تجربهگرایی چیست و چه نسبتی با سوبژکتیویته دارد؟ تجربهگرایی آنگونه که در این کتاب به کار رفته مفهومی بیشتر سیاسی است تا معرفتشناختی. سرشتِ تجربهگراییِ معرفتشناختی را ژان لاک با این اصل که «همهی شناخت ما درنهایت از تجربه نشئت میگیرد» تعین بخشید. این اصل در قالبِ یک هنجار قرار است همچون معیاری برای شناساییِ معرفتِ راستین به کار آید. اما تجربهگراییِ سیاسی به جای جستوجوی هنجارهایی از این دست، نفس ِ هنجار را به مسئله بدل میکند: هنجارها چگونه شکل میگیرند؟ تجربهگرایی سیاسی نه فرمانی با این مضمون که «باید در محدودهی دادههای تجربی باقی ماند»، بلکه پرسشی است در بابِ اینکه چگونه دادهها پشت سر گذاشته میشوند. مسئله نه جستوجوی ملاکی برای توجیهِ صدقِ باور و نقدِ باورهای ناموجه، بلکه چگونگیِ شکلگیریِ باور بهمنزلهی فراتر رفتن از امر دادهشده (donn) است. دادهها به خودیِ خود هیچ نسبتی را اقتضا نمیکنند، با تحلیلِ یک داده نمیتوان نسبتِ آن را با دادهای دیگر استنتاج کرد، به بیانِ دیگر نسبتْ درونیِ طرفینِ نسبت نیست. در این معنا، جهان تجربهگرایی جهانی است که در آن «حرف ربطِ «و» درونبودگیِ فعلِ «است» را از تخت سلطنت به زیر میکشد، جهانی که در آن خودِ اندیشه در نسبتی بنیادین است با خارج.»
تجربهگرایی و سوبژکتیویته (پژوهش در باب طبیعت انسانی بر حسب نظر هیوم) - انتشارات نی
معرفی کتاب معمای فراوانی (رونقهای نفتی و دولتهای نفتی)
چه چیزی نفت را جام زهرآلود میسازد؟ چرا مردمان زیادی درعینحال که بر روی میلیاردها بشکهی نفت نشستهاند، بهویژه طی رونق نفتی، چنین فقیراند؟ اینها پرسشهایی است که میلیونها نفر از سکنان کشورهای صادرکننده نفت دهها سال است از خود میپرسند.
کتاب معمای فراوانی نشان میدهد چگونه با ورود سیلآسای درآمدهای نفتی به اقتصاد کشورهای صادرکنندهی نفت، حوزهی اختیارات و تعهدات دولت گسترش مییابد امّا درعینحال اقتدار و نهادهای قانونی آن تضعیف میشود. وابستگی به نفت آنها را به سمت تمرکزگرایی شدید قدرت سیاسی و نظام اداری آشفته و نامنسجم هدایت میکند. نویسنده مهمترین ویژگی دولتهای نفتی را در قوانینی جستجو میکند که حقوق منابع را به دولت اعطا میکند: رانت عظیمی که بسیار بیشتر از سود بهدستآمده در بخش خصوصی است.
مطالعهی این کتاب که متکی به اسناد دقیق و نوآوریهای تئوریک است برای علاقهمندان به مباحث اقتصاد سیاسی توصیه میشود.
معمای فراوانی (رونقهای نفتی و دولتهای نفتی) - انتشارات نی
اندیشهٔ فرهنگ عرصهای است پایانناپذیر که هرچه بیشتر به آن بپردازی به همان میزان نیز توجه میطلبد. اندیشهٔ فرهنگ یعنی از راه فرهنگ اندیشیدن. اندیشهٔ فرهنگ همانگونه که سبکی است علمی و مبتنی بر دانش عام و دانشهای خاص و تعریفپذیر، در همانحال نیز نوعی عرفان است، چراغ راه سالک است.
