دفتر و دفترچه
تراول ماگ و فلاسک
افول و سقوط شاهنشاهی ساسانی (اتحادیه ساسانی ــ پارتی و فتح ایران به‌دست عرب‌ها)
معرفی کتاب افول و سقوط شاهنشاهی ساسانی (اتحادیه ساسانی ــ پارتی و فتح ایران به‌دست عرب‌ها)
این کتاب پژوهشی ممتاز و ماندگار است. انتشار این اثر منظری پیش رو می‌گذارد که بی‌درنگ اندیشه را به پیرامون بسیاری از موضوعاتی که کتاب بدان پرداخته است پرواز می‌دهد. از میان کتاب‌هایی که در طی سالیان خوانده‌ام، تنها چند نمونه را به یاد می‌آورم که بتوانند به لحاظ ترکیب شگفت‌انگیز اصالت، تیزبینی، شفافیت ارائه‌ی مطالب، بررسی باریک‌بینانه‌ی منابع، و رمزگشاییِ عملی معماها با این اثر برابری کنند. من از مطالعه‌ی آن بسیار آموختم. به باور من، پس از گذشت هفتاد سال از انتشار ایران در زمان ساسانیان، اثر کریستنسن، کتاب دکتر پورشریعتی از مهم‌ترین آثار منفرد در ارتقای درک ما از تاریخ ایران است. مشخصه‌ی چشمگیر این کتاب وسعت دستور کار نویسنده و مهارت او در درهم‌تنیدن قانع‌کننده‌ی رشته‌های مختلف است. این رشته‌ها مشتمل‌اند بر: رقابت سیاسی دودمانی میان خاندان‌های بلندپایه، فروپاشی ساسانیان پیش از حمله‌ی بیزانسی‌ها و عرب‌ها، تنوع دینی در ایران سده‌های میانی، مسائل تاریخ‌نگاری، و جزئیات مهمی که از مهرها و اسناد دیگر به دست آمده‌اند. هریک از این موارد به‌تنهایی می‌توانند پژوهشگران را سال‌ها در ژرفای خود گرفتار کنند ــ کما این‌که با بسیاری چنین کرده‌اند ــ اما پورشریعتی هریک از آن موضوعات را در کلیتی مرکب و معنادار متحد کرده و در بررسی دقیق‌تر هریک از آن‌ها سهیم بوده است.فرد م. دانر، استاد تاریخ خاور نزدیک، دانشگاه لندن
افول و سقوط شاهنشاهی ساسانی (اتحادیه ساسانی ــ پارتی و فتح ایران به‌دست عرب‌ها) - انتشارات نی
عهد عتیق (جلد دوم) (کتاب های تاریخ بر اساس کتاب مقدس اورشلیم)
معرفی کتاب عهد عتیق (جلد دوم) (کتاب های تاریخ بر اساس کتاب مقدس اورشلیم)
کتاب مقدس اثری فراتر از یک کتاب است و کتابخانه‌ای حقیقی است که در سنت کلیسای کاتولیک از هفتاد و سه نوشته تشکیل شده است. این نوشته‌ها دارای حجم‌های متفاوتی هستند و هرکدام مؤلف و منشأ و تاریخ خاص خود را دارد. پاره‌ای به عبری نگاشته شده‌اند و شامل قطعه‌های به زبان آرامی می‌شوند و پاره‌ای دیگر به یونانی تألیف گشته‌اند. کتاب مقدس از دو بخش بزرگ تشکیل شده است که تحت عنوان «عهد عتیق» و «عهد جدید» شناخته می‌شوند. عهد عتیق شامل نوشته‌های یهود است، اما علاوه بر یهودیان، مسیحیان نیز آن را کتاب آسمانی خود می‌شمارند. عهد جدید مشتمل بر نوشته‌هایی است که به مسیحیان اختصاص دارند. یهودیان عهد عتیق را تَنَخ می‌نامند که نامی اختصاری است و بر اساس عناوین سه بخش کتاب دینی آنان ساخته شده است که عبارتند از: توراه (شریعت)، نِبیئیم (پیامبران) و کِتوبیم (مکتوبات). از هفتاد و سه نوشته‌ای که کتاب مقدس را می‌سازند، چهل و شش عدد به عهد عتیق و بیست و هفت عدد به عهد جدید تعلق دارند.
ترجمه‌ی عهد عتیق در چهار جلد منتشر شده است. جلد اول کتاب‌های شریعت یا تورات، جلد دوم کتاب‌های تاریخ، جلد سوم کتاب‌های حکمت و جلد چهارم کتاب‌های پیامبران.
