دفتر و دفترچه
تراول ماگ و فلاسک
بهای سنگین مادی گرایی
بیست و پنج قرن پیش، فیلسوف چینی «لائوتسه» این جملات حکیمانه را نوشت: «اگر به دنبال پول و امنیت باشی قلبت هرگز نرم نخواهد شد. نگران تأیید مردم مباش وگرنه زندانی‌شان خواهی شد. کار خودت را انجام بده و سپس بازگرد. این است تنها مسیر به سوی آرامش.» این گفته‌ها در واقع خطر ارزش‌های مادی را به مردم هشدار می‌داد. حکیمان تقریباً از هر دین و مکتب فلسفی، به طور مشابهی تأکید کرده‌اند که تمرکز بر کسب دارایی‌های مادی و شهرت اجتماعی به کاهش اهمیت آنچه برای زندگی مهم است می‌انجامد. اگرچه ممکن است در تصدیق این حکمت باستانی سر تکان دهیم.
چنین نصایحی غالباً در هیاهوی پیام‌های مصرف‌گرایی امروزی گم می‌شوند. پیام‌هایی مبنی بر این‌که پیگیری‌های مادی، انباشت کالاها و ارائه تصویر «مناسب» موجب فراهم شدن ارزشی واقعی، رضایتی عمیق و زندگی‌ای حقیقتاً پر معنا می‌شوند. کتاب حاضر بهای سنگینی را که بشریت در قبال تغذیه، پوشاک، سرپناه و آموزش هر فرد زنده بر روی کره زمین می‌پردازد و این که برای افزایش مراقبت‌های بهداشتی، مبارزه با بیماری‌های مهم و پاکسازی نسبتاً زیاد محیط زیست چه میزان ظرفیت داریم بررسی و ارزیابی نموده است.
نقدی بر این کتاب
آزادی حیوانات
آزادیِ حیوانات در حالی که جایگزینهایی را پیشنهاد می‌کند که نه تنها برای حیوانات، بلکه برای انسان‌ها و محیط زیست نیز خوب هستند، اقدام به برملا ساختنِ واقعیت‌های وحشتناکِ «دامداری صنعتی» کرده است. این ویراست، که با درآمد جدیدی به قلمِ نویسنده به‌روزرسانی شده است، اثرِ جنبشِ آزادیِ حیوانات را در طی دهههای اخیر بررسی کرده و به برجسته ساختنِ شیوههایی می‌پردازد که در آن‌ها حیوانات، بدون آن‌که توجهی نسبت به منافعشان صورت گیرد، همچنان به عنوان ابزار مورد استفاده‌انسان قرار میگیرند.
با خواندن آزادیِ حیوانات جدا از آن‌که از لحاظ اخلاقی مجاب به دگرگونیِ رفتار با حیوانات می‌شوید، با معرفی آن به حامیان این موضوع یا به کسانی که هنوز در رفتار خود تردید دارند، قدمی در جهت این جنبش بر می‌دارید.
نقدی بر این کتاب
اسپینوزا ما را تا کجا خواهد برد؟
در ادامۀ مجلد نخست، یعنی بازیابی مکرر: قدرت اسپینوزا از کجا می‌آید؟ مجموعه‌ای است از شانزده جستار به قلم فیلسوفان معاصر در خصوص فلسفۀ باروخ اسپینوزا فیلسوف هلندی سدۀ هفدهم. این مجموعه که ذیل دو بخش الف) برپایی عملیات و ب) پیشروی لشکریان، تنظیم شده است شامل نوشته‌هایی است از کسانی همچون ژیل دلوز، الکساندر ماترون، آنتونیو نگری، اتی‌ین بالیبار، پی‌یر فرانسوا مورو، وارن مونتاگ، تد استولز، فیلیپو دل لوکزّه، فردریک لوردون و هاسانا شارپ. این مجموعه با بحث دربارۀ دلالت‌ها و پیامدهای درون‌ماندگاری در سیاست اسپینوزیستی آغاز می‌شود و سپس به مسائل ریز و درشت این نوع از سیاست همچون دموکراسی، شر، بخت، تاریخ، سکسوالیته، قهر، شورش، انبوه خلق، ایدئولوژی، اخلاق، فاجعه، ترس، تروریسم و ... می‌پردازد. جستارهای مجموعۀ حاضر می‌تواند در عین ارایۀ آزمایشگاه یا میدانی برای سنجش قدرت فلسفۀ اسپینوزا و رصد افق‌هایی که فلسفۀ وی ما را بدان‌جا رهنمون می‌شود، در فهم بسیاری از مسائلی به ما یاری رساند که گریبان زمانۀ ما را رها نمی‌کند: از ترس گرفته تا دموکراسی.
اسپینوزا و سیاست
اتی‌ین بالیبار یکی از فیلسوفانی بود که به تبع حکم آلتوسر درباره اهمیت بی‌همتای اسپینوزا به بررسی اندیشه‌ها و آثار وی پرداخت.
در واقع، بالیبار، همچون ماشری و نگری، به نسل دوم موج اسپینوزیسم متأخری تعلق دارد که قرائت و تفسیری رادیکال را از فیلسوف هلندی مطرح کرده است؛ نسلی که لویی آلتوسر، ژیل دلوز، الکساندر ماترون و مارسیال گوئرو را پیشگامِ خویش در این راه می‌دید.