کتاب حاضر کوششی است دیگر از همین نویسنده به قصد برپایی رشتهٔ دانشگاهی مستقلی، به نام «فرهنگشناسی». این کتاب در اساس به دو مفهوم فرهنگ و تمدن میپردازد و شناساندن و نقد و سنجش اندیشههایی متفاوت و همسو و مخالف را هدف میگیرد. از این گذشته چند رویکرد دانشگاهی و سازمانیافته و آکادمیک را در انگلستان، در امریکا و در آلمان معرفی میکند و متفکران این سه حوزه و مکاتب آنها را با نگرشی تازه به خوانندهٔ فارسیزبان میشناساند. در هر سه حوزه و مکتب اندیشهٔ فرهنگ آمیخته است با فکر و رویکرد تمدنی. نویسنده بر این باور است که گرچه در حال حاضر حتی بسیاری از نویسندگان و متفکران، دو مفهوم فرهنگ و تمدن را بهجای هم بهکار میبرند بهتدریج باید میان این دو مفهوم بیش از حد کنونی به تفاوتگذاری علاقه نشان داد تا امکان بررسیهایی مستقل در هر یک از این دو زمینه فراهم آید. طبیعی است که هرگونه کوششی از این دست ناچار باید به پیشینههای مشترک و استنباطات همسو نیز اشاره کند و براساس توجه به سرنوشتهای آغازین، طراحی مسیری تازه را پی بگیرد.
کتاب حاضر میکوشد افقی تازه در مباحث علوم انسانی در عرصهٔ زبان فارسی و نظام دانشگاهی در ایران بگشاید و درضمن خود نیز با اندیشههایی فرهنگی در همین عرصه سهم بگیرد.
معرفی کتاب رهیافتها و روشهای تحقیق کیفی در توسعه روستایی
در کتاب رهیافتها و روشهای تحقیق کیفی در توسعه روستایی ضمن بررسی روند تاریخی و تکاملی ابزارها، تکنیکها، روشها و رهیافتهای توسعه و ترویج روستایی و زمینههای پیدایش رهیافتهای مشارکتی، رهیافتها و ابزارهای جایگزین تحقیق سنتی نیز مورد توجه قرار گرفته است، روشها و رهیافتهایی نظیر: تحقیق نظامهای زراعی (FSR)، ارزیابی سریع روستایی (RRA)، ارزیابی مشارکتی روستایی (PRA)، ارزیابی مشارکتی ارتباطات روستایی (PRCA)، مدرسه مزرعه کشاورز (FFS)، شاخصشناسی و روشهای سنجش توسعه پایدار منابع و ارزیابی اجتماعی طرحهای توسعه. همچنین در این کتاب توجه ویژهای به معرفی و کاربرد ابزارها و تکنیکهای مشارکتی نوین در تحقیقات توسعهای شده است. ابزارها و تکنیکهایی که در این کتاب بررسی شدهاند عبارتاند از: فرایندهای بحث، گفتوگو و مشاهده (مصاحبههای نیمهسازمانیافته، بحث گروهی متمرکز و…)، نمودارها و فهرستها (نمودار ون، برنامه روزانه، نظامها و…)، جدولها و چارتها (فهرستسازی، رتبهبندی و…) و روشهای تجزیه و تحلیل ویژه (ترسیم کروکی جامعه، مدلسازی سهبُعدی مشارکتی، تحلیل SWOT، سیستم اطلاعات جغرافیایی و…).
رهیافتها و روشهای تحقیق کیفی در توسعه روستایی - انتشارات نی
مادر: قانون به کلی نگهداری جسد تو خونه رو ممنوع کرده. قانون میخواد که همهچیز سر جای خودش باشه. زندهها تو شهر، مردهها تو قبرستون! وقت ملاقات با مُردهها هم مشخص شده و کاملاً دقیقه.
پدر: شما میتونین یه معشوقه داشته باشین، ولی تا میمیره میشه جزو اموال شهر.
ازدواج های مرده (۱۹) نوشتهی آزیا سرنچ تودوروویچ و منتشرشده توسط انتشارات نی، رمانی است با درونمایهای سورئال و انتقادی که مرز بین مرگ و زندگی را به چالش میکشد. داستان در جهانی میگذرد که در آن قوانین، روابط انسانی را حتی پس از مرگ کنترل میکنند. شخصیتها در وضعیتی غریب قرار دارند که احساسات و تعلقاتشان در برابر قوانین رسمی رنگ میبازد. این اثر با زبانی تیزبینانه و طنزی تلخ، مفاهیمی چون مالکیت، عشق و قواعد اجتماعی را زیر سؤال میبرد.
