روانشناسی هنر
خلق آثار هنری یکی از قدیمیترین شکلهای شناختهشدۀ رفتار بشر است. از سوی دیگر، فرایند علمیِ فرضیهپردازی و آزمودن آنها از طریق گردآوری دادهها، تا حدی در حکم شاخهای از خلق آثار هنری، تازه پانصدسال پیش شکل گرفت. این دو شاخه، یعنی هنر و علم، به رغم آرمان مشترکشان برای شناخت جهان و جایگاه آدمیان در آن پیوسته جدا از هم بالیدهاند. منبع الهام این کتاب تمایل به چارهاندیشی برای نزدیکتر کردنِ دوبارۀ این دو سپهرِ رفتار بشر از طریق کاوش در زمینۀ مشترکی بود که از منظر علم روانشناسی دارند.
فلسفه برای نوآموزان
کتابهایی که دربارۀ فلسفه منتشر میشوند شامل موارد مختلفی است از شرح حال و اندیشههای فلاسفه تا موضوعات فلسفی. این کتابها مسائل غامضی را با زبانی دشوار بیان میکنند که فهم آن برای بسیاری از خوانندگان اگر نگوییم ناممکن ولی دشوار است. کتاب حاضر از آن دسته از کتابهایی است که با هدف تدریس در دبیرستانها و برای گروه سنی نوجوان تألیف شده است. به راستی فلسفه و مطالعۀ آن به چه کار میآید؟ فلسفه میتواند همۀ هستی آدمی را زیر و زبر کند. این کتاب به خوبی میآموزد که چگونه فلسفه را نه فقط در کلاس درس که در زندگی روزانه نیز میتوان به کار بست.
از نقاط قوت این دو کتاب ترتیب موضوعی مباحث آن است. بیشتر کتابهای آموزشی فلسفه به ترتیب تاریخی به فیلسوفان و مکتبهای فلسفی یا تاریخ فلسفه میپردازند اما محور اصلی این دو کتاب موضوعات آن است و ممکن است در برخی مباحث آرای یک فیلسوف عهد باستان در کنار نظرهای یک فیلسوف معاصر قرار گیرد. مؤلفان این کتابها کوشیدهاند از مهمترین فلاسفه یاد کنند. حتی اگر آن فیلسوف در قید حیات باشد. از اینرو خوانندگان کتاب با رویکردهای جدید در فلسفه نیز آشنا میشود، که از دیگر نقاط قوت کتاب به شمار میآید.
همان طور که اشاره شد و مؤلفان هم در ابتدای کتاب توضیح دادهاند، این اثر برای گروه سنی نوجوان تألیف شده است، اما به نظر میرسد که برای عموم علاقهمندان و دانشجویان فلسفه جذاب و آموزنده باشد. هر فصل این کتاب با گفتگویی شبه واقعی و ساده میان دو نوجوان خیالی آغاز میشود که بر سر برخی مسائل با یکدیگر اختلاف نظر دارند. اختلاف نظر آنها در هر فصل دو رویکرد فلسفی مختلف را درباره موضوعی که عنوان آن فصل است نشان میدهد. به بیان روشنتر در هر فصل دو یا چند رویکرد اصلی درباره مباحث مهم فلسفه بررسی میشود. هر گفتگو با یک آزمون خیالی پی گرفته میشود تا ادعاهای مناقشه برانگیز مورد آزمایش قرار گیرند.
فلسفۀ آلمانی از کانت تا هگل
کتاب فلسفۀ آلمانی مجموعۀ نه مقاله از مدخلهای «دانشنامۀ فلسفۀ استنفورد» است که شرح آرای نمایندگان برخی از مهمترین مکاتب و جریانهای فکری آلمان در سدۀ هجدهم و نوزدهم را در بر دارد. خوانندگان در این مجلد با اندیشههای کانت، فیشته و هگل (ایدئالیسم آلمان)، آوگوست شلگل و فریدریش شلگل (رومانتیسم)، شلایرماخر، دیلتای و یورک (هرمنوتیک مدرن) و یاکوبی (منتقد معروف کانت و فیشته و شلینگ) آشنا میشوند. با نظر به این که این مکاتب و جریانهای فکری با یکدیگر داد و ستد داشتهاند و بر فلسفۀ آلمانی سدۀ بیستم (پدیدارشناسی، فلسفۀ وجودی، هرمنوتیک فلسفی و نظریۀ انتقادی) هم تأثیر گذاشتهاند، مطالعۀ مقالات این مجموعه فهم عمیقتر فلسفۀ آلمان از قرن هجدهم تا بیستم را تسهیل خواهد کرد.
هنر به منزلۀ تجربه
این کتاب نمونه ای کلاسیک از رویکرد عمل گرایانه (پراگماتیسمی) به هنر است، و به قلم فیلسوفی نوشته شده است که خود یکی از نامدارترین متفکران عملگرا محسوب می شود.
