فلسفۀ هنر رایانهای
فلسفۀ هنر رایانهای،کتابی کوچک با ایدهای بزرگ است: اعلام موجودیت و تبیین گونۀ هنری جدیدی با عنوان «هنر رایانهای».
این گونۀ هنری چیست و چه ویژگیهایی دارد؟ آیا ارزشمند است؟ تفاوت آن با هنر دیجیتال چیست و چگونه از امکانات رایانه در آفرینش آثار هنری بهره میگیرد؟ اینها اصلیترین پرسشهایی هستند که کتاب میکوشد، با ارائۀ نمونههای فراوان، پاسخی درخور برای آنها عرضه کند. نویسندۀ کتاب، با اتخاذ روشی تحلیلی، پس از توضیح مفاهیم بنیادین «هنر رایانهای» به تعریفی جامع از آن میرسد و تلاش میکند آن را در قالب نظریهای منسجم سامان دهد.
دومینیک مکآیور لوپس، معاون دانشکده ادبیات و علوم انسانی؛ دانشپژوه ممتاز دانشگاهی و استاد صاحب کرسی در گروه فلسفۀ دانشگاه بریتیش کلمبیا است که تاکنون کتابها و مقالات فراوانی را در زمینه زیباییشناسی و فلسفۀ هنر تألیف کرده است. مکآیور لوپس در این کتاب نشان میدهد که هنر رایانهای برخی اصول بنیادین شیوههای سنتیِ تفکر درباره هنر و آفرینش را به چالش میکشد و میگوید برای فهم این گونه هنری باید ایدههایی چون «تعاملگری» و «کاربر» را در مرکز توجه قرار دهیم.
معرفتشناسی
در فلسفه در ابتدای امر به همه چیز شک میکنند. این شک یکی از خصوصیات منحصر به فرد فلسفه است که باعث تمایز فلسفه از دیگر حوزهها میشود. هرکس چیزهایی میداند. اما دانش به معنای دقیق کلمه چیست؟ چرا برخی باورها و اعتقادات، دانش به حساب نمیآیند؟ چرا برخی از منابع اقتصادی منابع موثق دانش به شمار میآیند؟ آیا اصلاً منبع موثقی وجود دارد؟ با اینکه میدانیم دانش عادی و هر روزه چیست، اما در کمال تعجب پاسخ این پرسشها واضح نیست.
حداقل دو هزار سال است که فلاسفه به این پرسشها میاندیشند و درباره پاسخهای احتمالی بحث و تبادل نظر میکنند.در کتاب حاضر پرسشهایی مطرح شده که فلاسفه پاسخهای متفاوتی به آنها دادهاند.
هر چند ممکن است برخی از خوانندگان که با این حوزه آشنایی کافی ندارند در میان پاسخهای گوناگون در پی پاسخی باشند که مؤلف درصدد قبولانه نه آن به خواننده است. ولی بد نیست بدانیم در این کتاب تمام تلاشش را کرده تا دیدگاههای خود را پنهان کند، شما هم نمیتوانید فکرش را بخوانید و تلاش کردن هم نتیجهای ندارد.
بهترین پاسخ به این کتاب سعی خواننده برای ارزیابی تمام شرایط است و این خود خواننده است که باید در نهایت برای یافتن جواب پرسشهایش پا را فراتر بگذارد و در کتابهای فلسفی دیگر به دنبال افکار عمیقتر فلاسفه بگردد. در فلسفه برای مطالعه دانش، نام رسمی معرفت شناسی به کار برده میشود. واژه «معرفت شناسانه» به معنای وابسته به مطالعه دانش است.
غرور
در این راه سعی شده تا با به کارگیری زبانهای مختلف (جِد و طنز)، وضعیت اسفبار، انسدادها و وضعیت متناقض حاصل از ارتکاب این گناهان در جهان امروز به تصویر کشیده شود. با توجه به اینکه برخی گناهان در برگیرنده گناهان دیگری هستند و بر اساس منابع دینی واژگان مشابهی برای ارجاع به یک مفهوم مشترک به کار برده میشود، این فهرست گناهان کبیره به ترتیبی که امروز میشناسیم رتبهبندی شدند:
تکبر، طمع، بیبندو باری، حسد، شکمبارگی، غضب و تنپروری.
از میان همه گناهان کبیره، به احتمال قوی غرور است که این بحث دامن می زند که آیا اصلاً باید آن را گناه به حساب آورد یا خیر. در واقع بدون حس غرور انسان نمیتواند در زمینه فعالیت خویش به برتری دست یابد یا به تلاش برای رسیدن به آن ادامه دهد.
غرور خوب است یا بد؟ بستگی به این دارد که تصورمان از غرور چه باشد، به چه منابع و تاریخی استناد کنیم، آن را در کدام زمینههای اجتماعی و سیاسی بررسی کنیم، مذهبی باشیم یا غیرمذهبی، و چه تصوری از رذیلت و فضیلت داشته باشیم.
مسیح و آدم
کارل بارت در این اثر به باب پنجم رساله به رومیان که در تاریخ تفکر مسیحی از اهمیت ویژهای برخوردار بوده، پرداخته است.
همچنین او در این رساله، به رابطه میان مسیح و آدم بدانسان که پولس رسول آن
را میفهمید، توجه کرده است. بارت با نادیده گرفتن کّلِ سنتِ الهیاتی و تفسیریای
که بر مبنای این باب رساله پولس استوار است، تفسیری کاملاً جدید و بیسابقه
از تصور انسان مطرح کرد که حاکی از نگرش پولس رسول به رابطه مسیح و آدم
است.
