دفتر و دفترچه
تراول ماگ و فلاسک
به دنبال کاغذ اخبار
اولین روزنامه ایران نامی نداشت و آن را با عنوان «کاغذ اخبار » می‌شناختند . این روزنامه در دوشنبه ٢٥ محرم ١٢٥٣ هجری قمری مطابق با اول ماه مه ١٨٣٧ میلادی در تهران منتشر شد . سه سال قبل از آن ( در سال ١٢٥٠) فتحعلیشاه ( دومین شاه سلسله قاجار ) ، و یک سال قبل از آن عباس میرزا ولیعهد از دنیا رفته بودند . چنین بود که در زمان تولد روزنامه در ایران محمدشاه ، سومین پادشاه قاجار ، در مسند قدرت بود . زمانی که عباس میرزا ولیعهد در تبریز اقامت داشت وزیری بسیار لایق داشت به نام ابوالقاسم فراهانی ملقب به قائم‌مقام ، که در آخر عمر فتحعلیشاه وزیر این پادشاه نیز بود .
محمدشاه ، پس از مرگ فتحعلیشاه ، قائم‌مقام را به وزارت خود برگزید ، اما یک سال بعد به تحریک حاج میرزا آقاسی او را کشت و آقاسی را به صدراعظمی نشاند . به این شکل ، کاغذ اخبار که مقدمات انتشار آن در زمان عباس میرزا و قائم‌مقام فراهم شده بود بعد از صدارت حاج میرزا آقاسی انتشار یافت . ماجراهای مطبوعات در ایران از کاغذ اخبار تا روزنامه‌های امروز داستانی دارد خواندنی .
امپراتوری چنگیزخان
مغول‌ها در اوایل قرن سیزدهم میلادی، در بخش وسیعی از قارۀ آسیا وحشت پراکندند و به رهبری چنگیزخان، از سرزمین خود در شمال شرق آسیا به حرکت درآمدند و همۀ کشورهای سر راه خود را نابود ساختند. شهرهایی که مقاومت کردند تسخیر و مردمشان قتلعام شدند. مغول‌ها از چین تا عراق و تا کوه‌های قفقاز هجوم آوردند و در هر میدانی که جنگیدند پیروز شدند. هیچ دفاعی در برابر سپاه چنگیزخان وجود نداشت. مغول‌ها صحرانشینانی پرطاقت بودند که به زندگی در آب و هوای بسیار خشن عادت داشتند.
آن‌ها با مهارت در به کارگیری تیر، نیزه، تبرهای جنگی و تاکتیک‌های غیرقابل پیش‌بینی و حیله‌های جنگی برای تضعیف روحیه دشمنانشان می‌جنگیدند. چنگیزخان مغول‌ها را از جماعتی پراکنده و فقیر، به ترسناک‌ترین مردم روی زمین تبدیل کرد. او شیوۀ زندگی مغولی را بهترین نوع زندگی می‌دانست، همچون آرمانی که همه بشریت در آرزوی آن باشند. فتوحات و قوانین او در پی این هدف بودند که آرمانهای او را به قبایل چادرنشین آسیا و همه جهان برسانند. چنگیزخان نظمی را بر قوم خود تحمیل کرد که درآن هر فرد، جایگاه، وظیفه و رفتار معینی داشت. هفتمین مجلد از مجموعه تمدن‌های گمشده تحت عنوان «امپراتوری چنگیزخان» در١٢٧ صفحه در دسترس علاقه‌مندان به موضوعات تاریخی است.
افغانستان
امروز، افغانستانِ جنگ‌زده، با اقتصادی ویران و چشم دوخته به آینده‌ای نامطمئن، با چالش‌های نادری روبه‌روست. مارتین یواِنز با دقت تجربه‌های تاریخی افغانستان را بررسی می‌کند تا تصویری روشن از دورنمای آینده کشور و تکلیف سنگین ملت در بازسازی سیاست و اقتصاد فراگیر افعانستان و بازتاب جهانی آن ارائه دهد.
در نوشتن تاریخ افغانستان نه‌تنها باید به امور داخلی کشور پرداخت، بلکه تأثیرگذاری منطقه‌ای و جهانی آن را نیز در نظر داشت.
هدف این کتاب شرح و تفسیر تأثیر دوسویه واقعیت‌های تاریخی و معاصر در سه سطح داخلی، منطقه‌ای و جهانی است.
پناهجویان در گذر تاریخ
مسئلۀ پناهجویی و آوارگی قدمتی به درازای تاریخ بشر دارد؛ از زمان رانده شدن آدم و حوا از بهشت و آوارگی قابیل پس از کشتن برادرش هابیل تا به امروز، ، پدیده‌ای که همواره با زندگی بشر همراه بوده است.
پناهجویی به دلایل مختلفی رخ می‌دهد: آزار و اذیت به خاطر نژاد، دین، قومیت، عقاید سیاسی یا عضویت در گروه اجتماعی خاص، یا بر اثر جنگ‌های داخلی، خشونت و فقر.
در دو قرن اخیر به دنبال جنگ‌های جهانی در اروپا، و جنگ‌های اخیر در خاورمیانه و آفریقا آوارگی و پناهجویی به مسئله‌ای بحرانی تبدیل شده است، از این رو، از میانۀ قرن بیستم سازمان‌هایی بین‌المللی به منظور ساماندهی مسئلۀ آوارگان و پناهجویان کمک به آن‌ها شکل گرفته که تا به امروز فعالیتشان ادامه دارد.
