دفتر و دفترچه
تراول ماگ و فلاسک
تاریخ مختصر علم
معرفی کتاب تاریخ مختصر علم
علم حیرت‌انگیز است. از پهنای بی‌کران فضا برایمان می‌گوید و از ریزترین موجود زنده؛ از اندام انسان و از تاریخ سیاره‌مان.
دانشمندان و دانش‌ورزان، از سرِ شگفتی و حیرت، شروع کردند به بررسی و آزمایش و محاسبه و گاه به چنان کشف‌های تکان‌دهنده و بهت‌آوری رسیدند که آدمیان، پس از آن‌ها، با دنیا به طرز کاملاً جدیدی مواجه شدند.
کتابی که در دست دارید داستانی است پرماجرا در خلال زمان و مکان از روزگاران کهن تا به امروز؛ تا تازه‌ترین دستاوردهایی که انسان معاصر هنوز با آن‌ها درگیر است. و در این روایت از زندگیِ دانشمندانی می‌گوید که بعضی نام‌آشنا و برخی ناشناس‌اند.
تاریخ مختصر علم شرحی است به زبانی ساده و شیرین از روند رشد علم درگذر قرن‌ها.
بازآفرینی بازار (تاریخ طبیعی بازارها)
معرفی کتاب بازآفرینی بازار (تاریخ طبیعی بازارها)
«بازار خوب» تنها راه رسیدن به ثروت است و «بازار بد» راه فقر و نگون‌بختی است. باید به بحث بر سر خوب یا بد بودن اقتصاد بازار پایان داد و آن را به اصلاح بازارها معطوف کرد. مسئله خوب یا بد بودن اقتصاد بازار نیست. اقتصاد بازار می‌تواند خیر یا شر باشد؛ مسئله‌ی اصلی تبدیل اقتصاد بازار بد به اقتصاد بازار خوب است. مک‌میلان، نویسنده‌ی کتاب، آن‌جا که به توصیف بازار خوب می‌پردازد، بازارگرایی دوآتشه است و آن‌جا که پیامدهای فاجعه‌بار بازار بد را نشان می‌دهد، از دشمنان اقتصاد بازار سبقت می‌گیرد. نکته‌ی بدیع این کتاب مدح یا ذم بازار نیست بلکه شواهد متعددی است که به کمک آن‌ها چگونگی گذر از بازار بد به بازار خوب را ترسیم می‌کند.
برای جامعه‌ی سیاست‌گذار و دانشگاهی ایران این کتاب خواندنی است، زیرا ذهن را از جزمیت بازارگرایی یا بازارستیزی آزاد می‌کند و مسئله‌ای بسیار بزرگ، یعنی بازآفرینی بازار، را در ذهن خواننده شکل می‌دهد. پس از مطالعه‌ی این کتاب، مناقشه بر سر اقتصاد بازار یا اقتصاد دولتی پایان می‌یابد و جای خود را به این مسئله می‌دهد که چگونه بازارهای بی‌شماری را که رفاه مردم به آن بستگی دارد اصلاح کنیم.
بازآفرینی بازار (تاریخ طبیعی بازارها) - انتشارات نی
پست‌سکولاریسم: دین، دولت و حوزه عمومی در غرب
معرفی کتاب پست‌سکولاریسم: دین، دولت و حوزه عمومی در غرب
نسبت دین و حوزه‌ی عمومی مسئله‌ی پیچیده‌ای است که هم در غرب و هم در ایران محور مباحثات فراوان بوده و به مجادله بر سر سکولاریسم و پیوند آن با دمکراسی شکل داده است. در ایرانِ پس از انقلاب برخی با این پیش‌فرض که بین دمکراسی و سکولاریسم پیوندی محکم برقرار است، حضور دین در حوزه‌ی عمومی و نظام سیاسی را مانع دمکراسی قلمداد کردند. اما پرسش این‌جاست که آیا می‌توان بدون توجه به پیچیدگی‌های سکولاریسم، به‌سادگی از رابطه‌ی آن با دمکراسی در ایران سخن گفت؟ کتاب حاضر در پیِ ورود به این مجادله و ارائه‌ی طرحی برای آن نیست، بلکه قصد آن دارد تا از خلال بررسی تجربه‌ی غرب، ضرورت بازاندیشی در نسبت بین سکولاریسم و دمکراسی و حرکت در جهت دستیابی به الگویی برای گفت‌وگو را یادآوری کند. تجربه‌ی چند دهه‌ی اخیر غرب حکایت از تجدید حیات دین و بازگشت آن حوزه‌ی عمومی، با وجود رواج و نفوذ طولانی‌مدت سکولاریسم، دارد؛ تجربه‌ای که با نام پست‌سکولاریسم از آن یاد می‌شود. در شرایط پست‌سکولار، مسئله‌ی پیشِ روی دمکراسی سکولار حضور دین و استدلال‌های دینی در فرایندهای دمکراتیک و چگونگی گفت‌وگو بین مؤمنان مذهبی و شهروندان سکولار در حوزه‌ی عمومی است. این کتاب در تحلیل چرایی بازگشت دین به حوزه‌ی عمومی استدلال می‌کند که ناکارآمدی دولت مدرن در ارائه‌ی دین برای بازگشت به عرصه‌ی عمومی در جوامع مسیحی غربی طی دهه‌های اخیر شده است. در این الگوی تحلیلِ دومرحله‌ای، از نهادگرایی تاریخی برای مطالعه‌ی تاریخیِ نهاد دولت مدرن و بررسی زمینه‌ی نهادیِ بازگشت دین به عرصه‌ی عمومی، و از نهادگرایی جامعه‌شناختی جدید برای بررسی تغییر نهادی در نهادهای دینی استفاده شده است. تغییرْ زمانی اتفاق می‌افتد که منطق نهادیِ یک نهاد با یک منطق نهادیِ دیگر جایگزین شود. این جایگزینی به‌واسطه‌ی آن‌چه کلود لوی‌ـ‌استراوس «سرهم‌بندی» می‌نامد، اتفاق می‌افتد که بر اساس آن افراد از طریق بازاستفاده و بازتعریف مواد دم‌دست و ازپیش‌موجود، یک منطق نهادیِ جدید را شکل می‌دهند.
پست‌سکولاریسم: دین، دولت و حوزه عمومی در غرب - انتشارات نی
زبان تمشک‌های وحشی (۴۵)
معرفی کتاب زبان تمشک‌های وحشی (۴۵)
دنیا داره فکر می‌کنه داوود راست می‌گه که انگار خوابیده تو اتوبان و خاطره‌ها با سرعت صدوبیست دارن از روش رد می‌شن… کلاس‌های زبان، پیاده راه‌رفتن‌های بعدش، مترکردن خیابون‌ها، ساعت‌ها، از هفت تیر تا آرژانتین، از آرژانتین تا هفت تیر. تئاتر رفتن‌ها، کافه‌ها، دمنوش‌های باب روز… هیجان‌ها، دست‌ها، لمس‌ها، هیجان‌ها، عروسی، گیپور، ابریشم خام، مهمون‌ها، مهمون‌ها، گیجی، کارت بانکی مشترک، توالت، تختخواب، دمپایی حموم، مسواک، خونه… خونه… دنیا داره دیوونه می‌شه از این همه خاطره. می‌بینید؟ اون‌قدر تو فکر و خیاله که تابلویِ راه میان‌بُر رو پشت سر گذاشت. باید کاری کنم. باید کاری کنم. باید کاری کنم.
نمایشنامه ی «زبان تمشک های وحشی» اقتباسی از داستان های اساطیری برج بابل است. نغمه ثمینی در این اثر با نماد و نشانه با مخاطب صحبت می کند. داستان حول محور عدم توانایی انسان ها در درک یکدیگر و تنهایی انسان می گردد. گم شدن زبان مشترک میان انسان موضوع اصلی این نمایشنامه به شمار می آید.
ایران بین ناسیونالیسم اسلامی و سکولاریسم (انقلاب مشروطه ۱۲۸۵)
معرفی کتاب ایران بین ناسیونالیسم اسلامی و سکولاریسم (انقلاب مشروطه ۱۲۸۵)
آثار مربوط به انقلاب مشروطه‌ی ایران تا به حال بر حوادث تهران، تبریز و تا حدی، اصفهان تمرکز داشته‌اند. در نتیجه، بررسی‌های اندکی درباره‌ی رویدادهای سایر ایالات و شهرها به رشته‌ی تحریر درآمده است. اما کتاب ایران بین ناسیونالیسم اسلامی و سکولاریسم درصدد است تا با بازبینی این روایت تمرکزگرا، تحلیلی متوازن ارائه دهد. در این کتاب، نویسنده نخست نقش مجادلات اسلامی در واپسین سال‌های سده‌ی نوزدهم و اوایل سده‌ی بیستم و پیوند آن با اندیشه‌های سکولار را تحلیل، و سپس دسته‌بندی‌های این مجادلات را در شهرهای تبریز، شیراز، اصفهان و بوشهر بررسی کرده است. او با تحلیل تعامل بین اسلام و سکولاریسم در این دوره‌ی پرآشوب به این جمع‌بندی می‌رسد که تحولات انقلاب مشروطه در هریک از شهرهای مورد بحث دارای ویژگی‌ای خاص آن منطقه نیز بوده است و دیگر اینکه بعضی از آن تحولات حتی در خط سیر تحولات بعدی تاریخ معاصر ایران هم بسیار تأثیرگذار بوده‌اند.
