ونگوگ تجسم چیزی فراتر از گرایشی هنری است. او تجسم الگوی تازهای از هنرمند به شمار میآید. از زمان ونگوگ به بعد، نگاه معمول به آفرینش هنری تغییر کرده است. این شخصیت یکتا در حالی مطرح شده که همان اجتماعی به او علاقهمند شده که پیشتر وی را گرفتار کرده بود. اما اجتماع نیز بدینوسیله دگرگون شده است. پرسش کتاب حاضر این است که ونگوگ چطور قدیس شد؟ ناتالی انیک، پژوهشگر نامدار حوزهی جامعهشناسی هنر، این رویداد را در شش مرحله بررسی کرده است: کار ونگوگ به معما و زندگیاش به افسانه و تقدیرش به رسوایی بدل شد، نقاشیهایش را به فروش گذاشتند و به نمایش درآوردند، و مکانهایی که رفته بود و اشیایی که لمس کرده بود به یادگاری بدل شد. ونگوگ نهفقط به تاریخ هنر و نقد، که موضوعشان برساخت عظمت هنری است، بلکه به همان اندازه به تاریخ دین تعلق دارد، که کارش بررسی برساخت ایثارگرانهی عظمت است؛ به سنت زندگینامهنویسی و قدیسنگاری مربوط است، که قصدش واکاوی نظامهای تحسین و قهرمانسازی است؛ به روانپزشکی، روانشناسی و انسانشناسی مرتبط است، که موضوع کارشان انحراف و یکتایی است؛ به اقتصاد تعلق دارد، که پولیسازی ارزشِ منتسب به اثر را وامیکاود؛ و دستآخر به جامعهشناسی دین هم بیربط نیست، که در خصوص منزلت یادگاریها، زیارت و تاوان یا کفاره تحقیق میکند.
«اگر کسی را بیابم که بتواند در واحد جزئیات کثیر را ببیند و در جزئیات کثیر و پراکنده صورت واحد را، چنان سر در پی او میگذارم که گویی خدای من است. من کسانی را که از این هنر بهرهورند اهل دیالکتیک مینامم.»
ــ افلاطون
موضوعاتی که افلاطون به آنها پرداخته متنوع و وسیعاند. او پرسشهایی را مطرح کرد که امروز هم پیش روی ما هستند و برای پاسخ به آنها به مطالعهی صورتهای انتزاعی پرداخت. جهان ایدهها موضوع جستوجوی افلاطون برای کشف حقیقت شد.
ریچارد کروت در این مقدمهی بینظیر اندیشهی یکی از بنیانگذاران فلسفهی غرب را، از خلال گفتوگوهایی که نوشته، کاویده است. او از محاورات اولیه و پرسشهای اخلاقی افلاطون آغاز میکند و تا بررسی متافیزیک افلاطون در آثار متأخرتر پیش میرود.
«پرسش از ذات آزادی پرسش بنیادین فلسفه است، حتی اگر پرسش راهبر فلسفه پرسش از هستی باشد.» آنچه اندیشهی هایدگر دربارهی آزادی را از متفکران پیش از وی متمایز میکند، تغییر چارچوب بحث از آزادی است. برای هایدگر آزادی دیگر صرفاً در سطح فعل انسانی مطرح نمیشود، بلکه به عقیدهی او ذات آزادی را باید در نسبت با هستی جستوجو کرد. به عبارت دیگر، آنچه در بحث دربارهی آزادی در کانون توجه این فیلسوف قرار میگیرد ارادهی آزاد انسان نیست، بلکه بنیادی است که ارادهی آزاد نیز در نسبت با آن معنا پیدا میکند. این نوشته میکوشد ایدهی آزادی در اندیشهی هایدگر را در سه ساحت انسان، جهان و هستی بررسی کند. اگر مسئلهی آزادی در هستی و زمان حول محور دازاین جریان دارد و مسیر بازگشت دازاین به ذات خود بهمثابهی امکان محض یا گشودگی هستی را دنبال میکند، در نوشتههای بین سالهای ۱۹۲۸ تا ۱۹۳۰ مفهوم آزادی استعلایی در نسبت با مفهوم جهان مطرح میشود. در اینجا آزادی، بهمثابهی بنیادِ هر بنیانگذاری، هرگونه مواجهه و نسبت برقرارکردن انسان با جهان و بدینسان طرحافکنی و ساخت آن را ممکن میسازد. سرانجام، از سال ۱۹۳۰ به بعد، مفهوم آزادی بیش از هر چیز با مفهوم هستی گره میخورد و آزادی بر مجالیافتگی برای نامستورسازی حقیقت دلالت میکند.