دیباچه‌ای بر هنر جهان باستان
نگارنده در این کتاب با استفاده از زبانی ساده روند تحوّل آثار هنری را در دو ناحیه «بین‌النهرین» و «ایران باستان» با معرّفی برجسته‌ترین و شاخص‌ترین آثار هنری در هر ناحیه به اجمال بیان کرده است. این مطالعه از سه بخش پیش از تاریخ (دوره پارینه سنگی، میان سنگی، نوسنگی، فلزات و آهن)، بین‌النهرین (سومر، اکد، بابل و آشور) و ایران باستان (عیلام، هخامنشیان، سلوکیان، اشکانیان و ساسانیان) تشکیل شده است.
این نقشه بزرگ چرا کوچک شد؟ (کتاب دوم: از ظهور تا سقوط هخامنشیان)
کتاب‌های این مجموعه ٣ جلدی مروری است بر تاریخ ایران و سرگذشت مردمان اولیه که به این سرزمین وارد شدند همراه با با چاشنی طنز و شوخی ، که نویسنده نام آن را «تاریخ با غرغرهای اضافه» گذاشته است . شاید به این دلیل که گاهی در گذشته‌های نه چندان دور و حتی در زمان حال اگر کسی کاری از دستش بر نمی‌آمد و به عبارتی باید می‌سوخت و می‌ساخت شروع می‌کرد به غرغر کردن ! علی اصغر سیدآبادی نویسنده این مجموعه مروری دارد بر رویدادهای تاریخ ایران زمین. کتاب اول به نام « ایران چگونه ایران شد؟» از آغاز تاریخ اولین حکومت سراسری در ایران شروع شده و به کیومرث و جمشید ، شاهان ایرانی و حمله ضحاک به ایران می‌پردازد .
در کتاب دوم نویسنده ظهور تا سقوط هخامنشیان را بررسی کرده است. کوروش برای ایرانیان آن قدر مهم بوده است که کلی در طول تاریخ برایش افسانه ساخته‌اند و به هر موضوع ساده‌ای درباره زندگی‌اش کلی شاخ و برگ داده‌اند . نام کتاب دوم این مجموعه «این نقشه بزرگ چرا کوچک شد؟» نام دارد . کتاب سوم این مجموعه که نامش «نخستین تجربه استعمار غربی در ایران» است یکی از شکست‌های بزرگ ایرانیان را شرح می‌دهد که با حمله اسکندر مقدونی به ایران آغاز می‌شود و با توضیح تشکیل نخستین حکومت سراسری بیگانه در ایران ادامه می‌یابد و سپس به دوره اشکانی ، دوره‌ای که ایرانیان دوباره حکومت خود را به دست گرفته‌اند ، می‌رسد. «تاریخ با غرغرهای اضافه » تجربه جدیدی است برای نوجوانان ، و روایتی خواندنی برای دوستداران تاریخ ایران. این کتاب‌ها در ٣ مجلد جداگانه راهی بازار نشر شده است .
امپراتوری‌های بیزانس و ساسانی
با برآمدن ساسانیان، امپراتوری بیزانس با رقیبی تازه‌نفس روبه‌رو شد که در سیاست هوشیار، در اقتصاد توانا و کارآمد و در عرصۀ نظامی نیرومند و خطرناک بود و قدرت‌خواهی و توسعه‌طلبی‌اش رومشرقی را به بسیج همۀ نیروهایش و به‌کارگیری هرچه در توان داشت وادار کرد. فقط چند دهه پس از تأسیس این امپراتوری نوپارسی به دست ساسانیان در سال ٢٢٤ م، هر دو طرف یکدیگر را در مقام قدرت‌هایی بزرگ و مستقل به رسمیت شناختند و میان فرمانروایانشان رابطه‌ای برقرار شد که اساس آن پذیرش برابری و همسنگیِ هر دو طرف بود.
کتاب امپراتوری‌های بیزانس و ساسانی نه‌تنها دربارۀ روابط روم و ساسانیان شناخت لازم را به خواننده می‌دهد، بلکه نقش و اهمیت ساسانیان را در تاریخ شرق دنیای کهن نیز می‌کاود. تاریخ روم شرقی از سدۀ سوم میلادی به بعد به‌شدت تحت تأثیر روابطش با همسایۀ شرقی یعنی ایران ساسانی بوده است، دیدگاهی که بر چیرگی و برتری روم در عصر باستان تأکید دارد.
