قرائت متون عربی (1)
کتاب حاضر مجموعه متنوعی از قصص، داستانها، حکایتها و متون روایی قدیم عربی را در بردارد:
قصص قرآنی، داستان پیامبران، حکایتهای صوفیه و عقلا، مجانین، داستانهایی چون لیلی و مجنون که بعدها به فارسی راه یافته اند،
داستانهایی چون کلیله دمنه که از فارسی به عربی ترجمه شده اند، حکایتهای ظریفان و زیرکان، حکایتهای طفیلیان، داستانهای اَمثال، حکایتهایی که برخی آداب و اخلاق عرب را نشان می دهد (مانند داستانهایی در کرم و وفا).
هدف، آشنا ساختن دانشجویان با ادبیات داستانی عربی و توجه دادن ایشان به روابط ادبی عربی و فارسی در حوزه ادبیات داستانی است.
فهرست :
پیشگفتار
الدّرس الأوّل: سُورهُ یوسُفَ
الدّرس الثّانی: مِن «سیرهِ رَسولِ الله» (ص)
الدّرس الثّالث: قصصٌ مِن صدرِ الإِسلام
الدّرس الرّابع: قصَّهُ أیّوب (ع)
الدّرس الخامس: مِن حکایاتِ الصّوفیّهِ
الدّرس السّادس: عُقَلاءُ المَجانین
الدّرس السّابع: أخبارُ المَجنونِ
الدّرس الثّامن: کلیله و دمنه (1)
الدَّرسُ التّاسِعُ: کلیله و دمنه (2)
الدّرسُ العاشِرُ: مِنْ حکایات السّندباد البَحریّ
الدّرس الحادی عشر: قصص الأذکیاء و المغَفَّلین
الدّرس الثّانی عشر: قِصصُ الأمثالِ
الدّرس الثّالث عشر: فی المُرُوءهِ وَ الکَرَمِ
الدّرس الرّابع عشر: أخبارُ الطُّفَیلیّینَ
الدّرس الخامس عشر: أخبارُ الظِّرافِ
کتابنامه
مختصر العروض و القوافی
و الکتاب الماثل بین أیدینا یُعَدُّ من خیره الکتب التی صُنِّفت فی هذا المجال، فهو جامعٌ بین الاختصار و الإیفاءِ، و صغرِ الحجم و دقَّهِ المطالب، و سهولهِ الإیصال إلی معرفه فنَّ التقطیع الشّعریّ و سرعه الإلمام بالقوافی.
و مع کل ذلک فهو لأدیب کبیر، و عَلَم من أعلام التألیف و التصنیف فی الأدب العربی، و هو الإمام أبوالفتح عثمان بن جنی، المعروف بجودَهِ التَّصنیف و التألیف و حُسن العباره، فهو خِرِّبت الصناعه و عبقریّ الأدب.
و لعلَّنا لا نُغالی إذا قُلنا: إنَّ علی کلِّ عالِمٍ- فضلاً عن کلِّ طالب- أن یقرأ هذا الکتاب العظیم و یقف علی عُیُون مطالبه، و مواطن الإبداع فیه.
