کتاب سیاست های خیابانی
در اواخر دهه 1970 و اواسط 1980، جنبش سیاسی فعالی در خیابانهای شهرهای بزرگ ایران به راه افتاد. مردم تهی دست که از اقشار مستضعف و طبقه پایین جامعه محسوب میشدند آغاز به ساخت جوامعی برای نوع قشر خود، در زمینهای بایر و بلا استفاده کردند.
در این ساخت وسازها تمامی زیرساختهای لازم از جمله جاده ها، برق، آب لوله کشی، جمع آوری زباله و پناهگاهها، همگی توسط فعالین این جنبش پیش بینی و تدارک دیده شده بود. پس از آنکه دولت ایران متوجه این ساخت و ساز های غیرقانونی گشت، به تخلیه کردن آن مناطق اهتمام ورزید اما مردم پس از تحمل دشواری های بسیار در برابر دولت مقاومت کردند؛ مقاومتی که به موفقیت منتهی شد، موفقیتی که گرچه در گرو پرداخت هزینه های جانی و مالی گزاف همراه بود اما خودساخته و خودجوش اتفاق افتاد.
کتاب"سیاست های خیابانی"، گردآوری داستان و تحلیل استراتژی های سیاسی و اقتصادی ست که این جنبش در راه موفقیت خود بکار گرفت. نویسنده در این کتاب با تمرکز بر روی دوره ماقبل انقلاب و نیز دهه اول جمهوری اسلامی ایران، استراتژی مردم عادی(ایرانیان)، به خصوص در تهران، را مورد بحث و تحلیل قرار میدهد. او طی تحلیل ها و استناد های خود نشان میدهد که این فرایند، حداقل برای این قشر، هیچ کدام ازخواسته ها و تغییراتی را که آنها انتظار داشتند، رقم نزده است و نیازهایشان را براورده نکرده است.
کتاب کودتا
معرفی کتاب کودتا
کتاب "کودتا" نوشته نویسنده سرشناس تاریخ معاصر ایران،یرواند آبراهامیان میباشد.این کتاب در مورد کودتایی صحبت میکند که همه ما اسم آن را حداقل یکبار شنیده ایم.کودتای 28 مرداد سال 1332 که طی آن دولت دکتر مصدق سرنگون شد و محمد رضا شاه پهلوی به شکلی استبدادی حکومت را بر دست گرفت.کتاب "کوتا" با محوریت موضوع نفت و ملی شدن این صنعت،به عوامل این کودتا و نقش کشور های اروپایی و مخصوصا آمریکا و تاثیر روابط ایران و آمریکا میپردازد.در این کتاب،"یرواند آبراهامیان" در چهار فصل زیر صحبت میکند:1.ملی شدن صنعت نفت2.مذاکرات انگلیس و آمریکا3.کودتا4.میراثکتاب "کودتا" رازهای زیادی را راجع به کودتای 28 مرداد بر ملا میکند.تاثیرات قدرت های بیگانه در آن دوران و نقش تبلیغات را هم به خوبی تفسیر میکند که میتواند کتاب بسیار جذابی برای کسانی باشد که میخواهند راجع به تاریخ کشورشان اطلاعات دقیق و کارشناسانه ای داشته باشند.
محاکمه محاکمه گران
معرفی کتاب محاکمه محاکمه گران
نشر اسناد تاریخی هر کشوری وظیفه کسانی است که به گذشته و آینده کشور خود دلبستگی دارند، زیرا برای شناخت تاریخ هر کشوری نیاز به اسناد موثقی است که از سر گذشت هر ملتی به جای می ماند. تا اسناد هر دوره ای بررسی و تجزیه و تحلیل دقیق نشود، نمی توان به سیر حوادث جامعه وقوف کامل یافت.
آنچه در این کتاب از نظر می گذرد اسناد محاکمه ای است که به منظور محاکمه دست اندرکاران قتل سید حسن مدرس، فرخی یزدی، تقی ارانی و سردار اسعد بختیاری تشکیل شد و این خود برگی چند از تاریخ بیست ساله سلطنت رضاخان و اوایل سلطنت فرزند اوست.
آنچه در کتاب محاکمه محاکمه گران از نظر می گذرد تدوین اسناد محاکمه ای است که به منظور محاکمۀ دست اندرکاران قتل بسیاری از رجال و آزادی خواهان دورۀ بیست ساله تشکیل شد و این خود برگی چند از تاریخ بیست سالۀ سلطنت رضاخان و اوایل سلطنت فرزند اوست که برای شناخت گوشه ای از تاریخ ایران آن روزگار درخور توجه است. با اینکه قریب به پنجاه سال از انتشار پراکندۀ این اسناد می گذرد، هنوز برای شناخت این واقعه تلاش مجدانه ای نشده است.