به باور نویسنده، تحولات این دوره در اصفهان عملاً نمونه‌ی نخستین آن نوع ناسیونالیسم اسلام‌گراست که چندی بعد در انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷ نمایان شد.
بخشی از نظر یکی از محققان بخش تاریخ دانشگاه کلکته که در نشریه‌ی بین‌المللی مطالعات خاورمیانه، شماره‌ی ۴۸ منتشر شده است:
…یکی از موضوعاتی که علاقمندان کنجکاو به مطالعه‌ی انقلاب سال ۱۳۵۷ ایران را به خود جلب می‌کند، این پرسش اساسی است که چگونه ایران که یک مورد پرمسئله از نوسازی سکولار در جهان اسلام بود، مجدداً به قالب اسلامی بازگشت؟ آیا چرخش “اسلامی” این سال صرفاً یک قاعده‌ی انحرافی بود یا حادثه؟ آیا انقلاب سال ۵۷ تنها یکی از پرشمار پیامدهای ممکن در سیر تاریخی ایران سده‌ی بیستم بود؟
این پرسش‌ها همگی به منزله‌ی تلنگری برای مطالعات دوره‌ی قاجار و به‌ویژه انقلاب مشروطه‌ی سال ۱۲۸۵ بود.
روایت مسلط درباره‌ی انقلاب مشروطه همواره بر حول محور سرخوردگی نسبت به حکمرانان ضعیف و ناکارامد قاجاری قرار داشت که بخش عمده‌ای از مردم ایران را به سوی درخواست یک نظام مشروطه و مبتنی بر قانون کشاند.
اما با برقراری نظام مشروطه ،انقلابیون با پرسش مهم چگونگی بنیان‌های این نظام جدید روبرو شدند. اینکه این نظام سکولار و یا اینکه مبتنی بر شریعت باشد؟ در این میان در پی چالش‌های متعدد، نهایتاً نظر سکولارها غلبه یافت و اسلام‌گرایان مجبور به ترک صحنه شدند. اما آنان مجدداً در سال ۵۷ از خانه‌هایشان خارج شدند تا بلکه کار ناتمام زمان مشروطه را کامل نمایند.
در این وضعیت روایت از انقلاب مشروطه و تاریخ آن نیز به گونه‌ای پیش رفت که در آن تحولات تهران که در آن سکولارهای رفرمیست دارای موقعیت حیاتی بودند، در کانون بررسی ها قرار گرفت. این تمرکز بررسی‌ها بر تهران موجب تقویت این دیدگاه شد که هواداران نظام اسلامی به اندازه ای نبودند که از آن چالش پیروز بیرون آیند. در مقابل اما ونسا مارتین در این کتاب خواندنی ما را در برابر یک بررسی جدی درباره‌ی ایالاتی قرار می‌دهد که در زمان وقوع مشروطه در سال ۱۲۸۵ و سپس چالش‌های مشروعه‌خواهی سال‌های بعد وارد صحنه شدند….
ایران بین ناسیونالیسم اسلامی و سکولاریسم (انقلاب مشروطه ۱۲۸۵) - انتشارات نی
ردیف دوره عالی علی‌اکبر شهنازی (نت‌نویسی آموزشی و تحلیلی)
معرفی کتاب ردیف دوره عالی علی‌اکبر شهنازی (نت‌نویسی آموزشی و تحلیلی)
از زمان ورود روش نت‌نویسی غربی به ایران و استفاده از آن برای مکتوب‌کردن موسیقی ایرانی، مراحل مختلفی طی شده است تا پذیرفتن و درک اینکه نت‌نویسی و قواعد آن، قوانین آسمانی و ابدی نیستند، بلکه سیستمی برای نوشتن تفکرات موسیقایی و فنون نوازندگی با هدف ثبت و انتقال آن‌ها هستند. این کتاب به روش نت‌نویسی آموزشی و تحلیلی نوشته شده است؛ همان روشی که سال‌ها پیش توسط مؤلف ابداع و برای نگارش ردیف میرزا عبدالله به کار گرفته شد. در نگارش این ردیف از لحاظ ترتیب و نظم گوشه‌ها و جملات و حالت‌ها و زمانبندی‌ها و انگشت‌گذاری‌ها و مضراب‌گذاری‌ها و بسیاری نکات ظریف در تزیینات و غیره، به‌طور اخص، از چهار منبع استفاده شده است: آموخته‌های مؤلف از آموزش مستقیم از استاد شهنازی، نوار به‌جامانده از اجرای استاد شهنازی از این ردیف، نت‌نویسی حبیب‌الله صالحی، و نت‌نویسی فرهاد ارژنگی. علی‌اکبر شهنازی ضمن‌آن‌که سنت پدر را در حفظ و تداوم میراث شفاهی موسیقی ایرانی و آموزش سینه‌به‌سینه‌ی ردیف ادامه داد، رپرتوار آموزشی‌اش را همگام با تحولات روز به‌سوی مدرنیته و با حفظ خصوصیات اصیل موسیقی ایرانی روزآمد ساخت. او این رپرتوار جدید را در مقابل ردیف پدرش ــ که به آن ردیف کلاسیک می‌گفت ــ «ردیف دوره‌ی عالی» نامید. در این ردیف، قطعات ضربی ــ در واقع نوع جدید چهارمضراب ــ بیشتر شده و آن را از دیگر ردیف‌ها متنوع‌تر ساخته است. در بخش‌های آوازی ردیف عالی نیز گوشه‌های اصلی یا شاه‌گوشه‌ها انتخاب شده و گه‌گاه به گوشه‌هایی با تم ملودیک یا وزن عروضی مشخص اشاره می‌شود.