تأکید بالیبار بر اهمیت همسنگ آثار سیاسی و هستی‌شناختی اسپینوزا به وی مجال
می‌دهد تا در بررسی بدیع و درخشانی از روند پیشرفت اندیشه‌های وی، تکوین و تکمیل منظر اسپینوزیستی را با پیش نهادن تفسیری منحصر‌به‌فرد و یگانه از اسپینوزا همراه کند.
تفسیر بالیبار از اسپینوزا بر محور نظامی از مفاهیم استوار است که به نحوی درخشان می‌تواند اجزای مختلف فلسفه وی را به هم متصل کند و در عین حال ضمن به دست دادن شرحی از آن‌ها برتری این نظام فکری را نه‌تنها بر رقبای همعصر آن بلکه بر بدیل‌های معاصر سیاسی و فکری اسپینوزیسم نیز نشان دهد.
اخبار
چرا دایم به سراغ اخبار می‌رویم؟
امروزه اخبار همان تسلطی را بر زندگی‌مان یافته که زمانی دین بر زندگی ما داشت. ولی ما به ندرت به تأثیرات آن بر زندگی‌مان توجه می‌کنیم.
آلن دوباتن در این کتاب از دیدگاهی جدید به بررسی نمونه‌های رایج گزارش‌های خبری از قبیل سوانح هوایی، قتل، رسوایی سیاسی، و مصاحبه با شخصیت‌های سرشناس پرداخته و سؤالاتی تفکربرانگیز مطرح کرده است: چرا گزارش‌های فجایع جذاب‌اند؟ چرا به روابط عاشقانۀ افراد مشهور توجه و علاقه نشان می‌دهیم؟ چرا وقتی سیاستمداری وجهۀ خود را از دست می‌دهد لبخند می‌زنیم؟ او در این روند مخاطب را به سمت درکی روشن از نیرویی هدایت می‌کند که بیش از همه بر نگاه ما به واقعیت اثر می‌گذارد.
جغد مینروا
کتاب جغد مینروا مجموعه مقالاتی است به قلم فلاسفه ای متعلق به سنت های فکری گوناگون که هر کدام از منظر خود به تعریف یا توصیف فلسفه و مشغله های آن پرداخته اند و کوشیده اند پرتوی بر فلسفه بیندازند. فلاسفه ای نظیر کارل پوپر، گابریل مارسل، پل فیرابند و هربرت مارکوزه در این کتاب سهمی دارند. همجنین مقدمه نسبتآ بلندی که گردآورند گان این کتاب نوشته اند به شکلی راهگشا پاره ای از رویکردهایی را که در تاریخ تفکر غرب نسبت به فلسفه صورت گرفته است شرح می دهد و مجال ها و محدوده های هر کدام را باز می نماید.
دموکراسی علیه دولت
انگارۀ دموکراسی علیه دولت: مارکس و لحظۀ ماکیاولین ابنسور، نخستین بار در سال ١٩٩٧ منتشر گردید. انگارۀ دموکراسیِ نهفته در اثر ابنسور، همان‌طور که خواهیم دید، از تفکر ماکیاولی ریشه می‌گیرد، از طریق «خوانشی دگراندیشانه» از مارکس بسط و توسعه پیدا می‌کند و با وارسی تکانه‌های دموکراتیکی پالایش می‌یابد.
میگل ابنسور در این کتاب، به اتکای خوانشی بدیع از مارکس، به تبیین معنا و محدودههای دموکراسی بهمثابه نیرویی دست میزند که به هیچوجه با نظام نمایندگی و حتی با نسخههای آگونیستی، رادیکال و تضادآمیزی که درون محدودههای دولت در پی رتق و فتق مسائل هستند قدر مشترکی ندارد. البته باید دقت کنیم که خوانش ابنسور را با آنارشیسم ضددولتی و گریزان از هرگونه ساختار و نهادی اشتباه نگیریم.
حیات ذهن متن کامل
هانا آرنت «اندیشمند آلمانی» در جلد اول کتاب حیات ذهن به بررسی قوه تفکر پرداخت و کارش را با کاویدن در حیطه نظر و قوای ذهن آغاز کرد. اینک او در این کتاب به بررسی قوه اراده و همچنین مسئله اختیار انسان پرداخته است. آرنت در جلد دوم حیات ذهن با اراده سر و کار دارد که در کنار تفکر و داوری، به تعبیری، رکنی از جمهوری قوای اوست. نویسنده می‌کوشد در قالب چهار بخش، جایگاه این قوه در تاریخ فلسفه و فکر، رویکردهای گوناگونی که قوه اراده به خود دیده است و نسبت آن با سایر قوای ذهن را بکاود و از چندوچون اهمیت این قوه در حیات ذهن پرده بردارد.
خواندن کتاب حاضر به ویژه با توجه این که کمتر نوشته مهمی درباره موضوع مورد بحث به زبان فارسی در دست است می‌تواند مجالی مغتنم برای اندیشیدن و باز اندیشیدن به اراده فراهم کند. همچنین آرنت کوشیده است به پدیدارهایی در این موضوع بپردازد که تا حد چشمگیری زیر پوششی از احتجاج قرار گرفته‌اند که به هیچ روی دلبخواهانه نیست و نباید آن را نادیده گرفت.
کتاب حیات ذهن (اراده) از چهار بخش تشکیل شده است: ١-فیلسوفان و اراده ٢-کشف ضمیر آدمی ٣-اراده و خرد و ٤-نتایج که نفی اراده از دید نیچه و هایدگر را مورد واکاوی قرار داده است.