ازدواج های مرده (۱۹) - انتشارات نی
من نمیخوام بفهمم. فهمیدن برای شما خوبه. من برای کار دیگهای، غیر از فهمیدن، این جام. من اومدم اینجا به شما بگم نه و بمیرم.
«آنتیگون» را ژان آنوی نمایشنامهنویس فرانسوی براساس نمایشنامهای از سوفکل نوشته است. سوفکل این نمایشنامه را پنج قرن پیش از میلاد نوشته است. در قرن بیستم آنتیگون چند بار بازآفرینی شده است و فضای قرن بیستم بهخصوص جنگ جهانی و قساوت بشر در حق همنوعان خودش به آن آمیخته شده است. یکی از موفقترین بازآفرینیها نمایشنامه «آنتیگون» اثر آنوی است که آن را در اوج جنگ و در فاصله سال 1941 و 1942 نوشت و در سال 1944 درحالیکه فرانسه هنوز تحت اشغال نازیها بود، برای اولین بار روی صحنه برد. در آن سالها آنتیگون به نماد مبارزه و مقاومت دربرابر نازیها تبدیل شد. اما این نمایش همچنان زنده است و در جایجای دنیا به روی صحنه میرود؛ زیرا در این دوره نیز زورگویان و مستبدان زیادی در جهان وجود دارد و مبارزه با آنها هنوز ادامه دارد.
در اسطورههای یونان آنتیگون دختر ادیپ و یوکاسته است. برادرانش پولونیکس و اتئوکلس در جنگ مخالفان هفتگانۀ تب همدیگر را میکشند. کرئون پادشاه تب و دایی آنها تدفین پولونیکس را به جرم خیانت ممنوع میکند. آنتیگون از این فرمان سرپیچی میکند و میگوید که «از قلب فرمان میبرد». او برادر را به خاک میسپارد و به دستور کرئون زنده به گور میشود.
آنتیگون آنوی علیرغم شباهتش با اثر سوفکل تفاوتهای مهمی با آن دارد که هرچند ناشی از زمینه و زمانۀ آنوی است اما نشان از خلاقیت او دارد. آنوی روح دوران خودش را در این نمایشنامه دمیده است.
در «آنتیگون» آنوی تمام شخصیتها در صحنه حاضر هستند و هریک به کاری مشغول هستند. یکی از شخصیتهای روی صحنه یعنی «صحنهخوان» از بقیه جدا میشود و تراژدی آنتیگون را همچون یک نقال روایت میکند. بنابراین مخاطب از همان ابتدا متوجه میشود که چه بر سر آنتیگون و شخصیتهای دیگر میآید. تماشاگر از آغاز نمایش میداند آنتیگون خواهد مرد. بنابراین آنوی، ذهن مخاطب را به سمت مسیری میبرد که آنتیگون تا مرگ طی خواهد کرد و بدینسان مخاطب را به سمت توجه به جزئیات هدایت میکند.
یکی از ساختارشکنیهای آنوی در زبان تراژدی کلاسیک است. ژان آنوی زبان محاوره را برای روایت اثرش انتخاب کرده است؛ زبانی که مردم کوچه و بازار با آن سخن میگویند. کاستن از وجه اسطورهای نمایشنامه و اضافهکردن ابعادی امروز به آن یکی دیگر از ویژگیهای کار اوست. گویی این اتفاقات در فرانسه دوران جنگ جهانی دوم اتفاق میافتد، ضمن آنکه در هر زمان و مکان دیگری از جهان معاصر نیز میتواند رخ دهد.
اجراهای زیادی از نمایشنامه «آنتیگون» به روی صحنه رفته است اما خواندن این نمایشنامه نیز خالی از لطف نیست، اما برای علاقمندان به نمایشنامهنویسی خواندن آن امر ضروری است.
همیشه بذارین مردها خیال کنن خیلی مَردن. حتی وقتی قد قاطرم مردونگی سرشون نمیشه. وقتی میآن خونه، جلوی در واساده باشین. چشمهاتون بخنده، حتی اگه تا وقت اومدنش یهریز گریه کرده باشین. یه جوری نفس بکشین که انگار با اومدن اون، هوای خونه تازه شده؛ حتی اگه از بوی عرقش عُقتون میگیره.