دفتر و دفترچه
تراول ماگ و فلاسک
آیا چین بر قرن 21 ام سیطره خواهد یافت؟
این روزها از چین زیاد صحبت میشود. این پرجمعیتترین کشور جهان تا اواخر دهۀ ١٩٧٠ میلادی کشوری منزوی بود. با تصمیم نخبگانِ حزب حاکم کمونیست چین در پایان این دهه و ارتقای مقام و موقعیت حزبی و سیاسی دِنگ شیائو پینگ، چینگام در راه جادهای گذاشت که طی کمتر از نیم قرن آن را به یکی از ابرقدرت‌های اقتصادی جهان تبدیل کرد.
اما آیا چین میتواند، آن‌گونه که برخی از کارشناسان و صاحبنظران اقتصاد سیاسی جهان میگویند، در ادامۀ این پیشرفت، بر قرن ٢١ام سیطره یابد؟ آیا میتواند آمریکا، این یگانه ابرقدرت اقتصادی، نظامی و سیاسی جهان، را پشت سر گذارد و شکوه باستانی درخشان خود را تکرار کند؟ آیا چنین هدفی با توجه به مختصات و ویژگیهای اقتصادی- جغرافیایی- سیاسی- جمعیتی و نیز شرایط زیست‌محیطی چین تحققپذیر است؟ نویسندۀ کتاب، جاناتان فنبی، که یک چینشناس شناختهشدۀ بین‌المللی است، بر آن است تا در این کتاب کمحجم و فشرده با ارائه دلایل و شواهد نشان دهد که چین نه میتواند و نه میخواهد که به چنین هدفی دست یابد.
گفتنی است که این کتاب چند سالی پیش از همهگیری ویروس کرونا یا دقیق‌تر، کووید ١٩ در این کشور و سرایت آن به سراسر جهان نوشته شده است و معلوم نیست که پیامدهای این بیماری ناشناخته و مرموز، که هنوز راه درمانی برایش یافت نشده است، چگونه و تا چه اندازه بر روند پیشرفت شتابان چین در عرصههای اقتصادی و سیاسی و ... تأثیر مثبت یا منفی میگذارد.
ولادیمیر پوتین کیست
سیاستمداران دیکتاتور زاده نمی‌شوند، بلکه دیکتاتور می‌شوند.
پوتین به روایت پوتین در آستانۀ به قدرت رسیدن
پوتین که بود و به چه کسی تبدیل شد؟
این کتاب بنا دارد به پرسش نخست پاسخ دهد. عمدۀ کتاب‌هایی که این روزها دربارۀ پوتین منتشر می‌شوند، می‌کوشند به پرسش دوم پاسخ دهند یعنی پاسخ به کیستیِ پوتینِ دیکتاتور. غرضِ این کتاب اما به کلی متفاوت است.
نویسنده کوشیده است پوتین را از تولد تا آستانه تبدیل شدن به پوتینی که اینک دیگر می‌شناسیم بررسی کند: پوتینی که هنوز پوتین نشده است یا به زبانی دقیق‌تر: ولادیمیر از پوتین می‌گوید؛ یعنی از پوتینی که نوید می‌دهد یا پوتینی که در راه است. خواننده در سطر به سطر این کتاب درگیر یک ارزیابی است. ارزیابیِ دیکتاتوری در پرتو نخستین ادعاهایش. این‌که او چه در سر داشته است، یا با چه دعاوی‌ای به قدرت رسیده است، تصویر دقیقی از زاده شدن، تحولات و تبدیل شدن به یک دیکتاتور عرضه می‌کند.
موانع حضور زنان در حکومت‌ها
کتابی که در دست دارید موانع حضور زنان در رأس یا بدنۀ حکومت‌ها را از جنبه‌های گوناگون و با نگاهی به حکومت‌های سرتاسر جهان بررسی می‌کند، از جمله موقعیت فعلی زنان در مقایسه با مردان، دلایل فقدانِ تنوع جنسیتی در ساختار دولت‌ها، وضعیت جهان در صورت قدرت‌گیریِ زنان و نقش جنسیت‌گرایی در دور نگه‌داشتن زنان از موقعیت‌های رهبری. البته که در همه جای دنیا اتفاق‌های مثبتی در حال وقوع است، اما، همان‌طور که مندرجات این کتاب نشان می‌دهد، زنان راهی طولانی در پیش دارند تا اجازه یابند بار خدمت به مردم را در تناسب سیاسی به طور مساوی تقسیم کنند.
