دفتر و دفترچه
تراول ماگ و فلاسک
عشق مدرن
عشق مدرن مجموعه‌ای از داستان‌های واقعی است که افرادی با پس زمینه‌های مختلف خانوادگی و اجتماعی برای ستونی به همین نام در روزنامۀ نیویورک تایمز فرستاده‌اند. این کتاب دربردارندۀ محبوب‌ترین جستارهایی است که در آن ستون به چاپ رسیده است.
دانیل جونز دبیر ستون «عشق مدرن» از میان بیش از هشت‌هزار جستاری که هر سال برایش ارسال می‌شد این مجموعه را انتخاب و در قالب یک کتاب منتشر کرد.
عشق مدرن شهر فرنگی است از تجربیات عاشقانه‌ای که بهتر از هر لغتنامه‌ای عشق را تعریف می‌کند. داستان‌هایی که باعث حیرت و آگاهی خواننده می‌شوند. گاه او را به خنده می‌اندازند، و گاه به گریه. داستان‌هایی که گاهی حتی چندان مدرن هم نیستند. اما همه‌شان پوستۀ صدف عشق را می‌گشایند و زیبایی دردناک درونش را هویدا می‌کنند.
از نابهنگامی حیات تا سترون‌سازی خیال
«از نابهنگامی حیات تا سترون‌سازی خیال» مطالعه‌ای جامعه‌شناختی در تاریخ ادبیات داستانی ایران است. این کتاب به نسبت خیال و زندگی در یک دورۀ تاریخی می‌پردازد و آن را در ادبیات داستانی پسامشروطه تا لحظۀ اکنون پی می‌گیرد. نویسنده تلاش می کند تا از منظری تازه نسبت زندگی با متن ادبی را برجسته سازد و تلقی ادبیات داستانی و به تبع آن موقعیت‌های تاریخی‌اجتماعی حامی آن را دربارۀ حیات انسانی به بحث بگذارد. به تکنیک‌ها، فرم‌ها و استراتژی‌های ادبی‌ای پرداخته می‌شود که عموماً در مطالعات جامعه‌شناسی ادبیات نادیده گرفته می‌شوند. او سطوحی از آگاهی و ناآگاهی موجود در متن ادبی را مورد توجه قرار می‌دهد که عمیقاً وامدار حیات اجتماعی است، با این حال، به جای تصور رابطه‌ای علی میان امر اجتماعی و ادبی یا فرض بازتاب زندگی اجتماعی در متن، اثر رخدادهای تاریخی و موقعیت‌های اجتماعی درون میدان ادبی به واسطۀ میانجی‌گری‌های موقت یا دائم جایگاه‌های یا اتفاق‌های تاریخی تبیین شده است.
در حوزۀ نظری، کتاب وامدار سنت جامعه‌شناسی ادبیات و متفکرانی چون لوکاچ، لوسین گلدمن، بوردیو، و نیز باومن است. شرح مختصر و روشن از نظریه‌های مهم این حوزه و نسبت آن با اندیشۀ فلسفی پیشین مخاطب علاقه‌مند به موضوع را با تصویری تازه از امکان‌های موجود در نقد جامعه‌شناختی آشنا می‌کند. در این راستا، نویسنده به نسبت میان فرم ادبی و امر اجتماعی توجه ویژه کرده تا امکان‌هایی تازه برای تحلیل موضوع خویش ایجاد کند.
نویسنده خصایص عقلانیت تراژیکی را شرح می‌دهد که متمایز از فهم حماسی عصر پیشامشروطه است. سپس ظهور چنین فهمی به موقعیت‌های اجتماعی خاصی نسبت داده می‌شود که صورتبندیهای تازه‌ای از بیان ادبی را پدید می‌آورند. در این راستا قواعد تولید و ارزیابی تازه‌ای در میدان ادبی ظاهر می شود که لزوماً ادبی نیستند. این قواعد بی آنکه موضوع اندیشه باشند، منطق عملکرد یک دوره می گردند. ذیل چنین منطقی است که «نابهنگامی حیات»، به مثابه یک فرم اندیشگانی کلان، روایت سوژه از زندگی روزمره را مشروط می‌سازد. سوژه فردیت‌یافته در جهان جزئیات که با مانعی موقت در می‌آویزد و در نهایت ناکام می‌شود.
نویسنده معتقد است که منطق ادبیات داستانی عصر پهلوی در بسیاری از موارد همان الگوی ادبیات مشروطه است که یا تعمیق یافته یا به ضد خود بدل شده.