در عمق صحنه
معرفی کتاب در عمق صحنه
چهارده نمونه از داستانهای اجتماعی ادبیات معاصر ایران، در کتاب در عمق صحنه گردآوری شدهاند. فریبا وفی در هر یک از این داستانها، به چالشی اجتماعی میپردازد و اگر نگاهی کلیتر به آنها بیفکنیم، میبینیم که گویی رشتهای نامرئی این چهارده اثر را به یکدیگر مرتبط میسازد.دربارهی کتاب در عمق صحنه
نخستین مجموعه داستان یکی از پرآوازهترین نویسندگان معاصر ادبیات ایران، اکنون پیش روی شما قرار دارد. فریبا وفی کتاب در عمق صحنه را در سال 1375 و در 34 سالگی منتشر کرد. این مجموعه دربرگیرندهی چهارده داستان مجزاست که اگرچه میتوان هر یک را به تنهایی خواند و از مطالعهی آن لذت برد، اما گویی نخ تسبیحی از میان این چهارده اثر رد شده است و خط و ربطی انکارناشدنی را میان آنها برقرار نموده است. فریبا وفی در نثر تیزبینانه و شفاف خود، با روایتی منحصر به فرد به سراغ موضوعات اجتماعی گوناگون رفته و هر یک از آنها را در ساختار داستانی مستقل و در عین حال تکمیلکنندهای با دیگر آثار مجموعه، به کار میگیرد. موضوعاتی که وفی در این چهارده اثر به آنها پرداخته است، چالشهای اجتماعی کوچک و بزرگی را در بر میگیرند که ممکن است هر یک از ما در طول زندگی خود آنها را تجربه کنیم و یا پیش از این به طریقی با آنها درگیر بوده باشیم. مسائلی که از میان آنها میتوان به مواردی از جمله فقر، محرومیت، رنج و نابرابریهای جنسیتی و طبقاتی و… اشاره کرد. نهادهای اجتماعی کوچک و بزرگی که فریبا وفی در داستانهای کتاب در عمق صحنه ترسیم میکند، همگی به نحوی در شرف فروپاشی و انهدام قرار دارند. وضعیتی که با توجه به سال نگارش اثر، میتوان آن را پیشبینی قریبالوقوعی از وقایع پیش روی جامعه از نگاه هنرمندی آگاه قلمداد کرد. یکی از دیگر نکاتی که این مجموعه داستان را به کتابی منحصر به فرد تبدیل میکند، این است که نویسنده به گونهای شخصیتهای متنوع اثر را ساخته و پرداخته است، که مخاطب حتی با منفیترین آنها نیز احساس همذاتپنداری و نزدیکی میکند.عشق و رُب به اندازه کافی
« میدانی همین امروز بچهام از لب همین بالکن پرت شد پایین . من توی بالکن کوچیک خونه نشسته بودم . داشتم با اسباب بازیهای بچه ور میرفتم . یک دفعه دیدم بچهم روی دیوار بالکنه . تا به خودم بیایم و بجنبم به سبکی یک پرنده رفته بود . » آدمهایی که ما هستیم فرق زیادی بین خواستن و نخواستنمان نیست . وقتی زیاد میخواهیم ، خیلی زیاد ، میکُشیم و وقتی نخواهیم ، خیلی زیاد ، باز هم میکُشیم . آنچه در داستانهای کتاب « عشق و رُب به اندازه کافی » گرد هم آمدهاند ، به ظاهر پراکندهاند اما در پس همه آنها یک کشتن هست . مهم نیست که کشتن بر چند نوع است مهم این است که هست و تا کشتن هست زندگی باید کرد . کتاب « عشق و رُب به اندازه کافی » در ٩٦ صفحه راهی بازار نشر شده است .
شما از کجا بادمجان میخرید؟
این مجموعه از چهارده داستان کوتاه تشکیل شده است . کتاب با داستان یک سیب زمینی برای پوست کندن آغاز میشود : « فکر میکنم بهترین آژانس خبری دنیا هم بدون حضور زنان خبرهایش ناقص میماند . نمیدانم چطور ممکن است هر روز یک ساعت حرف و خبر دست اول برای هم داشته باشیم . در قابلمه را که میگذارم ، دخترک بیدار میشود . نیمساعتی میشود که کامپیوتر در حالت انتظار فرورفته . امروز دیگر نمیخواهم خاموشش کنم . هنوز ظرفها در ظرفشویی ماندهاند . صبحانه دخترک را میدهم . وقتی سرگرم بازی شود ، بهترین وقت نوشتن است . » « آپارتمان شماره هفده یک طبقه پایینتر از ما ، دست راست ، قرار دارد . پنجره دونبش آن از یک طرف به خیابان باز میشود و از طرف دیگر به محوطه بین دو بلوک دید دارد . درست مثل باقی آپارتمانهایی که روی آن هستند . تنها تفاوتش پرده پنجره آن است که از ایستگاه تراموا هم دیده میشود و حتی بیشتر از پرده آپارتمان شماره ٢٨ که پرچم کاناداست جلب توجه میکند . »
چرا بیسیم ما دیر بوق زد ؟ چرا گریه کردی ؟ شما از کجا بادمجان میخرید ؟ مرد اسیر ، صندوقچه آبا ، این موبایل لعنتی ؟ ، آقای گلابی یک روشنفکر نماست ، کسی برای دوست داشتن ، خوب است که آقا دست بزن ندارد ، خطکش هاشم آقا ، خانم کتایون دیبا نویسنده خوبی میشد اگر . . . ! و زندگی در صد کلمه داستانهای این مجموعه ٨٤ صفحهای هستند راهی بازار نشر شده است .