رساله حاضر را باید در پرتو ملاحظاتی سهگانه ملاحظه کرد:
- این رساله یاریگرِ تفسیرِ بابِ مشهورِ پنجمِ رساله پولس به رومیان است.
- نمونهای از روش تفسیری متمایز بارت به حساب میآید.
- روشنگر اهمیت مضمونی است که در برترین دستاورد نظاممند بارت، اصول ایمانیِ کلیسای مسیحی، نقش اصلی و مرکزی دارد.
فلسفه برای نوآموزان. مارتین هایدگر
در این کتاب با زندگی هایدگر، ارتباطش با دیگر فلاسفه و علائق و نظرات فلسفی او بیشتر آشنا میشوید. مارتین هایدگر خود را وقف پرسش از هستی یا همان معنای هستی کرده بود. او با انتشار شاهکارش، کتاب هستی و زمان در سال ١٩٢٧ به یکی از مهمترین فیلسوفان قرن بیستم تبدیل شد. کسانی که مایل به مطالعه خود «هستی و زمان» نیستند، در کتاب حاضر پاسخهایی برای مهمترین پرسشها خواهند یافت که به شیوههای جذاب، روشن و قابل فهم نوشته شدهاند.
چراکه آثار هایدگر به واسطه ساختار زبانی جزو پیچیدهترین متنها شمرده میشوند. تمایز هستی و دازاین در چیست؟ مرگ نزد هایدگر چه نقشی بازی میکند؟ تکنیک چه نقشی بازی میکند، تکنیکی که هایدگر آن را تحت عنوان «گِشتِل» به عنوان دیدگاه بنیادی ما نسبت به جهان میفهمد؟
چرا او با ناسیونالسوسیالیستها (نازیها) همکاری کرد؟ در کتاب حاضر افزون بر این توضیحات، مطالب کوتاه و سرگرمکننده زیادی در باب موضوعات مختلف خواهید یافت. مارتین هایدگر معتقد است آنکه بزرگ میاندیشد، خطاهای بزرگ نیز مرتکب میشود. برای
خواننده ضروری است که در مطالعه هایدگر با شکیبایی و توجه، پیوسته خود را با متفکری غیرعادی مواجه بداند.
نقدی بر این کتاب
غضب
در این راه سعی شده تا با به کارگیری زبانهای مختلف (جِد و طنز)، وضعیت اسفبار، انسدادها و وضعیت متناقض حاصل از ارتکاب این گناهان در جهان امروز به تصویر کشیده شود. با توجه به اینکه برخی گناهان در برگیرنده گناهان دیگری هستند و بر اساس منابع دینی واژگان مشابهی برای ارجاع به یک مفهوم مشترک به کار برده میشود، این فهرست گناهان کبیره به ترتیبی که امروز میشناسیم رتبهبندی شدند:
تکبر، طمع، بیبندو باری، حسد، شکمبارگی، غضب و تنپروری.
شاعری
یکی از مهمترین نوشتههای ارسطو کتاب شاعری است که در جستجوی ارائه تفسیری دقیق از انواع شعر و ساختار و اجزای شعر والاست. ارسطو شعر را ابزار تقلید برای نمایش یا بازنمایی زندگی به واسطه شخصیت، احساس و کنش میداند. البته ارسطو برای شعر گسترده معناییِ وسیعتری را در نظر میگیرد، به گونهای که این ظرف بزرگ انواع شعر از جمله حماسه، تراژدی، کمدی، و... را در خود جا دهد.
ارسطو در شاعری قصد آن را دارد تا با ارائه دستورهای عملی به تراژدینویسهای نوپا یاری برساند و در پی آن است تا دور از نگره آموزشی، چارچوبی زیباییشناختی، نظری و عملی ارائه کند که نمایشنامهنویسان را ناخودآگاه سمتوسویی هنرمندانهتر و عمیقتر ببخشد.
کتاب شاعری تأثیرگذارترین اثر دنیای کلاسیک در حیطه نقد ادبی است.
رسالهای درباره طبیعت آدمی
رسالهای درباره طبیعت آدمی اثری ارزشمند به قلم برجستهترین فیلسوف انگلیسی است. تقریباً همه فیلسوفان بر این اتفاقنظر دارند که او بزرگترین فیلسوف تاریخ بریتانیا و مکتب تجربهگرایی بوده است. این کتاب یکی از مهمترین متون کلاسیک فلسفه غربی است که محتوای آن عموماً در قرن بیستم مورد التفات جدی فلاسفه قرار گرفت. اهمیت این کتاب فقط در بیدار کردن کانت از خواب جزمیت خلاصه نمیشود؛ بلکه بدون شک سرچشمه اصلی فلسفه تحلیلی معاصر این کتاب است. از آنجا که محتوای آن در عصر هیوم بسیار نامتعارف و دور از ذهن بود، هیچ واکنش جدیای به دنبال نداشت. در مقابل، در عصر حاضر هر روز بیشتر جان میگیرد و بیشتر میدرخشد. حتی یافتههای جدید علوم شناختی تا حد زیادی در تطابق با یافتههای هیوم قرار دارد. جلال پیکانی، مترجم این کتاب، کوشش کرده است تا حد ممکن زبان کلاسیک اثر در ترجمه فارسی آن نیز منعکس شود.