ابوحنیفه احمدبن داود دینوری (درگذشته به سال ۲۸۳ قمری) از مورخان بزرگ اسلامی است. اخبارالطوال ابتدا به تاریخ خلقت میپردازد و مطالبی در مورد پیامبرانی چون ادریس و نوح و هود و ابراهیم… و پادشاهی داود و سلیمان تا ظهور عیسی بیان میدارد. سپس به مطالبی دربارهی ظهور زرتشت و آیین او و نجات بنیاسرائیل بهوسیلهی پادشاهان ایران میپردازد. شرح حال و سرگذشت پادشاهان ایران، از جمشید و پیروزی ضحاک بر او، تا منوچهر و کیقباد و گشتاسب و بهمن و دارا و اسکندر و ملوکالطوایف و سپس ساسانیان تا انقراض ایشان از مباحث دیگر کتاب است. تاریخ اسلام در این کتاب با تفصیل پیکارهای اعراب و ایرانیان در دورهی خلافت عمر شروع و به پایان خلافت معتصم ختم میشود. علاوه بر این جنگهای امیرالمؤمنین علی (ع) با معاویه و جنگهای جمل و صفین و خوارج و دورهی حکمرانی معاویه و یزید، واقعهی کربلا و شهادت امام حسین (ع) هم مفصل بیان شده است. داستان قیام مختار و همراهانش، حکومت زبیریان، انقراض بنیمروان و قیام مردم ایران بخصوص قیام خراسان به رهبری ابومسلم از دیگر مباحث کتاب است. گرایش نسبی به عنصر ایرانی در اخبارالطوال به وضوح مشهود است.
معرفی کتاب فراتر از مرزهای آموزشی (چگونه مدارس میتوانند فرزندان ما را برای رویارویی با چالشهای آینده آماده کنند؟)
این کتاب، روایت تجربههای نابی از حرکت یک نظام آموزش از سنتی به معمولی (پداگوژیک) است. محتوای این اثر عمدتاً حاصل تجربههایی است که نویسندگانش در مدرسهی جورج وبسترِ کانادا در آنها دخیل بودهاند و همچنین تجربههایی که در سایر مدارس شهر و کل نظام آموزشی شکل گرفته است. پنجرهای کوچک به تحولاتی که حرکت از نظام نخبهگرا به نظام آموزش معمولی را در مدارس کانادا رقم زده است و بخش کوچکی از تلاشهایی که در کانادا در همکاری بین حکومت، نهاد آموزش عمومی، مدرسه و خانواده شکل گرفته تا نظام آموزش عمومی بهگونهای آرام اما مستمر، به نیازهای واقعی و طبیعی دانشآموزان نزدیک شود… در این کتاب میبینیم که بازیگران حوزهی آموزش چقدر آرام و مصمم پیگیر تحولات بودهاند و چگونه با مشارکت اجتماعی مسئولانه، از پسِ حل مسائل مهم بهخوبی برآمدهاند. همچنان که میبینیم در مسیر این تحولات چه مقاومتی از طرف خانوادهها و سایر نهادهای مدنی بوده و چگونه آن مقاومتها آرامآرام و با گفتوگو حل شده است. درواقع این کتاب پنجرهی امیدبخشی به سوی امکانپذیری تحول میگشاید.
