دفتر و دفترچه
تراول ماگ و فلاسک
خاورمیانه باستان
خاورمیانه محل اتصال قاره آسیا و آفریقاست. این منطقه مهم و حیاتی، نقش تأثیرگذاری در تاریخ بشر ایفا کرده است. استفاده از اصطلاح «خاورمیانه» را اولین بار در سال ١٩٠٢
«آلفرد تیر ماهن» استراتژیست دریایی آمریکایی در مقاله‌ای به کار برد و از خاورمیانه به عنوان منطقه‌ای میان حوزه نفوذ روسیه و بریتانیا یاد کرد. حوزه‌ای میانی که دو قدرت آن زمان برای سلطه بر آن با یکدیگر رقابت می‌کردند. روزنامه‌نگاران پس از مدت کوتاهی شروع به استفاده از این اصطلاح کردند و تا زمان وقوع جنگ جهانی دوم این اصطلاح در بین مردم رایج شده بود.
با توجه به اینکه امروزه هیچ حد و مرز رسمی برای تعیین مرزهای خاورمیانه وجود ندارد، تعریف این منطقه منحصراً بر اساس جوامع کنونی آن غیر ممکن است.
شاید خیلی‌ها موافق باشند، کشورهایی که نامشان در زیر می‌آید جزو خاورمیانه محسوب شوند: بحرین، مصر، ایران، عراق، فلسطین، اردن، کویت، لبنان، عمان، قطر، عربستان سعودی، سوریه، ترکیه، امارات متحده عربی و یمن. تمامی این جوامع سیاسی قلمروهایی در آسیا دارند.
خاورمیانه در طول تاریخ جایگاه اقوام و فرهنگ‌های گوناگون بوده است. پی بردن به این که این مردم چه کسانی بودند و چگونه با هم ارتباط داشتند کاری دشوار و در عین حال جذاب است.
کتاب «خاورمیانه باستان» در نگاه اول ضمن تعریف جغرافیای سیاسی و اقتصادی خاورمیانه، اقوام و فرهنگ‌ها، اقتصاد و کشاورزی و اهمیت آب در این منطقه مهم و یافته‌های باستان شناختی را در آنجا مورد بررسی و ارزیابی قرار داده است.
شخصیت معاصر … فرانکلین دلانو روزولت
با آغاز قرن نوزدهم و پیشرفت‌های حاصل شده در تمامی حوزه‌های فعالیت انسان ، دنیای قدیم به مکانی جدید بدل شد. اختراعات جدید روش زندگی را به سرعت تغییر داد و اکتشافات علمی نیز نگرش انسان را به خود دگرگون ساخت. با وقوع جنگ جهانی اول سراسر جهان را جنگ فرا گرفت، و به کارگیری اندیشه‌هایی نظیر کمونیسم و ناسیونالیسم نشان داد که کشورها می‌توانند بسیار فراتر از مرزهای خود بر جهان تأثیر بگذارند . مجموعه این تحولات دنیایی را به وجود آورده است که آن را جهان معاصر می‌نامیم .
« فرانکلین دلانو روزولت » در تمام عمرش از آتش می‌ترسید ، اما عاشق طبیعت، به ویژه مناظر اطراف منزل ییلاقی خود در جزیره کمپوبلوی کانادا بود. دهم ، اوت سال ١٩٢١ بود که به همراه فرزندانش سوار بر قایق ویرئو، از کلبه خانوادگی در جزیره کمپوبلو به قصد ماهیگیری به راه افتاد . هر چند که او قبل از آمدن به تعطیلات کاملاً خسته بود و سختی سفر به جزیره نیز او را خسته‌تر کرده بود، اجازه نداد خستگی مانع آن شود که همراه فرزندانش از یکی از محبوب‌ترین تفریح‌های خود یعنی قایقرانی لذت ببرد .