در جمع‌بندی پایانی، گریزی به منطق فهم عامیانه و عالمانۀ وضع موجود در ایران و شباهت آن با فرم‌های روایی رایج در ادبیات داستانی زده شده تا موقعیت پیشگویی‌کنندۀ ادبیات داستانی مورد توجه قرار گیرد. گویی رویکردهای نظری و هنری شکل‌های متفاوت بیان مواجهه‌های مشابه با امر واقع هستند به شکلی که لااقل در یک دورۀ تاریخی صورتبندیهای ادبی به مراتب متقدم بر بیان نظری وضعیت بوده‌اند و در این معنا به صورتی پیشگویانه عمل کرده‌اند.
کتاب در جستجوی مسیری تازه برای بازسازی پیوند زندگی با متن ادبی، به بحث دربارۀ ادبیات عامه‌پسند و مقاومت و نیز ادبیات کودک می‌پردازد و منطق درونی آنها و نسبت تاریخی‌شان با وضع موجود را روشن می‌کند و در گام نهایی برای تغییر شرایط پیشنهادهای اجمالی‌ای با مخاطب خود در میان می گذارد.
این کتاب به علاقه‌مندان حوزۀ جامعه‌شناسی ادبیات، مطالعات فرهنگی، جامعه‌شناسی تاریخی، تاریخ ادبیات و نقد ادبی پیشنهاد می‌شود.
کشف رمز
کشف رمز عنوان داستانی از نویسنده معاصر چینی مای جیا است که اغلب به جهت آثارش در حوزه داستان‌های جاسوسی و پلیسی شهرت یافته است. مای جیا به سبب نگارش داستان‌هایی با محتوای امنیتی و جاسوسی به عنوان پدر ادبیات اطلاعاتی‌ـ‌جاسوسی چین شناخته می‌شود.
این رمان روایتگر داستان رونگ جین جن نابغه ریاضی است که به بیماری اوتیسم مبتلاست، اما نبوغ او در عالم محاسبات و خصوصیات بدیعی چون آشنایی با علوم غربی و اصول تعبیر خواب موجب می‌شود یکی از سرویس‌های اطلاعاتی نظامی چین جذبش کند و... .
کشف رمز به عنوان یکی از ده رمان جاسوسی برتر جهان معرفی شده، و به جهت پرداختن به ابعاد جدیدی از داستان زندگی نیروهای امنیتی و اطلاعاتی توجهات بسیاری را به خود جلب کرده است. سابقه امنیتی نویسنده، بر جذابیت و عینیت بیشتر روایت او افزوده است اما آنگونه که خودش تأکید کرده این داستان، یک ماجرای جاسوسی صرف نیست؛ بلکه می‌توان آن را تلاشی برای نزدیک شدن به ابعادی از بزرگ‌ترین رمز عالم یعنی «انسان» توصیف كرد.
ترجمه‌ی دستنوشته‌ی اختصاصی نویسنده برای طرح جلد نسخه‌ی فارسی: در طراحی این جلد خلاقیت مشهود است؛ یک سو بین (تاریکی) و سوی دیگر یانگ (روشنایی)، نمادی از جامعه‌ی روزمره ما، و همزمان چهره‌ای رازآلود که با یک چشم‌اش خیلی روشن، جهان انسان‌ها را می‌نگرد، اما در عین حال تنهاست. مای جیا ۲۰۱۹/۰۴/۲۵
آخرین انسان
مارگارت اتوود می‌گوید: «هنگامی‌که حوادث اولیه داستان در ذهنم شکل گرفت و مشغول نگارش اوریکس و کریک بودم، در واقعیت این حوادث داشت به وقوع می‌پیوست، حادثه یازدهم سپتامبر و پس از آن انتشار میکروب سیاه‌زخم.»
تمامی اتفاقات این رمان خواندنی در سالهای پایانی قرن ۲۱رخ می‌دهد. اتوود با دقتی مثال‌زدنی گزارشی از جهانی می‌دهد که ما در آن زندگی می‌کنیم. او آن‌قدر خواندنی و پٌرکشش این گذشته در آینده را روایت کرده که خواننده را کاملاً درگیر می‌کند تا کتابی با این حجم را یک‌نفس بخواند. بی‌جهت نیست که نام این اثر در فهرست نهایی جوایز متعددی در سال ٢٠٠٣ جای داده شد.