فراتر از مرزهای آموزشی (چگونه مدارس میتوانند فرزندان ما را برای رویارویی با چالشهای آینده آماده کنند؟) - انتشارات نی
پیشگفتارهایی بر منطقِ محض، که بخشِ مقدماتیِ پژوهشهای منطقی را تشکیل میدهند، میخواهند راه را برای برداشت و پرداختی نو از منطق هموار کنند. این پیشگفتارها میکوشند نشان دهند که پایهگذاریِ منحصراً روانشناختیِ منطق، که زمانهی ما ارزشی چنین فراوان بدان میدهد، بر خلطِ سطوحی ذاتاً گوناگون از مسائل، بر پیشفرضهایی اصولاً غلط دربارهی ویژگی و هدفهای دو علمی که در اینجا ذکر شده ــ یعنی روانشناسیِ تجربی و منطقِ محض ــ مبتنی است. ــ برگرفته از متن کتاب
پژوهش های منطقی (جلد اول) (پیشگفتارهایی بر منطق محض) - انتشارات نی
هر جلد از مجموعه کتابهای راهنمای دانشگاه کمبریج به معرفی یکی از فیلسوفان بزرگ اختصاص داده شده است. این کتابها مجموعه مقالاتی را شامل میشوند که نگارش آنها به گروهی از پژوهشگرانِ برجستهی بینالمللی واگذار شده است. کتاب پیش رو یکی از مجموعه کتابهای راهنمای دانشگاه کمبریج است که بهمنزلهی یک کتاب مرجع، مفاهیم بنیادین اندیشهی گادامر را به دانشجویان و پژوهشگران معرفی میکند.
گادامر، که میتوان او را فیلسوف علوم انسانی و نمایندهی اصلی هرمنوتیک فلسفی نامید، تأثیر بسیار عمیقی بر مباحث فلسفی و الهیاتیِ معاصر و نیز شیوههای جدید تفسیر در علوم اجتماعی گذاشته است. این کتاب، ضمن معرفی زندگی، آثار و مبانی اصلی نظریهی هرمنوتیکی گادامر، دستاوردهای فلسفی او را در متافیزیک و معرفتشناسی، اخلاق و سیاست، زیباشناسی، فلسفهی زبان، الهیات و علوم اجتماعی بررسی میکند و نشان میدهد چگونه گادامر اندیشههای هگل، هایدگر و فیلسوفان یونانی را از آن خود ساخته و چه نسبتی با مدرنیته، نظریهی انتقادی و پساساختارگرایی دارد.
گادامر (کتاب راهنمای دانشگاه کمبریج) - انتشارات نی
ژاک رانسیر در کتاب کلام خاموش پرسش از چیستی ادبیات را از نو طرح میکند. ظاهراً همگان تصور روشنی از ادبیات دارند، اما بر سر تعریف آن اجماعی وجود ندارد. رانسیر به جای آنکه تعریفی نو از ادبیات ارائه کند به لحظهی شکلگیری این اصطلاح جدید رجوع میکند تا آن را در متن یک تغییر ادراکی ژرف جای دهد. به دنبال این تغییر، نظم سلسلهمراتبیِ حاکم بر موضوعها و ژانرهای ادبی که بنای بوطیقای کهن را تشکیل میداد فرو میریزد و جای خود را به نوعی برابری ریشهای میان موضوعها و از هم گسستن ژانرها میدهد که بر اثر آن هر چیزی میتواند از ظرفیت ادبی برخوردار باشد و هیچ موضوعی نمیتواند فرم یا سبک خاص خود را تحمیل کند. این برابری ریشهای مبنای آشوبناک ادبیات در مقام پدیدهای نوظهور و ناکامل است و از ادبیات موجودی دوپاره و متناقض میسازد که دائم در پی رسیدن به انسجام و غلبه بر تعارضهای درونی و بیرونی خود است. تحلیل پردامنهی رانسیر، که از یک سو تا افلاطون و ارسطو کشیده میشود و از سوی دیگر به ایدئالیسم آلمانی و جنبش رمانتیسم میرسد، چارچوب نظری جدیدی برای فکرکردن به تاریخ هنر و ادبیات از خلال همین تعارضها و تضادها فراهم میکند. در این چارچوب جدید، مسائل ریشهداری چون نسبت میان هنر پیشرو و سیاست رهاییبخش، هنر برای هنر و هنر در مقام بیان اجتماع، و نسبت میان هنر و زندگی از نو طرح میشوند و صورتی تازه پیدا میکنند. رانسیر در کلام خاموش موشکافیهای نظری خود را با تفسیرهای بدیعی از آثار نویسندگانی چون فلوبر، بالزاک، مالارمه و پروست همراه کرده است.
کلام خاموش (درباره ادبیات و تناقضهایش) - انتشارات نی