قدمهای مامان بزرگتر بود و تندتر. من جا ماندم. مامان مرا میکشید. صدایی مثل یاهوووو آرام و ممتد پخش میشد. من ایستادم. مامان دستم را کشید. من نرفتم. باز کشید، آرام گفت «بیا»، یک طوری که فقط من بشنوم، اما من بلند گفتم: «گیر کردم.» پیراهنم به میخ روی دیوار گیر کرده بود… ولی مامان باز آرام گفت: «بیا.» انگار میخی نیست، انگار این روزهایی که زندگی میکنیم زندگی نیست، انگار زندگی جای دیگری است و ما منتظریم نوبت زندگی کردنمان بشود. خودم را کشیدم، میخ پیراهنم را شکافت و ما باز چرخیدیم. دور بابا که مُرده بود چرخیدیم.
چیزی باشی تام و تمام: اینهایند سخنان درخور اعتنا!
بودن که بازیگر باشی. یا دست به قلم ببری؟ یا سخن برانی
و دل مردم را بشورانی؟ این یا آن؟ آخ که خر ما از کُرگی دُم نداشت!
کدامیک؟ پس سرانجام این هملت چه باید شود؟
به چه نائل خواهم گشت، چه چیز را به سرانجام خواهم رساند؟
کاش کَسَکی بودم، چیزکی! ــ آری، اما چه؟
مسئله این است!
(از صفحهٔ ۱۷۳ کتاب)
«حکایات من درآوردی» کتابی نوشته کارل چاپک نویسنده و نمایشنامهنویس اهل کشور چک است. این اثر در دسته ادبیات داستانی فانتزی و کمدی قرار میگیرد. «حکایات من درآوردی» مجموعهای از داستانهای کوتاهی است که به شیوههای غیرمنتظرهای به رویدادها و شخصیتهای بزرگ تاریخ، اسطورهها و ادبیات میپردازند. نویسنده با روایت داستان های این کتاب دیدگاهها را درباره مفاهیم اساسی مانند عدالت، پیشرفت، خرد، باور و میهنپرستی زیر سوال میبرد.
در مجموعه «حکایات من درآوردی» 29 داستان کوتاه به چاپ رسیده که قصههای طنز و فانتزی را در طول تاریخ روایت میکنند. بعضی داستانهای این مجموعه به ماقبل تاریخ و انسانهای اولیه مربوط میشوند. در یکی از روایتهایی که پیش از تاریخ را توصیف میکند، غارنشینان پیر از تغییرات جامعهای که در آن زندگی میکنند شکایت دارند. داستانهای کارل چاپک فقط به پیش از تاریخ مربوط نمیشوند و در دورهها و کشورهای مختلفی روایت میشوند؛ از سربازان رومی و فلاسفه یونانی بگیر تا دوره حکومت ناپلئون و داستانهایی از حوادثی که در کتاب مقدس رخ دادهاند. البته نویسنده فقط ماجراهای تاریخی را دستمایه نگارش داستانهای خود قرار نداده است، در این مجموعه چاپک حتی از نمایشنامههای «هملت» و «رومئو و ژولیت» که ویلیام شکسپیر آنها را نوشته برای شکلگیری روایتهای کمدی خود استفاده کرده است. بسیاری از روایتهایی که در «حکایات من درآوردی» چاپ شده براساس داستانهای کتاب مقدس نوشته شدهاند. یکی از داستانهایی که بن مایه آن از انجیل گرفته شده درباره مردی نانواست که از معجزههایی که باعث شده تا قیمت نان کاهش یابد شکایت میکند.
نویسنده در داستانهای این مجموعه در پی آن است تا با مطرح کردن روایتهای طنزآمیز موضوعات اخلاقی را به چالش بکشد.
جهان نمایش مجموعهای است از متنهایی که برای صحنهی نمایش یا دربارهی آن نوشته شدهاند. انواع نمایشنامه، چه برای اجرا و چه صرفاً برای خوانده شدن، از جمله نمایشنامههایی با اقتباس از آثار ادبی یا سینمایی، و نیز متنهای نظری در حوزهی درام و نقد آثار نمایشی، در این مجموعه جای میگیرند.
● عزیز دلم، تو صبح و ظهر و شب به او عشق ورزیدهای. حرف که میزد، دوستش داشتی؛ ساکت میماند، دوستش داشتی؛ راه میرفت، دوستش داشتی؛ غذا میخورد، دوستش داشتی؛ میخوابید، باز دوستش داشتی. آدم نمیداند از دست این دوست داشتن تو به کجا پناه ببرد.
میخواهد روایت داستانی را که در سر دارد به دست نور بسپارد یا با کلمات تعریفش کند؟ جزئیات تاریخی، صحت باستانشناسی، اینها همه مسائل ثانویهاند و برای خلق زیبایی کفایت نمیکنند. حتی گاهی از مسیر اصلی منحرفش میکنند. این همان چیزیست که زولا و سایر نویسندههای مکتب جدید، به خاطر علاقهی بیش از حد مستندسازی و اهمیت دادن به واقعیت صِرف از آن غافل شدهاند. فلوبر میداند با چه پیوندهای صمیمانهای زیبایی را با واقعیت گره بزند. در حالتی بین نشستن و دراز کشیدن، پاهایش را روی هم انداخته و در خیال خود، از لابهلای پردهی تور، درخشش ایدهی مطلوب را به چشم میبیند.