ردیف دوره عالی علی‌اکبر شهنازی (نت‌نویسی آموزشی و تحلیلی) - انتشارات نی
عبور از تحکیم (واکاوی علل انشعاب دفتر تحکیم وحدت؛ با مقدمه‌ی عباس عبدی)
معرفی کتاب عبور از تحکیم (واکاوی علل انشعاب دفتر تحکیم وحدت؛ با مقدمه‌ی عباس عبدی)
روایت فراز و فرود تحکیم، حکایت نسلی است که تاوان اشتباهاتش را دیگری نداد. نسلی که هرگز به حق خود نرسید و در بحبوحه‌‌ی سیاست متلاطم ایران گم شد. با وجود این، بدون تردید، تجربه‌ی دفتر تحکیم وحدت یکی از ارزشمندترین تجربیات سیاسی‌ــ‌تشکلیلاتی ایران معاصر است. مجموعه‌ی حاضر سعی دارد روایتی منصفانه، بی‌غرض، و البته نه بی‌طرف، از عوامل ساختاری و گفتمانی انشعاب دفتر تحکیم وحدت در اسفند ۱۳۸۰ ارائه دهد. در این مجموعه سعی شده است تا با افراد و جریاناتی که در سالیان گذشته به روایت خود از این حوادث نپرداخته‌اند گفت‌وگویی صریح و انتقادی انجام شود. این مجموعه ماحصل حدود یکصد و چهل ساعت مصاحبه و گفت‌وگوی تفصیلی با بسیاری از فعالان دانشجویی دفتر تحکیم وحدت و بسیاری از تحلیل‌گران و صاحب‌نظران این حوزه است؛ مجموعه‌ای که صرفاً گامی در جهت شناخت ماهیت تحولات یکی از مهم‌ترین مقاطع تاریخ معاصر و بازخوانی یکی از تأثیرگذارترین تشکل‌های سیاسی ایران است.
عبور از تحکیم (واکاوی علل انشعاب دفتر تحکیم وحدت؛ با مقدمه‌ی عباس عبدی) - انتشارات نی
زمان و حکایت (کتاب سوم) (زمان نقل‌شده)
معرفی کتاب زمان و حکایت (کتاب سوم) (زمان نقل‌شده)
پل ریکور یکی از برجسته‌ترین فیلسوفان هرمنوتیک دوران معاصر است. زمان و حکایت، مشتمل بر سه کتاب مستقل، اثر محوری اوست. دل‌مشغولی اساسی، در تمامی آثار این اندیشمند برجسته، فهم هستی از دریچه‌ای تازه یعنی از دریچه‌ی تأویل متن است. بدین‌روی در زمان و حکایت، نگاه فلسفی به نقاط تلاقی ادبیات و فلسفه، تحلیل امکانات و ظرفیت‌های حکایت از رهگذر تأمل در مقوله‌های زمان، و کاوش در باب نوآوری معناشناختی به‌مدد استعاره شاکله‌های اساسی این اثر بزرگ است. در طول این مباحثه رشته‌های بسیاری مطرح می‌شود، ازجمله پدیده‌شناسی زمان، تاریخ‌نگاری و نظریه‌ی حکایت داستانی. در زمان و حکایت ۳، تلاش نویسنده اثبات این نکته است که پدیده‌شناسی، پس از طی راهی دراز از قدیس آوگوستینوس تا هایدگر، برخلاف جامعه‌شناسی، ناگزیر به معضل‌آمیزی زمان منتهی می‌شود. قسمت دوم نشان می‌دهد که بوطیقای حکایت چگونه، با استفاده از امکانات متقاطع تاریخ و داستان تخیلی، از راه خوانش به بن‌بست‌های اندیشه پاسخ می‌دهد.
زمان و حکایت (کتاب سوم) (زمان نقل‌شده) - انتشارات نی