شخصیت باستان … ارسطو
پس از سقوط شهر تروا در حدود سال ١١٨٠ پیش از میلاد ، سربازان به یونانی بازگشتند که قحطی و اقتصادی فروپاشیده آن را در بر گرفته بود . حالا زمان بازسازی بود . آتن کانون پیشرفت‌های معماری ، هنر ، علم و فلسفه شد . در حدود سال ٤٦٠ پیش از میلاد ، یونان باستان به عصر زرین خود قدم گذاشت . در این عصر مردمسالاری مستقر گردید ، طلیعه مطالعات دانشگاهی پدیدار شد ، گام‌های بلندی در راه پیشرفت علم و پزشکی و معماری برداشته شد و اشعار حماسی و نمایشنامه‌هایی خلق شد .
« ارسطو » کتابی است که از مجموعه شخصیت‌های تأثیرگذار به زندگی اندیشمند و فیلسوفی یونانی به نام ارسطو می‌پردازد . او شاگردانش را تشویق می‌کرد که پرسش‌هایی طرح کنند و سپس با استفاده از مشاهدات خودشان به آنها پاسخ دهند . ارسطو آنها را به دیدن ، حس کردن ، بوییدن و لمس کردن چیزها در پیرامونشان وا می‌داشت . به آنها می‌گفت که مشاهدات خود را تکرار و نتایج را با همشاگردی‌هایشان بارها مقایسه کنند . در نظر یونانیان باستان ، فلسفه به معنی تفکر درباره این بود که بشر چرا و چگونه به وجود آمده است . مقصود از فلسفه ، جستجوی حقیقت درباره چگونگی عملکرد جهان بود .
شخصیت رنسانس … میکل آنژ
ایتالیا در قرون پانزدهم و شانزدهم میلادی ، مجموعه‌ای از جمهوری‌های کوچک و دولتشهرها بود . جمهوری‌ها ، شهرهای مرکزی و حومه‌های اطرافشان را در اختیار داشتند . از جمله آنها فلورانس ، جنوا ، و ونیز بودند ؛ که هر کدام حکمرانان ، اشراف ، دهقانان ، بازرگانان ، کشیشان و کارمندان دولتی خودشان را داشتند . میکل آنژ در چنین شرایطی به دنیا آمد . او هنرمندی به تمام معنا متعلق به دوره رنسانس بود و مجسمه‌ها را چنان زیبا می‌تراشید که سنگ‌ها زنده به نظر می‌رسیدند .
میکل آنژ چندین عمارت و میدان عمومی هم در زادگاهش ایتالیا طراحی کرد و دیوارهایی ساخت ، اما با مجسمه سوگ مریم و مجسمه معروف داود ، که از سنگ مرمری عظیم ساخته شده‌اند ، به شهرت رسید . طرحی که یاد میکل آنژ را در ذهن مردم زنده نگه داشته است ، طرحی است که او کمتر از دیگر طرح‌هایش به آن علاقه داشت : نقاشی ساختمان نمازخانه سیستین . در سال ١٩٩٩ که پاپ ژان پل دوم این نمازخانه را بازگشایی می‌کرد ، گفت : « این آثار هنری همچنان سرشار از رمز و رازند به زبانی که هیچ‌گاه کهنه نخواهد شد . »
آمریکای باستان
تاریخ آمریکا پیش از رسیدن اروپائیان به آنجا تقریباً ناگفته مانده است با این همه هر سال بخش‌های تازه از آن آشکار می‌گردد.
نخستین انسان‌هایی که به قاره آمریکا رسیدند، بخشی از موج مردمانی بودند که به آرامی از آفریقا گذر کرده به قاره‌های دیگر رفته بودند. پاره ای از این مردمان حدود یکصد هزار سال پیش ابتدا به آسیا و اروپا مهاجرت کردند. زمانی، گروه های اندکی از همین مردمان به اقیانوس آرام رسیدند، و حتی از اقیانوس نیز گذشتند و خود را به استرالیا رسانند.
سرانجام ده هزار سال پیش یا اندکی زودتر گروه های انسانی از آسیا گذر کردند و خود را به دو قاره آمریکا رساندند.
