جهان نمایش مجموعهای است از متنهایی که برای صحنهی نمایش یا دربارهی آن نوشته شدهاند. انواع نمایشنامه، چه برای اجرا و چه صرفاً برای خوانده شدن، از جمله نمایشنامههایی با اقتباس از آثار ادبی یا سینمایی، و نیز متنهای نظری در حوزهی درام و نقد آثار نمایشی، در این مجموعه جای میگیرند.
○ انسان فقط هنگامی میتواند حقیقتاً خودش باشد که ماسک به چهره زده باشد، زیرا فقط در این حالت احساس راحتی میکند و تظاهر را کنار میگذارد. به تعبیری بسیار واقعی، این چهرهی برهنه است که ماسک است. برعکس، فقط با زدن ماسک امکان افشای حقیقی وجود دارد.ص ۱۲۵
اعتراف میکنم هنوز آن خانهی ویران در ذهنم زنده است و هنوز حسن و عالیه در حوضش خفتهاند و هر از گاهی بیدار میشوند، معرکه میگیرند، خسته میشوند و باز میخوابند؛ «خواب دبش کلفتکُش». هنوز خانهی ویران سرپناهِ نرگس و شریف است و آن دو چارهای ندارند جز آشتی با گذشته؛ آشتی با تاریخ.ـ از یادداشت نویسنده
"شکلک" از دو زمان تاریخی مختلف در این منطقه الهام گرفته است؛ شخصیتهای آن از لحاظ طبقهبندی تقریبا در نزدیکی هم قرار دارند و از لحاظ فرهنگی در دو سر طیفی متمایز قرار دارند. از دیدگاه روایی، نویسنده و کارگردان یکی از این دو زمان را به عنوان زمان اصلی (که مکان آن ثابت است) نمیپذیرند. با این حال، از منظر روانشناسی، تماشاگر زمان زوج جوان در نمایش و زمان کنونی را به عنوان زمان اصلیتر و نزدیک به خود ترجیح میدهد. این ترکیب دو زمان به شکل فلاشبک و بازگشت به حالت گذشته نیست، بلکه با تطبیق رئالیسم جادویی که ثمینی به کار برده، تشریح بهتری انجام میدهد.در بخش "نمایشی"، زوجی قدیمی مشابه "اینترکات" مسئول اجرای کار هستند. آنها تا حدودی سر داستان را بر عهده دارند و یا ان را به پایان میبرند یا نشانهای از مصیبت میدهند. از نظر محتوایی، "شکلک" یک نمایش جسورانه است.اگرچه از زوایای گوناگونی میتوان به این نمایش نگاه کرد، اما در جهت خلاصه کردن این توضیحات، میتوان به مفهوم اصلی آن اشاره کرد که تکرار تاریخی است؛ این تکرار تاریخی در واقعیت به تعبیر آشنای مارکس (تراژیک و کمدی) اشاره دارد. با این حال، اینجا این تعبیر چندان مناسب نیست و از تکرار فراتر میرود. در این نمایش، هر دو زمان به نوعی یکبار است! و عنصر مهم در این یگانگی رویداد و معنا، شخصیت نقره/ نرگس است. اگرچه حسن شکلکی و عالیه به وضوح به دهه 1330 میلادی تعلق دارند و شریف جوانی نماینده امروز است، اما نقره/ نرگس به هر دو دوره (لباسهایش نمایانگر تغییر از دیروز به امروز میشوند) و هر دو سطح فرهنگی/ اجتماعی در نمایش، او را به خود اختصاص میدهند.
معرفی کتاب دام صیادان یا عبرت ایرانیان (نخستین رسالهی فارسی در شناخت استعمار انگلیس در شبه قارهی هند؛ تصحیح و پژوهش: محمدحسن رجبی (دوانی) و محسن نیکبین)
تاریخ استعمار اروپاییان در قرون اخیر، از ادوار غمانگیز و ننگین تاریخ بشر بهشمار میرود که به سبب عمق جنایت، دامنه و استمرار آن، و خسارات و عوارض ناگوار گوناگونی که بر جای نهاد، با هیچیک از جنایات بزرگ مستبدان و مهاجمان شناختهشدهی تاریخ، قابل مقایسه نیست. اما در میان همهی جنایات استعمارگران، هیچکدام همانند جنایات انگلیسیها در شبهقارهی هند شامل هندوستان، بنگلادش و پاکستان نیست.
کتاب هوویت را باید بیانیهای مستند در افشا و محکومیت استعمارگران بهاصطلاح متمدن اروپایی علیه بشریت و بهویژه استعمارگران انگلیسی بر ضد هندیان برشمرد که از همینرو در عصر خود آوازه یافت و شخصیت معروفی چون کارل مارکس در کتاب سرمایه به آن استناد کرد.