جان دیویی در این اثر مشهور زوایای گوناگونی از پدیده های هنر و هنرآفرینی را با مفاهیم و اصطلاحات عمل گرایانه می کاودو نشان می دهد که از این نظرگاه چه ها می توان در هنر دید انتشار "هنر به منزله تجربه" فرصت مغتنمی است برای مواجهه خوانندگان ایرانی با موضع و منظری متفاوت نسبت به هنر که منابع انگشت شماری درباره آن به زبان فارسی منتشر شده است
عصر هوش مصنوعی
هوش مصنوعی نشانۀ ظهور عصر جدیدی در زندگی انسان است، عصری که در آن ماشینها قادرند براساس منطقی که انسانها به آن دست نیافتهاند یا نمیتوانند به آن دست یابند ما را با آن جنبههایی از واقعیت روبهرو کنند که پیش از این نمیشناختیم. وعدۀ تحولآفرینی آن به رشتۀ خاصی منحصر نمیشود. گویا توانایی درک انسانها دیگر بیرقیب نیست.
هوش مصنوعی و آیندۀ انسانی ما تاریخچۀ هوش مصنوعی و سیر تکامل آن، محدودیتها و توناییهایش، پلتفرمهای شبکۀ جهانی و سایر جنبههای مرتبط با این دانش نوظهور را بررسی میکند.
حقیقت و وجود
حقیقت و وجود تلاشی است برای بنیاد نهادنِ نوعی اخلاق بر پایۀ هستیشناسی. سارتر در این کتاب، با تکیه بر تفسیر هایدگر از مفهوم یونانی «آلثیا» یا حقیقت به مثابۀ ناپوشیدگی، میکوشد امکانها و شرایط ناپوشیدهسازی حقیقت توسط «عمل» آزاد انسانی را تبیین و «مسئولیت» انسان در قبال «حقیقت» و «تاریخ» را تحلیل و بررسی کند.
در میان نوشتههای دوران پختگی سارتر که پس از مرگش انتشار مییابند، این اثر تا جایی که ما میدانیم تنها نوشتهای است که یک متن کامل محسوب میشود. در این کتاب، نویسندۀ هستی و نیستی درصدد است تا نقشِ ایدۀ حقیقت را در بینالاذهانیت انسانها ارزیابی کند.
لاکان و امر سیاسی
چگونه میتوان لاکان را با سیاست مربوط ساخت ؟ لاکان همان روانکاو مرموزی نیست که از قلمرو مسائل سیاسی فاصله گرفته است ؟ این یکی از واکنشهای احتمالیای است که عنوان این کتاب برمیانگیزد . واکنش مزبور حاوی دو گونه اعتراض متمایز در باب نگارش این کتاب است . اولین اعتراض مربوط است به ایده در هم آمیزی روانکاوی و امر سیاسی . این ایدهای است که از قرار معلوم هر دو گروه روانکاوان و دانشمندان علوم اجتماعی با آن بیگانهاند. متخصصان علوم اجتماعی که از مخاطبان احتمالی این کتاب به شمار میآیند همواره به فروکاستن ساحت اجتماعی یا عینی به تحلیلی در سطح فردی یا ذهنی بدگمانند و در این باره دلایل خود را دارند .
تردیدی نیست که باید از احاله روانشناختی یا به عبارتی درک پدیدههای اجتماعی– سیاسی با ارجاع به نوعی شالوده روانشناسانه ذاتِ روان اجتناب کرد . همچنان که « دنیس رانگ » به درستی نشان داده است که استفاده از احاله روانشناختی در مطالعه مسائل اجتماعی – سیاسی ، روانکاوان را به حق نزد مورخان ، جامعهشناسان و دانشمندان علوم اجتماعی بدنام کرده است .
چطور زندگی کنیم
قرن بیست و یکم مملو از انسانهایی است که مملو از خویشند. اگر به فضای مجازی سری بزنید با هزاران نفر روبرو میشوید که مجذوب و شیفته شخصیت خود هستند و خواستار جلب توجه. همه آنها فکر و ذکرشان تعریف از خودشان است. آنها خاطرهنویسی و چت میکنند و از هر کاری که میکنند در صفحات اینترنتشان عکس میگذارند. این ایده–یعنی نوشتن درباره خود به منظور خلق آینهای که مردم در آن به انسان بودن خود پی ببرند–همیشه وجود نداشت بلکه باید ابداع میشد . برخلاف بسیاری از ابداعات فرهنگی میتوان این ایده را تنها به یک فرد نسبت داد: «میشل اکم دو مونتنی»، یک نجیبزاده و دولتمرد که از سال ١٥٣٣ تا ١٥٩٢ در منطقهای در جنوب غربی فرانسه به نام « پریگور » زندگی میکرد.
او این ایده را صرفاً با انجام دادن آن ابداع کرد. او، برخلاف بسیاری از شرححالنویسان زمان خود، شرح حال خود را به منظور ثبت موفقیتها و دستاوردهای خود ننوشت. او کتاب خود را در سالهایی نوشت که جنگهای مذهبی و داخلی کشورش را به نابودی کشید . او که متعلق به نسلی محروم از ایدهآلیسم امیدبخشی بود که همعصران پدرش از آن بهرهمند بودند ، با تمرکز بر زندگی خصوصیاش خود را با بدبختیهای جامعه وفق داد. او به نوشتن قطعاتی درباره دوستی، نامها، بیرحمیها، تغییر رویه و. . . مبادرت کرد و در مجموع صد و هفت مقاله نوشت و به پرسش اخلاقی «انسان چطور باید زندگی کند» پرداخت.