رهبران جهان باستان (10) آتیلا رهبر هون‌ها
هزاران جنگجو سوار بر اسب از آن سوی صحراها و شنزارها حمله آوردند و خاک از زیر سم اسبانشان به هوا برخاست و روی خورشید را پوشاند . مردانی با شکل و شمایل عجیب حمله را آغاز کرده بودند ؛ مردانی که « منظری هولناک داشتند ؛ جمجمه‌هایی که به دلیل بستن در کودکی از ریخت افتاده بود ، دو شکاف به جای چشم و گونه‌هایی متورم که رد زخم زشتشان کرده و پوشیده از ریشی تُنُک » . اسبان و سوارانی که به نام هون شناخته می‌شدند ، چنان با یکدیگر هماهنگ بودند که انگار با تنی واحد حرکت می‌کنند .
اسبانِ کوتاه و پرمو ، سوارانشان را با سرعتی نفس‌گیر به میدان نبرد می‌رساندند و آن‌گاه که راکبان با شمشیر و نیزه درگیر نبرد بودند ، به آسانی یاری‌شان می‌کردند . مردان علاوه بر ظاهر هولناکشان فریادهایی وحشت‌انگیز سر می‌دادند و قربانیان خود را که در کشمکش بودند ، به هول و هراس می‌افکندند . همچنین پوست حیواناتی که به دور شانه می‌پیچیدند ، ظاهرشان را مخوف‌تر می‌کرد . آتیلا ، شاه هون‌ها ، با اعتماد به نفسی جسورانه سپاهش را رهبری می‌کرد . آن‌گاه که اسب سیاهش را پیشاپیش سپاه می‌راند ، جنگجویانش هر حرکت او را می‌پاییدند . عزمِ جزم او از آرواره‌های فشرده‌اش پیدا بود . او به افرادش اشاره می‌کرد تا با سرعت هر چه بیشتر پیش بتازند . هون‌ها دومین حمله به امپراتوری روم شرقی را در بهار سال ٤٤٧ میلادی آغاز کرده بودند .
ماجراهای علمی 9 … اسحاق نیوتن و فیزیک برای کودکان
اسحاق نیوتن طی تنها چند سال در زمینه فیزیک، ستاره شناسی، نورشناسی و ریاضیات کشف‌های مهمی کرد. اما به هیچ کس حرفی نزد. او دست تنها حیطه و معنای پیشرفت علمی را دگرگون کرد و راهنمای عصر روشنگری شد. او تلسکوپ انعکاسی را اختراع کرد، نحوه حرکت سیارات و ستاره‌های دنباله‌دار را تشریح کرد، طبیعت چند رنگ نور سفید را کشف نمود و حسابان را که حوزه‌ای نو در ریاضیات بود پایه‌ریزی کرد. اگر همکاران نیوتن او را ترغیب نمی‌کردند که نظریات و مشاهداتش را بازگو کند، احتمالاً دنیا جایی بسیار متفاوت‌تر از آن می‌شد که حالا هست.
نیوتن اطلاعات مختلفی در زمینه فلسفه طبیعی گرفته تا ریاضیات جمع آوری کرده بود و همه آنها در دفترچه‌ای یادداشت می‌کرد. کتاب «اسحاق نیوتن» تصویری ملموس از این انسان پیچیده و برجسته ارائه می‌کند.
شخصیت رنسانس … دسیدریس اراسموس
« اراسموس » در نیمه دوم قرن ١٥ میلادی در روتردام هلند به دنیا آمد. در طول زندگی اراسموس تمایل به تغییر در سرتاسر اروپا گسترش یافت و هیچ‌کس نتوانست موج این اصلاحات رادیکال را فروبنشاند. اراسموس یک نویسنده انسانگرا بود که درباره موضوعاتی می‌نوشت که به نظر مردم اهمیت خاصی داشتند. از جمله اتحاد مسیحیت، خاتمه دادن به جنگ‌ها، ایمان به خداوند و رفتار و سلوک مسیحی. اراسموس یکی از مشهورترین دانشمندان و متفکران زمان خود شد. در حالی که جنبش پروتستان در اروپا منتشر می‌گردید، کلیسای کاتولیک رومی در جهت ایجاد تغییر گام‌هایی برداشت. جنبشی که ضد جنبش اصلاح دینی نامیده شد در کلیساهای کاتولیک سرتاسر اروپا گسترش یافت. کلیسا بسیاری از مشکلاتش را برطرف کرد و کوشید تا از نتایج جنبش اصلاح دینی خلاص شود و تجدید قوا کند.