جهان نمایش مجموعهای است از متنهایی که برای صحنهی نمایش یا دربارهی آن نوشته شدهاند. انواع نمایشنامه، چه برای اجرا و چه صرفاً برای خوانده شدن، از جمله نمایشنامههایی با اقتباس از آثار ادبی یا سینمایی، و نیز متنهای نظری در حوزهی درام و نقد آثار نمایشی، در این مجموعه جای میگیرند.
● پسرتو میخواستم، نمیخواستم فریبش بدم، اما بازوهای اون یکی مثل موج دریا منو میکشید و با خودش میبرد، مثل افسار قاطر به گردنم افتاده بود تا ابد، برای همیشه، همیشه، منو با خودش میکشید و میبرد، حتی اگه پیر میشدم و تمام پسرهای پسرت چنگ مینداختن به موهام که جلومو بگیرن.
ص ۹۹
عروسی خون (۵۸) (نمایشنامه) - انتشارات نی
ترس همیشه باقی میماند. آدم شاید بتواند بر هرچیزی در درون خود غلبه کند. عشق و نفرت و باور و حتی تردید را هم میتوان در دل از میان برد اما هر کس تا زمانی که به زندگی چنگ میزند نمیتواند وحشت را از دلش بیرون کند، همان وحشت پنهانی و نابودناشدنی و هولناک که آرام در وجود آدمی رخنه میکند، افکار او را تیرهوتار میکند، در دل او پنهان میشود و آخرین نفسهای او را به هنگام جان دادن نظاره میکند.
ص ۱۲۹
قصه های آشوب (مجموعه داستان) - انتشارات نی
اشعهی خورشید در شبکهی منظم پنجرهها میشکست و رشحههای زمینِ عرقکرده را به بخاری رقصان تبدیل میکرد. هوای ساختمان دانشکدهی هنر دم نفسگیری داشت و پژواک قدمهای گاهوبیگاه آدمها در آن دیوارهای محصور باعث میشد هدایت احساس خفگی بکند. دستهای تافتهی زمین سنگی دور حلقومش چنگار میشد و جریان خون را در شریان گردنش به تپش وامیداشت. هدایت گره کراوات را کمی شل کرد و با نگاه ناشکیبش زمانی طولانی به عبور حوادث منقطع آن سوی پنجره چشم دوخت. پشت میز کوچکی نشسته بود که انگار با سهلانگاری وسط آن راهروی باریک رها شده بود.
مصائب آقای هـ . (رمان) - انتشارات نی
معرفی کتاب کتاب پژوهی (پژوهشهایی در زمینهی کتاب و نقد کتاب)
کتابپژوهی شامل دو بهره است: «کتاب و نویسندگی» و «کتابها و نویسندگان». در بهرهی اول از مسائلی چون ادبیات ارتجالی، از بیشترنویسی تا بهترنویسی، حقوق خواننده، کتاب استاندارد، ادبیات لافزنی، حشو قبیح، و مسائلی دیگر از این دست سخن رفته است. بهرهی دوم مشتمل است بر نقد و معرفی چند کتاب، از جمله: دانشنامهی امام علی (ع)، دانشنامهی امامت به گزارش اهل سنت، ترجمهی الحیاة، دایرةالمعارف تشیّع، فرهنگ شاعران زبان پارسی و نهجالبلاغهی الثّانی.
در این کتابپژوهی، دو بخش مهم به تفصیل مورد بررسی قرار گرفتهاند: «کتاب و نویسندگی» و «کتابها و نویسندگان». در بخش اول کتاب، به مسائلی متنوع در زمینه ادبیات و نویسندگی پرداخته شده است. این موارد شامل ادبیات ارتجالی و چگونگی پیشرفت از بیشترنویسی به بهترنویسی، حقوق و نقش خواننده در فرایند خلق کتاب، اهمیت یک کتاب استاندارد، ادبیات لافزنی و اثرات منفی آن بر کیفیت ادبیات، مسئله حشو قبیح و تأثیر آن در افت ارزش ادبی یک اثر، و مسائل دیگری از این دست هستند.
بخش دوم کتاب به نقد و معرفی چند کتاب مهم میپردازد. این کتب شامل عناوینی همچون "دانشنامهی امام علی (ع)"، "دانشنامهی امامت به گزارش اهل سنت"، "ترجمهی الحیاه"، "دایرهالمعارف تشیّع"، "فرهنگ شاعران زبان پارسی" و "نهجالبلاغهی الثّانی" هستند. در این بخش، کتب مذکور نقد و بررسی شده و معرفی شدهاند تا خوانندگان با آثار مهمی که در زمینه مذهب و ادبیات وجود دارند، آشنا شوند.
این کتابپژوهی به تأکید بر اهمیت کتاب و نویسندگی در فرهنگ و ادب فارسی ارائه شده و به دنبال افزایش آگاهی و دانش خوانندگان در این زمینه میباشد.
کتابپژوهی (پژوهشهایی در زمینهی کتاب و نقد کتاب) - انتشارات نی