وات
ساموئل بکت دست نوشته وات را در پاریس شروع و در همان شهر تمام کرد. او متن این رمان را در شش دفترچه ثبت کرد که تاریخ انتهای دفترچه نخست یازده فوریه ١٩٤١ است و تاریخ پایان دفترچه چهارم ٢٨ دسامبر ١٩٤٤- بخش عمده رمان در حالی نوشته شد که بکت از گشتاپو می‌گریخت. گریزی که سرانجام او را به شهرکوچک روسیون کشاند. بکت در توصیف این کتاب می‌گوید: «فقط تلاشی است برای عاقل باقی ماندن و جلوگیری از مجنون شدنم.» کتاب وات چهار بخش دارد.
شخصیت اصلی کتاب یعنی وات در تلاش برای رهیدن از حصار ذهنیت و رسیدن به عینیت و واقعیت در هر گام شکست می‌خورد، تا به آنجا که حتی من بودن منِ خود را نیز گم می‌کند، تمام سررشته‌ها از دستش در می‌روند و تمام شخصیت‌های دیگر رمان نیز که تلاش می‌کنند به واقعیت جهانی بیرونی شکل و اقوام ببخشد فقط کار را خراب‌تر و پیچیده‌تر می‌کنند.
رمان وات سرشار و لبریز از آرایه‌های ادبی است و لبریز از توضیحات مفصل و طولانی در مورد اموری که ظاهراً سطحی‌اند و ارزش توجه ندارند. اما شگرد و ارزش کار بکت در این است که در شرح این تکرارها و تشریح موشکافانه اتفاقات بی اهمیت، بی‌آنکه ادعایی روشنفکرانه در متن مطرح شود، به عمیق‌ترین لایه‌های مفهوم حیات انسان می‌رسد.
«سهیل سمی» ترجمه آثار ادبی جهان از نویسندگان مشهوری چون مارگارت اتوود، هنری میلر، کازوئو ایشی گورو، سال بلو، جرج کرول اوتس و ... را در کارنامه خود دارد.
تسوکورو تازاکی بی رنگ و سالهای زیارت او
برخی داستانها ساده و سر راست هستند که فقط باید آنها را شنید. برخی دیگر کمی پیچ دارند و باید آنها را نشسته و با حواس جمع خواند. اما برخی دیگر از داستانها خیلی پیچیده و رمز آلود هستند انگار دارند داستان زندگی ما را بدون اجازه خودمان روایت می‌کنند. در کتاب تسوکورو تازاکیِ بی رنگ ِ و سالهای زیارت او با سفر درونی یک جوان مواجه می‌شویم که به یکباره چهار دوست صمیمی خود را ازدست داده است.
نام خانوادگی شخصیت‌های اصلی رمان تصادفاً نام رنگ‌هاست، آبی، قرمز، سیاه و سفید و البته خود «تسوکورو» بی‌رنگ است. موراکامی با قرار دادن شخصیت داستانش در موقعیتی که تک تک دوستانش را از دست داده و حالا به یاد مرگ افتاده، او را به جستجوی راهی می‌فرستد که آدمی بتواند مجدداً به رنگ‌های زندگی برگردد:
«از ژوئیه سال دوم کالج تا ژانویه بعد، تنها چیزی که فکر تسوکورو تازاکی را به خود مشغول می‌کرد مردن بود. آن روزها طبیعی ترین راه حلی که به ذهنش می‌رسید خودکشی بود و حتی همین حالا هم نمی‌توانست دلیل قانع کننده‌ای پیدا کند که چرا آن آخرین گام لازم را برنداشته، در حالی که آن روزها عبور از مرز میان زندگی و مرگ برایش از قورت دادن تخم مرغ خام سهل تر بود.»
این کتاب سیزدهمبن کتاب نوبسنده مشهور ژاپنی «هاروکی موراکامی» است که در همان ماههای اول انتشار بیش از یک میلیون نسخه آن به فروش رفت «موراکامی» نویسنده مشهور ژاپنی در سال ١٩٤٩ در کیوتو ژاپن به دنیا آمد. کتاب‌های «کافکا در ساحل» و «پس از تاریکی» و... بعد از زلزله از مشهورترین کارهای او هستند که به زبان فارسی ترجمه شده است.
تبعید و سلطنت
آلبر کامو را بیشتر دوستداران ادبیات با دو کتاب معروف و ماندگارش یعنی «بیگانه» و «طاعون» می‌شناسند. هر چند او آثار ماندگار بسیاری دارد. این نویسنده فرانسوی یک بار هم جایزه ادبیات نوبل را از آن خود کرده است. این مجموعه از ٦ داستان کوتاه و مستقل تشکیل شده است که تا حدود زیادی از لحاظ خصوصیات روحی مشابه یکدیگرند .