تدوین و انتشار این کتاب وظیفۀ گذشتگان ما بود که به زمان حدوث این اسناد نزدیک تر بوده اند، چراکه بسیاری از گذشتگان ما که خود در زمینه های تاریخی ایران قلم زنی می کرده اند، قدر مسلم به افرادی دسترسی داشته اند که در جریان موضوع این کتاب دخیل بوده اند، و نیز به اسنادی که دور نیست براثر گذشت پنجاه سال بسیاری از آنها از میان رفته باشد و امروز اثری از آنها در دست نباشد.
این نکته روشن است که اگر ما امروز دست به تدوین و نشر این اسناد نمی زدیم، مسلم آیندگان به این مهم می پرداختند و دور نبود برخی از اطلاعاتی که ما در این زمینه به دست آورده ایم، آیندگان از دستیابی به آنها محروم بمانند، همان گونه که ما امروز از تدوین بسیاری از مطالب که در این زمینه به قلم آمده، اطلاعی نداریم و کسانی را که خود مستقیم در خلق این اطلاعات تاریخی نقشی داشته اند، نمی شناسیم.
باوجود اینکه هنوز افرادی هستند که در این زمینه اطلاعات جامعی دارند، اما همۀ آنها بنا به جهاتی نه حوصلۀ پذیرش کسی را دارند و نه خود حاضرند دست به تدوین و انتشار این گونه اسناد بزنند.
کتاب نویسندگان پیشرو ایران
معرفی کتاب نویسندگان پیشرو ایران
این کتاب به بررسی سرگذشت نثر معاصر (که آغاز آن را سال 1300 در نظر گرفته است)، دوره فترت از سال(1315-1300) که شامل مشخصات کلی دوران، تحقیقات ادبی و تاریخی، داستان نویسی، قضاوت یکی از معاصران این عصر یعنی «نیما یوشیج» پرداخته است و در پایان فصل نیز درباره مباحث یاد شده، نتیجهگیری خود را ارایه میدهد. وی در فصل سوم این کتاب به بررسی و نقش بازگشت محصلان ایرانی که عازم خارج از کشور شدهاند، پرداخته و معتقد است که بازگشت این گروه از محصلان به کشور موجب ایجاد موج جدیدی در کشور به ویژه فرهنگ آن شده است.
«سپانلو» در فصل چهارم کتاب به بررسی وضعیت موضوعات فرهنگ و شیوه نثری محققان از جمله «عبدالحسین زرین کوب»، «عیسی آرینپور»، «فریدون آدمیت»، «علی شریعتی» و… در فاصله سالهای 1350 -1340 میپردازد و در طول بررسیها خود، خصلتهای اساسی این دوره را معرفی و بررسی میکند. در فصل پنجم به بررسی چند نمونه ادبی از هدایت تا امروز، بررسی آثار «صادق هدایت»، «بزرگ علوی»، «صادق چوبک»، «جلال آلاحمد»، «ابراهیم گلستان»، «بهرام صادقی»، «غلامحسین ساعدی»، «هوشنگ گلشیری»، «نادر ابراهیمی»، «جمال میر صادقی»، «محمود دولتآبادی» و… میپردازد.
در فصل ششم کتاب نیز به بررسی رمان نویسی میپردازد و در بخشی از این فصل خلاصهای از 19 رمان فارسی از جمله «تهران مخوف»، «جنایات بشر»، «تفریحات شب»، «همسایهها»، «شوهر آهو خانم» و… را ارایه میدهد. نویسنده در فصل هفتم کتاب نیز به بررسی نمایش نامهنویسی ،سابقه و فراز و نشیب آن میپردازد و در ادامه نیز به بررسی ویژگی نمایشنامههای افرادی چون:«علی نصیریان»، «بهمن فرسی»، «غلامحسین ساعدی»، «بهرام بیضایی»، «اکبر رادی» و… میپردازد.
فصل هشتم کتاب «نویسندگان پیشرو ایران» نیز به نقد ادبی اختصاص داده شده است. «سپانلو» در پیشگفتار نیز به بررسی نشر روزنامهای، نثر فلسفی، نشر جامعه شناختی، نشر سیاسی و تاریخی پرداخته است.
در بخش پایانی کتاب یعنی فهرست اعلام نیز نام برخی از افراد و کتاب هایی که در کتاب از آنها یاد شده است.