پسری که مرا دوست داشت
نویسنده مدعی است داستانهایی نوشته است که به نوعی ادامه مجموعه قبلی او هستند . بلقیس سلیمانی میگوید : « بازی عروس و داماد » را ادامه میدهم . داستانهایی کوتاهِ کوتاه که موضوعات آن با تِم مرگ ارتباط دارند و یا اجتماعی هستند : پسرک دوچرخهسوار به سرعت از کنار دخترک دانشآموز رد میشد و میپرسید : « عروس مادر من میشی ؟ » دخترک هرگز به این سؤال پاسخ نمیداد . سکوت علامت رضا بود ، هر دو این را میدانستند . پسرک در هفده سالگی به جبهه رفت و در چهل و دو سالگیِ دخترک بازگشت و در قبرستان شهر کوچک آرام گرفت . فردای آن روز تشییع استخوانهای پسرک ، زن سر مزار او رفت . همان پسرک شوخ و شنگ هفده ساله در قاب عکس به او لبخند میزد .
دخترکی ششساله ظرف خرما را جلوش گرفت و گفت : « چقدر پسرتون خوشگل بوده ! » . « بازی عروس و داماد » ، « بازی آخر بانو » و « خاله بازی » از کتابهای دیگر بلقیس سلیمانی هستند که هر یک جوایزی را به خود اختصاص دادهاند . این مجموعه شامل تعدادی داستان کوتاه است که خواننده را با فضای غریبی مواجه میکند .
من زنی انگلیسی بودهام
داستان اول این مجموعه با نام « من زنی انگلیسی بودهام » روایت زندگی زن و شوهری است که از ایران مهاجرت کرده و در کشوری زندگی میکنند که خواننده نمیداند آنجا کجاست ولی این حس غریب را دارد که جایی در دوردستها واقع شده است . زن جوان راوی داستان احساس غریبی به زن همسایه خود پیدا کرده است که این احساس حاکی از انرژی مثبتی است که از او دریافت میکند و این احساس مثبت به بچه و شوهر او سرایت میکند . ماجرا از یک شبنشینی در آپارتمان طبقه اول محل سکونت آنها آغاز میشود و زن که گویی سالها قبل مرده است ، برای آنها از واقعهای خبر میدهد که « من یک زن انگلیسی بودهام و در انگلیس با شوهر و دو بچهام زندگی میکردهام . شوهرم مرا در وان کشته است . »
اتفاقی که درست در پایان داستان برای زن - لاله - رخ میدهد . آیا این توهمی است که در افکار این زن - راوی داستان - ریشه دوانیده است یا واقعیتی که لاله از آن پرده برمیدارد ؟! داستان « من زنی انگلیسی بودهام » مرز میان واقعیت و رویا را چنان درهم میآمیزد که خواننده تمام فلسفههای رنگارنگ درباره زندگی را به عینه پیش روی خود میبیند . « چشمهایم را بستم و او همینطور انگشتان بلندش را روی پیشانیام میلغزاند و من به موهای ابریشمگونه لاله فکر میکردم که روی آب موج میزد و . . . » « بیست حلقه مو » ، « تکهای از بهشت » ، « نزدیک ، نزدیکتر »