دور برگردان
معرفی کتاب دوربرگردان
کتاب دوربرگردان نوشتهی میثم کیانی، دربردارندهی 10 داستان کوتاه جذاب و تأثیرگذار است که با درون مایهای اجتماعی، جنگی، پلیسی و... شما را مجذوب خود میکند. داستانهای «دوربرگردان» در فضاهایی کاملا شهری و اجتماعی اتفاق میافتد و یکی از آنها هم در میدان جنگ ایران و عراق میگذرد. در مواقعی شما حس میکنید که مرز بین خیال و واقعیت در موضوعات داستان مشخص نیست. نوع روایت داستانهای کتاب دوربرگردان یک حالت پیوستگی دارند. وقتی شروع به خواندن داستانهای این کتاب میکنید، از زمان حال شروع میکنید و سپس اتفاقات گذشته گفته میشود و دوباره زمان داستان به حال پیوند میخورد. بعد از آن اتفاقات آینده روایت میشود و دوباره این چرخه دایرهای استمرار مییابد. زمینهی روایات میثم کیانی داستانهای موقعیت هستند، موقعیتهای مکانی و یا حادثهای چون جنگ و نبرد. او در نوشتن داستانهای این کتاب، سعی کرده است فضاهای متفاوت را تجربه کند. تم و زمینههای معمایی، وهم، گوتیک، جنگی و... را میتوان در این داستانها مشاهده نمود. در کل، فضای داستانهای کتاب دوربرگردان، به جز داستان «شبی خون» که تنها داستان جنگی آن است، دارای موضوعات اجتماعی میباشند. برای مثال داستان «نُتهای خیس» درباره کودکان کار و آسیبهای روحی و روانی است که این ضربهها در آیندهی زندگیشان مشخص میشود. در نتهای خیس از زمان حال شروع کرده و بعد به گذشته نگاه میکنید و گذشتهی یکی از همین بچهها را میبینید و دوباره زمان حال او را بازبینی میکنید. در بخشی از کتاب دوربرگردان میخوانیم: سیزده گلوله و ترکش، راحت میتواند کار آدم را بسازد. وقتی دراز به دراز افتاده بود و از لای باریکِ چشمها زل زده بود به کسی که سابق بر آن فرمانده خطابش میکردند و حالا مقابل او، درست به همان حالت، میدیدش. دوباره به خودش اینها را گفت: سیزده گلوله و ترکش... و به فرمانده نگاه کرد که با او لحظههای آخرش را سپری میکرد. برای بار سوم از پایین تا بالا، حفرههای پر از خون را یکی یکی شمرد؛ سهتا در پاها و هفت گلوله در سینه و شکم، و با نیمچرخ سر به راست و چپ، جای سه زخم کاری هم در دستها، در مجموع میشدند سیزده جای گِرد و جوشان از خون. میدانست تا تخلیه شدن کُلِ خون بدن کمتر از چند ثانیه فرصت دارد، یکجا و بعد دیگر خلاص... سعی کرد آرامتر نفس بکشد تا خون کمتری از حفرهها بیرون بریزد. بین صدای انفجارها و نالههایی که اطرافش را پُر کرده بودند، تشخیص صدای زنی که در همان اطراف شیون میکرد، کار سختی نبود. جنس صدا ظریف بود و مهربان. انگار میشناختش. عکس صداهای دیگر. سرش را که به سمت صدا چرخاند، دوباره فرمانده را پایین پاهایش دید، کنار یک خاکریز، به او زل زده بود و داشت زیرلب چیزی زمزمه میکرد. میتوانست بشنود. کلمهها توی سرش بودند. انگار خودش باشد که چیزی میگوید. انگار لبهای او بودند. شنیده بود در لحظههای آخر حواس انسان اعجابانگیز عمل میکند، زورش زیاد میشود انگار. باور نمیکرد. خودش را آرام آرام کشاند نزدیک فرمانده.می خواستم نویسنده شوم، آشپز شدم
راوی داستان زنی سیساله و فارغالتحصیل رشته ادبیات فارسی از دانشگاه تهران است. از بد روزگار، از کار بیکار و از همه جا رانده شده و با شوهر مهندس خود زندگی آرام و بی حاشیهای دارد. وقتهای بیکاری و افسردگیهای موسمیاش را با پختن غذا و یادآوری خاطرههای پراکنده شکمی از روزگارهای دورتر میگذراند.