این کتاب اولین جلد از مجموعۀ دیدگاه‌های جهانی است که در نظر دارد اطلاعاتی کامل در اختیار دانشجویان و دیگر خوانندگانی قرار دهد که نیاز به بررسی و کشف ارتباطات بین‌المللی دارند؛ نیز قصد دارد با تفکری انتقادی، مفاهیم و دغدغه‌های ملل مختلف را بررسی کند.
فوکوشیما
زمین‌لرزه‌ای که پنجمین زمین لرزۀ قدرتمند صد سال گذشته به شمار می‌آمد حوادث زنجیره‌ای قدرتمندی به دنبال داشت. سونامی ناشی از این زلزله هر چیزی را که بر سر راهش قرار داشت بلعید. در حالی که مردم تلاش می‌کردند با خسارت برجای مانده از زلزله و سونامی مقابله کنند، این دو حادثه موجب انفجار شدیدی شد که نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما دایچی را لرزاند و در یکی از رآکتورهای آن نشتی ایجاد کرد. ترس فزاینده از وقوع ذوب هسته‌ای ژاپن را در بر گرفت. با تشخیص بالا بودن میزان تشعشع در تأسیسات، تلاش‌ها برای کنترل بحران آلودگی در این نیروگاه متوقف شد. زنجیره‌ای از حوادث فاجعه‌بار ثبات ژاپن را به شدت تهدید می‌کرد.
فروپاشی اتحاد شوروی
ولادیمیر لنین، معمار و اولین رهبر اتحاد شوروی، معتقد بود ملی‌گرایی در سایۀ کمونیسم رنگ می‌بازد و سرانجام ملت یکپارچۀ شوروی ظهور می‌کند. اما معلوم شد لنین اشتباه می‌کرده است. در دهۀ ١٩٨٠ و سالهای ١٩٩٠ و ١٩٩١ ملیت و ملی‌گرایی مهم‌ترین مسائلی بود که میخائیل گورباچف رهبر شوروی با آن‌ها مواجه بود.
تقریباً بعد از انقلاب سال ١٩١٧، موضوع اقوام در اتحاد شوروی حقیقتی ناخوشایند بود که پشت افسانۀ اتحاد ١٥ جمهوری و ١٠٠ قوم تحت لوای ایدئولوژی کمونیستی پنهان شده بود. آنچه باعث اتحاد ازبک‌ها، تاجیک‌ها، آذری‌ها، اوکراینی‌ها، گرجی‌ها، استونیایی‌ها، لتونیایی‌ها و گروه‌های متعدد قومی دیگر می‌شد منفعت مشترک نبود بلکه فلسفۀ سیاسی‌ای بود که به آن‌ها تحمیل شده بود.
حالا این فلسفۀ سیاسی به تدریج رنگ باخته است... و رؤیای قدیمی برخورداری از آزادی و دشمنی‌هایی که از قبل بین ادیان و گروه‌های قومی مختلف وجود داشته جایگزین آن شده است.
واترگیت
واترگیت داستان قهرمانان خطاکار و تبهکاران جذاب است. آن‌ها براساس شرایط و برحسب تصادف گرد هم آمدند تا یکی از مهم‌ترین حوادث تاریخ آمریکا را رقم بزنند، حوادثی که باعش شد رئیس جمهور آمریکا از مقامش استعفا دهد، امری که تا این زمان سابقه نداشت. بازیگران پیدا و پنهان متعددی در این نمایش نقش داشتند.
منتقدان از سرعت روند تغییرات خرسند نبودند. بین ورود غیرقانونی به واترگیت و زمانی که نیکسون ناچار شد استعفا کند دو سال فاصله افتاد و چهار ماه دیگر هم طول کشید تا همدستان اصلی او محکوم شوند. سپس وقتی جرالد فورد بعد از استعفای نیکسون به ریاست‌جمهوری رسید، قبل از این‌که فرصتی دست دهد تا پای نیکسون به دادگاه کشانده شود ، به اسم حفظ مصالح کشور، او را مشمول عفو کرد. منتقدان خواستار محاکمۀ نیکسون به جرم نقض قانون اساسی بودند.