اما در این باره همواره اختلاف‌نظرهایی وجود دارد؛ عده‌ای خواهان کمک به پناهجویان و پذیرش آن‌ها در کشورشان هستند و عده‌ای پناهجویان را به چشم تهدید نگاه می‌کنند و خواهان اتخاذ سیاست‌های سفت و سخت در مواجهه با این مسئله هستند، و در این میان پناهجویان در تلاطم این تصمیمات سیاسی چشم به آینده‌ای نامعلوم دوخته‌اند.
به دنبال کریستف کلمب
گذرگاه‌های تاریخ
گذرگاه‌های تاریخ طرح کلی فرایندهای تاریخ را از دوره دیرینه سنگی تا به امروز پی می‌گیرد و برداشتی کلی، موجز، بی‌همتا و خواندنی از سراسر تاریخ انسان و قوانین حاکم بر آن به دست می‌دهد. این کتاب پژوهشی گسترده و بلندپروازانه است که نظریه تحول اجتماعی مارکس را پایه راه‌جویی‌های تازه خود قرار می‌دهد. اما پروفسور دیاکونف پنج مرحله تحولی مارکس را به هشت مرحله گسترش داده است. از آن گذشته و برخلاف مارکس، پروفسور دیاکونف نمی‌پذیرد که‌گذار ما از یک مرحله به مرحله بعدی با ستیزه و انقلاب اجتماعی مشخص می‌شود و بر آن است که این گذارها گاهی با مسالمت و آرامش انجام می‌پذیرد.
توجه پروفسور دیاکونف تنها به ابعاد اقتصادی و اقتصادی ـ اجتماعی تحول محدود نمی‌ماند، بلکه عوامل قومی، فرهنگی، مذهبی و نظامی ـ فن‌آورانه‌ای را نیز که طی قرن‌ها دوام آورده است به تفصیل می‌کاود.
پروفسور دیاکونف همچنین این نظر را نمی‌پذیرد که تحول اجتماعی حتماً و الزاماً نشانه پیشرفت است و نشان می‌دهد که چگونه «هر پیشرفتی در عین حال یک پسرفت است.» سرانجام کتاب با ارایه چشم‌اندازی از آینده انسان پایان می‌یابد و نتیجه‌گیری در این باره را که آینده چه در بر خواهد داشت به خواننده وامی‌گذارد. خواننده همچنان که همراه کتاب از مراحل گوناگون تاریخی می‌گذرد، با پژوهشی سترگ و تأمل‌برانگیز از فرایند تاریخ نوع انسان مواجه می‌شود که پس از توین‌بی مهم‌ترین اثر تاریخی هوشمندانه جهان به شمار می‌آید.
ایگور ام. دیاکونف استاد ممتاز موسسه شرِشناسی دانشگاه سن پترزبورگ و صاحب تألیفات عالمانه بسیاری از جمله تاریخ ماد، دوره سه جلدی تاریخ جهان باستان (١٩٨٩)، که او سرویراستار آن بود، و اسطوره‌های باستانی شرِ و غرب (١٩٩٣) است.
تاریخ ملل
چگونه هویت ملت‌ها شکل گرفت؟
تاریخ ساخته و پرداخته دولت‌ها نیست، بلکه حضوری فراگیر دارد. حضور تاریخ را می‌توان در شهرهایی که زندگی می‌کنیم و در چشم‌اندازهایی که سیر می‌کنیم به وضوح مشاهده کنیم. مردم در خانه با داستان‌هایی که اعضای خانواده نقل می‌کنند و از طریق رسانه‌ها، قصه‌های عامیانه و تلویزیون، از تندیس‌های خیابانی و یادمان‌های جنگ از آثار برجسته معماری و از موزه‌ها و نگارخانه‌ها با تاریخ خودشان آشنا می‌شوند. تاریخی که آبشخورش چنین منابعی است به ندرت مورد چون و چرا قرار می‌گیرد و گاهی در همین حد پذیرفته می‌شود. البته این‌گونه تاریخ با تاریخی که در دانشکده‌های غربی مورد کندوکاو قرار می‌گیرد بسیار متفاوت است.
در آن‌جا ذهن آزاداندیش، آموزه‌های پذیرفته شده را مورد تردید قرار می‌دهد، در اصالت منابع چون و چرا می‌کند، دانسته‌ها را در متن و بستری گسترده به کار می‌گیرد و در پی تفسیر و برداشتی تازه بر می‌آید. تاریخ «آکادمیک» جهان بارها و بارها نوشته شده است، به ویژه در پنجاه سال اخیر که پیدایش اقتصاد جهانی و درگیری‌های ایدئولوژیک پی‌کاوی تاریخ یگانه جهان را به تلاش واقع‌نگرانه تبدیل کرده است. کتاب حاضر به نوعی بازتاب‌دهنده دلمشغولی‌های زمان کنونی است. نمی‌توان آن را تاریخ جهان نامید، بلکه گزیده‌ای است از تاریخ ملل با این هدف که کندوکاوی از دریافت همگانی از تاریخ در گوشه و کنار دنیا و از تاریخ دانان برجسته ارائه دهد.
به دنبال اسکندر
«به دنبال اسکندر» به طور مصور زندگی اسکندر مقدونی، تاریخچه فتوحات و در انتها مرگ او را به زبانی ساده و خواندنی روایت کرده است. در این کتاب از طریق روایات مورخان دوران باستان با اسکندر جوان در ماجراجویی‌هایش همراه می‌شوید، با خواندن این داستان تمدن‌های یونان و ایران را کشف می‌کنید و با بخشی از بنیادهای تاریخ جهان هم آشنا می‌شوید.