کتاب حاضر تصویرگر یازده روایت آبگوشتی است. در هر روایت یک جور غذا محور داستان میشود: آبگوشت، خورش کرفس، نان و پنیر و گوجه، یتیمچه، کلهپاچه، خورش هویج و... نویسنده کوشیده است با استفاده از موضوع هیجانانگیز غذا، هم قصه بنویسد و هم روش پخت یازده غذا را میان قصههایش بیاورد: خیلی طول کشید تا این گزاره به ما ثابت شود که آبگوشت شاخ دارد. خانهمان داشت از بیخ و بن کنفیکون میشد که یکهو شاخکهای مامانم جنبید و فهمید ما از آن خانوادهها هستیم: از آنها که وقتی آبگوشت میخورند، پاچه هم را میگیرند و از گل و گردن همدیگر آویزان میشوند و میپرند به هم.
نویسنده این کتاب معتقد است دنیا بر مدار سه اصل کلیدی میچرخد: «خواب، کتاب، کباب» و تا کسی میگوید چرا ایرانیها اینقدر شکمو هستند زود میگوید شکمو نیستند اهل دلاند.
باجه عوارض شهر خيالي
کتاب «باجه عوارض شهر خیالی» داستانی خیالی برخاسته از مسائل امروز، ناب و مجذوبکننده است.
این اثر بیانکننده خلاقیت زبان، شور درونی، پاکی اندیشه و انسان دوستی نویسندهای است که سطرهای دقیق و ظریف آن قلب هر خواننده در هر سن و سالی را از شادی لبریز میکند.
داستان کتاب «باجه عوارض شهر خیالی» با پسری به نام میلو آغاز میشود که از همه چیز در زندگی خسته و کسل است. یک روز یک باجه عوارض به شکلی اسرار امیز در اتاقش ظاهر میشود.
باجه شباهت زیادی به باجههای عوارض که در سفرهای خانوادگی در جادهها دیده است دارد. میلو با بیحوصلگی از آن عبور میکند و با پریدن به سرزمینی میرسد به نام نتیجهگیریها.
در آن سوی باجه عوارض همه چیز متفاوت ات. او با ماشین کوچکی در جادهای که تا افق ادامه دارد پیش میرود تا به لغتستان میرسد.
سگ نگهبانی به نام تاک ارزش زمان را به او میآموزد و از فیلسوفان و شاعران قدیمی مثال میآورد و او را تا قلمرو شاه لغتستان به نام ازز که بر جهان حروف و کلمات حکومت میکند همراهی میکند.
میلو و تاک همراه با مشاوران پادشاه وارد بازار هیجانانگیز لغات میشوند. از این پیادهرو به آن پیادهرو میروند و مجموعههای حیرتانگیز و عجیب کلماتِ فروشی را تماشا میکنند.
میلو تا آن موقع توجهی به کلمات نداشته است اما این کلمات به قدری زیبا و جذاب به نظر میآیند که هوس میکند مقداری از آنها را بخرد. اما به جز سکهای که باید موقع برگشتن به باجه عوارض بدهد پولی ندارد.
در ادامه میلو و تاک طی ماجراهایی در بازار توسط یک مامور پلیس به حبس شش میلیون ساله محکوم و به سیاه چال برده میشوند. در آنجا با یک جادوگر گربه نام «کدام» آشنا میشوند که سالها قبل مسئولیت انتخاب کلمات درست را بر عهده داشته است.
او برای آنها داستان خوفناک شهر خرد و دو شاهزاده خانم به نامهای احساس و منطق را که در تبعید به سر میبرند تعریف میکند.
در ادامه داستان میلو و تاک همراه با حشرهای به نام لافزن بعد از ملاقات با پادشاه و شرکت در ضیافت شام برای نجات شاهزاده خانمها وارد سفر عجیب وغریب و پر خطری میشوند.