طنز های نفتی
طنزهای نفتی مشتمل بر چهار فصل است: فصل نخست به پاره ای از خاطرات شبه طنز اختصاص دارد که به تاریخ سیاسی نفت ایران از اولین قراردادهای نفتی تا بعد ازوقایع ملی شدن نفت وداستان کنسرسیوم در سال 1333 مربوط می شود. در این فصل درمجموع بالغ بر پنجاه خاطره گردآوری شده است.
فصل دوم به ادبیات نفتی اختصاص دارد. این فصل به برخی از متون ادبی و طنز آمیز که در آستانه نهضت ملی نفت و دوران بعد از آن در نشریات و مطبوعات به چاپ رسیده، اشاره دارد.
اشعار نفتی عنوان سومین فصل کتاب را به خود اختصاص می دهد. اشعاری که در این فصل گرد آمده، منتخبی است از اشعار چاپ شده در مطبوعات دهه های 1320 و 1330. در این فصل عمدتا سعی شده است اشعاری گردآوری شود که به نوعی به نفت و یا شخصیت های دست اندرکار در شکل گیری رویدادهای نفتی مربوط می شوند.
گفتمان چپ در ایران
جامعه ایران پیش از این و در طی قرنها، جنبش ضدفئودالی را به نمایندگی مزدکیان، خرمدینان، شیعیان و... تجربه کرده بود.
گفتمان چپ با تأسیس «حزب عدالت» در قفقاز و مستقر شدن بلشویکها در روسیه رنگ کمونیسم به خود گرفت. حزب عدالت به «حزب کمونیست ایران» تغییر نام داد و تداومبخش این گفتمان در چارچوب مارکسیستیـ لنینیستی شد.
در پی زوال این حزب در دوره رضا شاه، گفتمان چپ ایران در این مقطع به ابتکار تقی ارانی، نه در چارچوب فعالیت حزبی، بلکه با انتشار مجله «دنیا» و پایهگذاری یک محفل روشنفکری ادامه حیات داد.
گفتمان چپ در این مقطع به جای ترویح نگاه حزبی به مارکسیسم، در پی بسط مسائل تئوریک و به جای مخاطب قرار دادن طبقات فرودست، در صدد شناساندن آن به اقشار تحصیلکرده و روشنفکر بود.
کتاب سازمان مسعود
معرفی کتاب سازمان مسعود
سازمان مسعود انسان شناسی برهه بعد از انقلاب سازمانیست که بنیانگزارانش آرمان هایی هر چند مبهم اما انسانی داشتند.شاخه غیر مارکسیست سازمان به رهبر مسعود بر آن است که میراث دار راستین بنیانگزاران بوده و از این رو مسیری که سازمان طی کرده اجتناب ناپذیر و زاده جبری منطق موقعیت است. سازمان مسعود سعی کرده نخست تفاوت منش بنیانگزاران و نحله مسعود را نشان دهد و بعد تاریخ بعد از انقلاب سازمان را با نگاهی انسان شناختی وا کاود.سرنوشت مجاهدین که عموما تحت تاثیر سازمان مجاهدین خلق ایران رقم خورده است سرنوشت آرمانگرایانیست که بی خود از خویشتن دست به اسلحه بردند و جان خود را به هیچ گرفتند و چیزی را جستند که هرگز به دست نیامد. این سرنوشت قابل تامل و دانستن است از آن رو که اندرزهایی از آن به دست می آید که در دوران طوفان زا و طوفان زده ما بسیار راهگشاست،تا شاید اگر فرصتی برای بالیدن پیش آمد باد نکاریم و افسوس درو نکنیم . چنین باد.
کتاب سقوط فرقه دموکرات آذربایجان
معرفی کتاب سقوط فرقه دموکرات آذربایجان نوشته کاوه بیات
فراز و نشیب حکومت فرقه دموکرات آذربایجان در بازه زمانی از پاییز 1324 تا پاییز سال بعد، یکی از مهمترین وقایع تاریخ معاصر ایران است. اما این وقایع را از سایر تحولات مشابهی که در همان دوره در سایر مناطق تحت اشغال شوروی در اروپای شرقی و مرکزی جریان داشته، جدا میکنند. این اتفاق خاص جزء اتفاقات مهم و برجسته، به ویژه پایان آن، یعنی عقبنشینی روسها از مناطق اشغالی آذربایجان و سقوط ناگهانی حکومتی است که روسها پنج سال به تهیه و ایجاد آن اختصاص داده بودند.
در این کتاب «سقوط فرقه دموکرات آذربایجان» با گزارشها و نوشتههایی از مقامات سیاسی ایالات متحده و بریتانیا در همان دوره آشنا میشویم که به توصیف و تحلیل این ماجراها میپرداختند. اگر علاقه مند به مطالعه تاریخی این رویداد پرفراز و نشیب هستید هرگز این کتاب را از دست ندهید.