تاریخ زندان
بی‌تردید علم تاریخ قدمتی به اندازه عمر بشر دارد . تاریخ به مثابه چراغی است که با روشن نمودن محیط ، مسیر زندگی را به انسان‌ها نشان می‌دهد . هر چند که موضوعات تاریخی بالقوه برای جامعه انسانی مفید و عبرت‌‌آموزند ، برخی زمینه‌های تاریخی از اثربخشی و اهمیت بیشتری برخوردارند به طوری که این موضوعات توجه تاریخ‌نگاران و محققان را به خود معطوف داشته‌اند . در این میان ، تاریخ معاصر و حوادث و رویدادهایی که در اعصار و قرون اخیر رخ داده از حساسیت و ویژگی قابل توجهی برخوردار است زیرا علاوه بر دقت و صحت ، به لحاظ زمانی و مکانی با زمان حال قرابت و نزدیکی بیشتری دارند و احتمالاً بررسی و اطلاع از حوادث آن دوران می‌تواند اثرگذاری بیشتری بر مخاطبان داشته باشد .
تاریخ قضایی و نحوه ایجاد و تطور عدلیه در ایران به‌ویژه در دوره‌های معاصر ، سلسله‌های قاجار و پهلوی ، در عین اهمیت‌کم‌تر مورد توجه مورخان و حتی افرادی که در حوزه‌های مرتبط بوده‌اند ، قرار گرفته است . توجه به این موضوع ، نگارندگان را بر آن داشت تا با تحقیق و تفحص ، از طریق مراجعه به اسناد مستند و دست اول ، کتب و متون تاریخی قابل استناد مستند و همچنین آرشیوها و منابع معتبر ، مجموعه‌ای تاریخی از شرایط ، خصایص ، ویژگی‌ها و وضعیت قوانین و مقررات کیفری و نحوه مجازات و وضعیت زندان‌ها در آن زمان مهیا سازند . این کتاب در دو بخش به اندیشه‌های کیفری در عهد قاجار ، وضعیت زندان‌ها در آن دوره و سپس عصر پهلوی اول و دوم می‌پردازد .
ایرانیان در بابل هخامنشی
این کتاب یکی از مهم‌ترین پژوهش‌های محمد داندامایف متخصص تاریخ ماد و هخامنشی درباره ایرانیان ساکن در بابل در طول فرمانروایی هخامنشیان است. او با دقت بسیار گِلنوشته‌های بابلی باقیمانده از بایگانی عظیم موراشو را بررسی کرده است. فرهنگ بابل باستان در طول دو سده تسلط پارس‌ها گسترش یافت. اخترشناسی ریاضی بابل تحت فرمانروایی هخامنشیان پیشرفت ویژه‌ای داشت. توفیقات آن از جمله بزرگ‌ترین پیشرفت‌های تأثیرگذار تمدن باستان به شمار می‌رود.
در همان دوران حقوق بابل به شکوفایی رسید و تحولات چشمگیری نیز در روابط اجتماعی–اقتصادی کشور روی داد. دستگاه اداری پارس در بابل افزون بر دربار شاهی، که پائیز و زمستان را در بابل به سر می‌برد، به میزان گسترده‌ای از خدمات دبیران محلی در نگارش آرامی و اکدی سود برد. اگرچه نمایندگان دولت در بابل هخامنشی زبان آرامی را به کار می‌بردند، ولی زبان اکدی به عنوان زبان فرقه‌های دینی و منابع پزشکی و ریاضی و تا حدی اسناد حقوقی باقی ماند. مطالعۀ اسناد بابلی از اهمیت خاصی برخوردار است، زیرا تنها از میانرودان منابع متنوعی موجود میباشد که ما را به بازسازی اشکال گوناگون روابط اجتماعی و اقتصادی این دوره قادر می‌سازد.
تاریخ ایلام نو
دوران ایلام نو هر چند به لحاظ نظامی و فرهنگی همتراز دوران شکوفای ایلام میانه نبود اما دورانی بود که ایلام دوباره در عرصه سیاست خاور نزدیک سر برآورد. در این دوران، ایلام در مقابل قدرت متجاوزی چون امپراتوری آشور قرار داشت که همواره حیات سیاسی ایلام را به مخاطره می‌انداخت . ولی ایلام نو با وجود توان نظامی پایین‌تر به قدرت‌نمایی در برابر آشور پرداخت و در مقابل سپاه قدرتمند آشور پایداری تحسین‌انگیزی از خود نشان داد . در این کتاب با بهره‌گیری از اطلاعات کتیبه‌ایِ دست اول به بررسی اوضاع داخلی و روابط خارجی ایلام نو پرداخته شده و کوشش شده است تا برخی مجهولات در زمینه تاریخ ایلام نو روشن گردد . کتاب هر چند صورتی تخصصی دارد ولی برای خوانندگان عادی تاریخ ایلام نیز سودمند است . کتاب « پژوهشی در تاریخ ایلام نو » در ٢٣٧ صفحه راهی بازار نشر شده است.