دام صیادان یا عبرت ایرانیان (نخستین رسالهی فارسی در شناخت استعمار انگلیس در شبه قارهی هند؛ تصحیح و پژوهش: محمدحسن رجبی (دوانی) و محسن نیکبین) - انتشارات نی
نظریهپردازان هنر و فیلم معمولاً مخاطب مدرن را دچار انفعالی زیباییشناختی و سیاسی میبینند. در پاسخ به این مسئله، هم هنرمندان و هم متفکران درصدد برآمدهاند تا تماشاگر را به عاملی فعال و نمایش را به اجرایی مشترک تبدیل کنند. در این کتاب، رهیافت رانسیر به این تلاش نافرجام در جهت رهایی اساساً متفاوت است. او ابتدا این پرسش را پیش میکشد که دقیقاً منظورمان از هنر سیاسی یا سیاست هنر چیست و سپس به بررسی دستاوردهای سنت هنر انتقادی و آرزوی وارد کردن هنر به زندگی میپردازد. سؤال این است که آیا نقد مبارزانهی مصرف تصاویر و کالاها از قضا به تأیید غمانگیز قدرتی مطلق بدل شده است؟
معرفی کتاب خودآگاهی هگلی و پساساختارگرایان فرانسوی
فصل «اربابی و بردگی« (یا خدایگانی و بندگی) از کتاب پدیدارشناسی روح، بیشک یکی از تأثیرگذارترین و پرمناقشهترین فرازهای فلسفهی هگل است که برای اندیشهی پساهگلی، از نظریهی سیاسیـاجتماعی مارکس گرفته تا روانکاوی لکان، الهامبخش بوده است. دیوید شرمن در کتاب حاضر مشخصاً به مواجههی سه متفکر متأخر فرانسوی (ژرژ باتای، ژیل دلوز و ژاک لکان) با ایدهی خودـآگاهی هگلی و بهویژه مبحث ارباب و برده میپردازد.
معرفی کتاب عبور از تحکیم (واکاوی علل انشعاب دفتر تحکیم وحدت؛ با مقدمهی عباس عبدی)
روایت فراز و فرود تحکیم، حکایت نسلی است که تاوان اشتباهاتش را دیگری نداد. نسلی که هرگز به حق خود نرسید و در بحبوحهی سیاست متلاطم ایران گم شد. با وجود این، بدون تردید، تجربهی دفتر تحکیم وحدت یکی از ارزشمندترین تجربیات سیاسیــتشکلیلاتی ایران معاصر است. مجموعهی حاضر سعی دارد روایتی منصفانه، بیغرض، و البته نه بیطرف، از عوامل ساختاری و گفتمانی انشعاب دفتر تحکیم وحدت در اسفند ۱۳۸۰ ارائه دهد. در این مجموعه سعی شده است تا با افراد و جریاناتی که در سالیان گذشته به روایت خود از این حوادث نپرداختهاند گفتوگویی صریح و انتقادی انجام شود. این مجموعه ماحصل حدود یکصد و چهل ساعت مصاحبه و گفتوگوی تفصیلی با بسیاری از فعالان دانشجویی دفتر تحکیم وحدت و بسیاری از تحلیلگران و صاحبنظران این حوزه است؛ مجموعهای که صرفاً گامی در جهت شناخت ماهیت تحولات یکی از مهمترین مقاطع تاریخ معاصر و بازخوانی یکی از تأثیرگذارترین تشکلهای سیاسی ایران است.
عبور از تحکیم (واکاوی علل انشعاب دفتر تحکیم وحدت؛ با مقدمهی عباس عبدی) - انتشارات نی
درونمایهی کانونی این کتاب «منطق دیفرانسیل» است؛ منطق تکوین نسبتهای محضی که میان عناصر زبانی و جسمانی «فعلیت» پیدا میکنند و از این طریق جنبشها یا نهادهای اجتماعی را بهوجود میآورند. در واقع، این نسبتها عناصر مولکولی برسازندهی نهادها و جنبشهای اجتماعی و مؤلفههای آنها هستند و به همین اعتبار واحدهای برسازندهی امر سیاسی از دیدگاه لایبنیتسی به شمار میآیند. اتمیسم لایبنیتسی زمین تا آسمان با انواع و اقسام اتمیسم به معنای رایج فرق دارد: عناصر برسازندهی واقعیت، نه ذرات ریز، بلکه نسبتهای دیفرانسیلاند. لایبنیتس نیز مانند اسپینوزا، و به یک معنا در کنار او، شیوهی اندیشیدن فلسفی و معنای فلسفهورزی را تغییر میدهد. فعالیت فلسفی نه جستوجوی علت پدیدهها، بلکه کاوش در شرایط تکوین پدیدارهاست. جستوجوی علتها از هستندهای به سوی هستندهای دیگر عقب میرود تا در نهایت به هستندهی نخستین در پایان زنجیرهی علتها و معلولها برسد. اما اندیشهی فلسفی آنگونه که اسپینوزا و لایبنیتس، هریک به طریقی، بنیانگذاری یا به بیان دقیقتر، احیا میکنند، از «پدیدار» به سمت «شرایط وقوع پدیدار» پیش میرود؛ نه از هستنده به هستنده، بلکه از هستنده به سوی نسبت، به سوی نسبت محض، یعنی نسبت مستقل از طرفین نسبت، پیش میرود. کوشش این کتاب معطوف به تشریح دقیقههای این فرایند اندیشه و پیامدهای نظری و عملی آن در عرصهی سیاست است و در این راه نهتنها از آثار فلسفی، بلکه از نا فلسفه، بهویژه رمان، نیز بهره برده است.
لایبنیتس و امر سیاسی - انتشارات نی
«من یک سیاره سراغ دارم که یک آقای سرخپوش تویش جا خوش کرده. هیچوقت گلی را بو نکشیده. هیچوقت به ستارهای خیره نشده. هیچوقت کسی را دوست نداشته. جز جمعزدن ارقام هیچکاری نکرده. و صبح تا شب عین تو مدام میگوید: «من یک آدم جدی هستم!» و از این بابت باد به غبغبش میاندازد و فخر میفروشد. ولی، اگر از من بپرسی، میگویم آدم نیست، قارچ است!