در راه با پسری که در هوا معلق است برخورد میکنند و این آشنایی منجر به گفت وگوهایی در باره نوع نگاه آدمها به چیزها میشود. آنها در راه به شهری می رسند که هر ساز موسیقی مخصوص نواختن یکی از رنگها بود تا جهان بیرنگ نشود، شب طولانی و هیجانانگیزی را میگذرانند.
آنها در جست و جوی شاهزاده خانمها از کوههای ناهموار قلههای سر به فلک کشیده بالامیروند و با شیطانها، دیوها و غولهای ترسناکی روبهرو میشوند که ماجراها و کلماتی با کاربردهای مختلف را برای آنان بازگو میکند.
داستان با نجات شاهزادهها، جشن و پیروزی میلو به پایان میرسد. او با تمام دوستانی که در سرزمینهای مختلف پیدا کرده خداحافظی میکند و به خانه بازمیگردد.
روز بعد او با رویاهای بیشتری و با آگاهی از اینکه زندگی خستهکننده نیست و هر چیزی که ما یاد میگیریم هدفی دارد و هر کاری که میکنیم بر آدمها و هر چیز یکه اطراف ماست، اگر چه کم اثر میگذارد، به مدرسه میرود.
کتاب در شکل فانتزی و تخیلی به وسیله واژهها و اصطلاحاتی مبهوتکننده، مشکلات وحشتبار تخصصگرایی افراطی، فقدان ارتباط انسانی، دنبالهروی، حرص و طمع و همه بیماریهای نگرانکننده دنیای امروز را به تصویر میکشد.
شمايل تاريک کاخ ها
مروری بر کتاب
این رمان که با رفت و برگشت های زمانی همراه است و از گذشته به زمان حال و معاصر باز می گردد در حقیقت متشکل از دو داستان بلند است: اولی «آتش بندان» و دیگری «شمایل تاریک کاخ ها».
«آتش بندان» تاریخ زرتشتیان یزد را مرور می کند، و «شمایل تاریک کاخ ها» نوعی بازگویی یا بازخوانی بخشی از تاریخ ایران است.
جان بخشیدن به تراژدی های تاریخی، باعث می شود که آدم های نویسنده، با ترس و تاسف از آن ها یاد کنند.
این رمان درباره گریزی تاریخی به گذشته است که با رفت و برگشتهای زمانی همراه است و به زمان حال و معاصر نیز باز میگردد. موضوع «آتش بندان» نیز رجعت به گذشته و تاریخ است.
نگاهی به وقایع دوران قاجار و صفویه، بخشی از این رجعت به گذشته است.شخصیتهای این رمان غالبا مردان هستند؛ ضمن آنکه داستان با زبانی روان و امروزی روایت شده است
آسمان کیپ ابر
معرفی کتاب آسمان، کیپ ابر
مجموعهای از داستانهای کوتاه با حال و هوای عشق، اندوه، فقدان و زندگی که تا مدتها پس از تمام شدن اثر همراه شما خواهند ماند. کتاب آسمان، کیپ ابر اثری خواندنی به قلم سید محمود حسینی زاد است که 13 داستان کوتاه و جذاب را دربرمیگیرد.درباره کتاب آسمان، کیپ ابر:
این مجموعهی شگفتانگیز عنوان آخرین قسمت از سهگانهای است که دو قسمت دیگر آن، به نامهای سیاهی چسبناک شب و این برف کی آمده قبلتر به چاپ رسیدهاند. قرار بر این بود که آسمان، کیپ ابر دومین کتاب از این سهگانه قرار بگیرد اما در نهایت، به دلیل تاخیر زیاد در گرفتن مجوز، دیرتر از دو مجموعهی دیگر به چاپ رسید. سید محمود حسینی زاد (Mahmoud Hosseini Zad) برای نوشتن این کتاب از زندگی شخصی خود و اطرافیانش الهام فراوانی گرفته و البته کمی هم چاشنی تخیل به آن اضافه کرده است. او خود بیان میکند که در پس تمام قصهها یک بغض نترکیده وجود دارد. هنگام مطالعهی این اثر احساس میکنیم کنار دوستی صمیمی به گپ زدن نشستهایم و او برایمان از ماجراهایی که از سر گذرانده