در این نمایش ملی از عدالت، ترس و سوءاستفاده از قدرت، بیست و پنج نفر به زندان افتادند. در این کتاب دیدگاه‌ها و واقعیت‌هایی در مورد این دوران استثنائی ارائه شده است.
جنگ کریمه
در جنگ کریمه کشورهای انگلستان، فرانسه، روسیه و عثمانی همگی چه از لحاظ نیروی انسانی و چه از نظر مالی، دستخوش خسارت‌های فاحشی شدند. اما این جنگ به علت دیگری مصیبت‌بار بود: این کشت و کشتار هیچ حاصلی نداشت. جنگ نتوانست مسائلی را که به آغاز آن انجامیده بود حل و فصل کند. دوباره بعد از مدتی، طرف‌های درگیر در نبرد، به جنگ با یکدیگر پرداختند و سربازان بیش‌تری کشته شدند. از جمعیت غیر نظامی این کشورها تعداد بیش‌تری کشته شدند و سرزمین‌های آن‌ها هرچه بیشتر به کام ویرانی و انهدام کشیده شد.
گرچه دلایل جنگ مبهم و توضیح آن‌ها دشوار است اما تعارض اساسی و واقعی که منجر به جنگ شد به نحو تکان دهنده‌ای روشن است. یک‌بار دیگر قدرتی اروپایی تلاش می‌کرد سلطه خود را بر این قاره تثبیت کند. در اواسط قرن نوزدهم، نیکولای اول، تزار روسیه، تلاش کرد مهار دهانه‌ی رودخانه دانوب و دریای سیاه را از چنگ عثمانی درآورد و خود آن را به دست گیرد و به این وسیله توازن قوا در اروپا را بر هم زند.
قدرت‌های اصلی اروپا حمله نیکولای به ترکیه را گام نخست در تلاش برای تسلط بر سراسر قاره می‌دانستند و برای مقابله با او متحد شدند. «جنگ کریمه» یکی دیگر از مجلدهای مجموعه تاریخ جهان است که توسط آرش عزیزی ترجمه شده است.
سلطنت مشروطه در فرانسه (۱۸۱۴-۱۸۴۸)
معرفی کتاب سلطنت مشروطه در فرانسه (۱۸۱۴-۱۸۴۸)
بسیاری از پژوهشگران تاریخ فرانسه بر این باورند که بازگشت نظام سلطنت به کشور، در پی سقوط ناپلئون، حاصلی جز ناکامی نداشته است، اما نویسنده‌ی کتاب، پملا پیلبیم، استاد تاریخ فرانسه در دانشگاه لندن و رئیس انجمن مطالعات تاریخ فرانسه، بر این گمان است که به‌رغم ایام پرالتهاب سالهای ۱۸۴۸-۱۸۱۴، فرانسه از ثبات و انسجام قابل توجهی بهره‌مند بود. در این دوران، سه پادشاه بر سر کار آمدند، اما ساختار نهادینی که ماحصل سالهای انقلاب (۱۸۱۴-۱۷۸۹) بود، پابرجا باقی ماند و رجال گذشته به سلطه‌ی خود بر مقدرات کشور ادامه دادند. این دوره همچنین شاهد سربرآوردن جریان‌های سوسیالیستی و فمینیستی، انجمن‌های سیاسی متنوع و همچنین نشریات پرخواننده‌ای بود که فضای حاکم بر جامعه‌ی فرانسه را، فارغ از مناسبات حکومتی، با تعاریف تازه‌ای آشنا کرد.
مجموعه‌ی «کارگاه تاریخ» به‌پشتوانه‌ی تحلیل‌های دقیق و اسناد معتبر، پرتوی تازه بر رویدادهای مهم و مناقشه‌برانگیز جهان، از اوایل عصر مدرن تا امروز، می‌اندازد. این کتاب‌ها بیش از پنج دهه منبع اساسی دانشجویان و پژوهندگان تاریخ بوده است که اینک به‌تدریج در اختیار خوانندگان فارسی‌زبان قرار می‌گیرد.