میگوید. البته این موضوع نباید باعث شود گمان ببریم حسینی زاد در کتاب آسمان، کیپ ابر دست به خاطرهگویی یا بیوگرافینویسی زده است؛ بلکه او عناصری را از تجارب خود وام گرفته و از طریق آن اثری دلپذیر را خلق کرده است. نثر روان، تند و کوتاه او در این کتاب، همانند دیگر آثارش، باعث شده قصههای کتاب آسمان، کیپ ابر به یکی از پرکششترین داستانها تبدیل شوند. قدرت خالق کتاب در تصویرسازی داستانها، به خصوص ترسیم مناظر طبیعی و همچنین توجه فراوان به جزئیات از ویژگیهایی است که دو چندان به جذابیت کتاب افزوده است. محمود گفت دلم تنگ ميشود، هنوز هم بعد از اينهمه سال گاهي صدايم ميکند بيشتر بين خوابوبيداري، يا وقتي جايي هستم غريب و ناآشنا. وقتي بارانهاي طولاني ميبارد صدايم ميکند. صدايش مدام دوروبرم است. هنوز هم گاهي دلم ميخواهد تلفن را بردارم و شمارهاش را بگيرم و او گوشي را بردارد و بگويد «الو»، من سلام کنم و او بگويد «محمودجان!» ـ از متن کتاب ـستاره ي سينما
معرفی کتاب ستاره سینما اثر ناهید طباطبایی
مشهورترین اثر ناهید طباطبایی رمان کوتاه «چهل سالگی» است که فیلمی سینمایی هم از آن اقتباس شده است. از ناهید طباطبایی تاکنون رمانها و مجموعه داستانهای متعددی چاپ شده است که هرکدام حال و هوایی خاص دارند. او نویسندهای باتجربه محسوب میشود که در کنار نویسندگی به کار آموزش داستاننویسی هم میپردازد.
«ستاره سینما» متشکل از ۱۲ داستان کوتاه است. داستانهایی ساده، خوشخوان و متکی به قصهگویی. اغلب داستانهای این مجموعه رئال هستند. روایت داستانها خطی، ساده و به دور از پیچیدگی است.
بیشتر داستانها فضایی تصویری و سینمایی دارند. از این رو خواننده به خوبی میتواند مکان و فضای داستان را در ذهنش مجسم و بازسازی کند. به عنوان مثال، در داستان «اشرف افغان» مکان تبدیل به عنصری مهم در داستان میشود و میتوان گفت قهرمان اصلی داستان مکان است و نه آدمها. در این مکان مجموعهای از آدمها که با ناکامی روبرو شدهاند با هم درگیری ذهنی دارند.
سوژۀ داستانها، سوژههایی معاصر هستند و بنابراین زبان داستانها، زبان آدمهای عادی معاصر است و دیالوگها نیز روان و فارغ از تکلف و پیچیدگی است که با فضای معاصر داستانها همخوانی دارد.
مضمون اصلی بسیاری از داستانهای این مجموعه مشکلات و دغدغههای زنان است. علیرغم این امر نویسنده معتقد است این داستانها فمینیستی نیستند و او با فمینیسمی که در ایران تعریف شده مخالف است.
برخی از منتقدان معتقدند ناهید طباطبایی زن را در همان چارچوب کلیشهای نشان میدهد؛ همان نقشهای همیشگی معشوق، مادر، موجودی که به او خیانت میشود و او این نقشها را در داستانهایش تثبیت میکند. مثلا زن در داستان «آپارتمان بغلی» از بیشوهری کارش به جنون رسیده است.
زنهای دیگر این داستان هم در حال فضولی، غیبت، چشم و همچشمی هستند. ویژگیهایی که جهان مردسالار به عنوان خصوصیتی منفی به زنان نسبت میدهد. اما ناهید طباطبایی میگوید شخصیتهای ادبی آثارش را یک انسان میبیند فارغ از زن یا مرد بودن آنها.
طنزی پنهان و گاه آشکار یکی از نکات مثبت مجموعۀ «ستاره سینما» است. نویسنده در برخی داستانها موضوعی تلخ را با چاشنی طنز همراه میکند تا از تلخی آن کاسته شود.
کلاغ، همکلاسی سابق، ستارۀ سینما، داستان آدم نشدن آقای صاد، خاله شوکت، اشرف افغان، آپارتمان بغلی، تاج خروس، خبرنگار، گامبو، دوستان برقی و آبشار دوقلو عناوین داستانهای «ستاره سینما» هستند. میتوان گفت «ستاره سینما» گامی دیگری از ناهید طباطبایی در عرصۀ داستان کوتاه است.
طناب کشی
طناب کشي
در بخشی از کتاب طناب کشی میخوانیم
با بیبی راهی خانهی «او» میشویم. چهارراه عاملی مینیبوسها منتظر مسافرند. سربازان همهجا هستند، همینطور لباسشخصیها. من نمیبینمشان. به چشمم نمیآیند، با فهد شیطنت میکنیم. به سبیل رانندهها و سربازها میخندیم. تمام مردانی که بیرون خانه میبینیم مثل هماند. انگار همه یک پدر دارند: «او». عکسها و نقاشیهای دیواری و مردان سبیلو یکیاند. اینها را بعدها میفهمم. بزرگتر که میشوم، میفهمم «آنها» همهجا هستند. حتا کنار چرخ طوافی سبزیفروشیها. وقتی توی بازارچه بیجهت سرم را برمیگردانم عقب، میفهمم که ترسیدهام. از چی، نمیدانم! میفهمم که باید از کسی یا چیزی بترسم. آنها نیستند، ولی حضورشان حس میشود. من و فهد، برای دیدار با زنی میرویم که میگویند مادر ماست، ولی دور از ماست. بیبی اصرار دارد که هر چند وقت یکبار ما را ببرد به دیدار «او». انگار برهای را به آشنایی سینهی میشی میبرد. اگر او مادر ماست چرا ما پیش جدود و بیبی زندگی کنیم؟ مگر هر زنی بیوه میشود باید دیگران بچههایش را بزرگ کنند؟ این فکر همیشه با من بود. میخواهیم برویم نجف اشرف، شارع شیخ خطیب، در سوم. با لباس نو. بیبی کلی خرید کرده. همه سفارش «او» است. پولش را قبلاً خودش داده. قبل از اینکه از ده راه بیفتیم بیبی تلفن میزند به شهر، به نجف، به خانهی دخترش. بیبی گوشی تلفن را میآورد نزدیک گوشم، فکر میکنم میخواهد گوشی را بدهد من صحبت کنم. تا دست دراز میکنم طرف گوشی با دست دیگرش میزند پشت دستم. میخواهد فقط گوش کنم. گوشم را نزدیک میکنم به گوش بیبی تا بشنوم صدای آنطرف خط چه میگوید.جای خالی مار
مجموعه داستانِ جایِ خالی مار نوشتهی احسان نصرتی چهارده داستانِ کوتاه دارد که هر کدام میتواند اتفاقِ جذابی برای خوانندهی خود رقم بزند.
نصرتی، نویسندهی جوانِ این کتاب، فضاهایی ساخته که در ادبیاتِ داستانی امروز ما بدیع و جسورانه است، فضاهایی که با خشونت، طنز، اتفاقهای نادر و گاهی رازآلودگی همراه شده است.
داستانها وجوهِ متفاوتی دارند، و برای همین هر کدامشان سعی کردهاند جنبهای از آن نگاه هراسان و شوخطبعانهی نویسندهشان را به نمایش بگذارند نویسندهای که سعی میکند خود را خونسرد نشان بدهد. از پیدا شدنِ یک جنازهی کامل در کیسهای بزرگ و درگیری خانواده برای چه کردن با این جنازهی بادآورده، تا خانهای که از هر تکهی سقفش باران میچکد و از قضا برای همه نیز جا ندارد...
نصرتی با زبانی گزنده موقعیتهایی را ساخته که مخاطبِ خود را درگیر میکند، درگیریای که در وجود و کنهِ هستی شخصیتهای او وجود دارد و با تسری پیدا کردنشان به مخاطب، قصههای غریبشان بیش از پیش عیان میشوند و بر ذهنِ این مخاطب تأثیر میگذارند.
جای خالی مار یک پیشنهاد نو است به داستانِ کوتاهِ زمانهی ما...