مرد خسته
رمان مرد خسته به فسادهای مالی و مشکلات اقتصادی کشورهای جهان سوم میپردازد. رویدادهای این داستان در مراکش رخ میدهد. نویسنده این رمان ــ طاهربن جلون ــ در سال ١٩٢٤ به دنیا آمد. او مقالات، رمانها، داستانها، مجموعههای شعر و نمایشنامههای بسیاری به رشته تحریر درآورده است. او در سال ١٩٨٧ موفق به دریافت جایزه «گنکور» برای رمان «شب مقدس» شد و در سال ١٩٩٤ جایزه «مدیترانه» را برای رمان «مرد خسته» از آن خود کرد.
مشکلات اداری، زدوبند، ارتشاء و وضعیت وخیم اقتصادی مردم از جمله مسائلی است که در رمان اتفاق میافتد. قهرمان داستان فردی است به نام مهندس مراد که کارمند یکی از وزارتخانهها در شهر کازابلانکا است. پیرامون او جامعهای قرار دارد که سراسر آلوده به فساد مالی و اداری است و نکته جالب در داستان این است که رفتاری که او پیشه کرده تعجب همگان را برانگیخته یعنی رشوه نگرفتن و دوری گزیدن از این جریان حاکم.
زندگیام همه چیز من است: مجموعه گفتگوها با کیشلوفسکی
امروز همه فرهیختگان و روشنفکران اروپایی «کریستف کیشلوفسکی» کارگردان شهیر لهستانی را میشناسند. البته این شناخت دیگر فقط مختص اروپاییها نیست. فیلمهای او در بزرگترین جشنوارههای بینالمللی دنیا از کن گرفته تا ونیز، برلین و شیکاگو، استراسبورگ، نیویورک، هنگ کنگ و سائوپائولو جایزه گرفتهاند.
موضوعاتی که کیشلوفسکی برای تماشاچی بازگو و مسائلی که مطرح میکند، ساده و بنیادیاند به طوری که هر کس به روش خودش با این مسائل کنار میآید، اما کیشلوفسکی در فیلمهایش جاهای دردناک این موضوعها را مانند جراحان میشکافد و با جرئت تمام به عمقشان فرو میرود. اعماقی که شاید در نظر برخی رسیدن تا آنجا دور از ذهن، «خارج از دسترس» یا کاملاً غیر ممکن باشد.
این کار کیشلوفسکی نشان میدهد که خودش سخت درگیر این موضوعات بوده و فقط به لمس کردن آنها کفایت نمیکرده، به عبارت دیگر او از کنار مسائل حیاتی ساده نمیگذشت. کتاب حاضر در برگیرنده گفتگوها و صحبتهای شخصی کیشلوفسکی است که از منابع متفرق گرد آوری شدهاند، از برنامههای تلویزیونی ضبط شده تا نوشتههای دوستان و همکاران این کارگردان که درباره کار و روابطشان با او حرف زده بودند و در مجلهها و کتابهای مختلف به چاپ رسیدهاند.
شاید مخاطبان این کارگردان در ایران یکی از فیلمهای مجموعه سه رنگ (آبی، قرمز، سفید) یا «زندگی دوگانه ورونیکا» را دیده باشند، این فیلمها توانستهاند نظر مخاطبانی از طبقات و گروههای مختلف اجتماعی را به خود جلب کنند.
هیچ چیز یادم نمیآید
در کتاب هیچ چیز یادم نمی آید نورا افرون گذشته، حال و آینده را با سردی، سنگدلی و طنز مینگرد. او افسوس فراز و نشیبهای زندگی مدرن را میخورد و با مشخصه خود که روشنی و خرد است، تمام اتفاقاتی را که (هنوز) فراموش نکرده یادآوری میکند. این کتاب حاوی مطالب طنزآمیزی است از مقالات شخصی افرون درباره حرفه نویسنده در روزنامه، طلاق، ارثی که سالها در انتظارش بود و ...
نورا افرون، زنی آمریکایی، رماننویس، روزنامهنگار، فیلمساز و تهیهکننده، در این کتاب بیپرده وقایع زندگیاش را با خوانندگان به اشتراک میگذارد و با زبانی جذاب و روایتی دلنشین از شکستها و پیروزیهایش مینویسد. گاه مجبور است حتی یادداشتهای کوتاهش را هم برای ما بنویسد و فکرش را بیشتر متمرکز کند چون آلزایمر قرار است نگذارد «چیزی یادش بیاید»...
وی، سه بار برای نگارش فیلمنامههای سیلکوود، بیخواب در سیاتل و وقتی هری سالی را دید... نامزد جایزه اسکار بهترین فیلمنامه اصلی شد اما هیچگاه این جایزه را دریافت نکرد. آخرین فیلم او جولی و جولیا نیز نامزد جایزه گلدنگلاب شد.
ریشهشناسی “اتیمولوژی”
در این کتاب علم «ریشهشناسی» که در زبان فرانسوی به آن «اتیمولوژی» میگویند، شرح داده شده است. ریشهشناسی علمی است که به کمک آن «فرهنگ تاریخی» نوشته میشود. فرهنگ تاریخی فرهنگی است که در آن تاریخ یک واژه، هم از نظر لفظ و هم از نظر معنی ثبت میگردد. این کتاب دو بخش دارد: در بخش نخست ریشهشناسی و مسائل مربوط به آن بررسی شده و در بخش دوم چند واژه از نظر ریشهشناسی بررسی شده است. واژههایی برای بررسی برگزیده شدهاند که نشان میدهند واژگان فارسی دری از چه واژههایی و با چه دگرگونیهایی از نظر لفظ و معنی تشکیل شده است. کتاب «ریشهشناسی» نوشته محسن ابوالقاسمی است.
او متولد 1315 ملایر است و در دو رشته زبان و ادبیات فارسی نو و باستان تا مقطع دکتری تحصیل کرده است. ابوالقاسمی هماکنون استاد بازنشسته زبان و ادبیات فارسی و فرهنگ و زبانهای باستانی دانشگاه تهران است. بعضی از آثار او عبارتند از: تحول معنی واژه در زبان فارسی، دستور تاریخی زبان فارسی، پنج گفتار در دستور تاریخی زبان فارسی، تاریخ مختصر زبان فارسی، مادههای فعلهای فارسی دری، زبان فارسی و سرگذشت آن، راهنمای زبانهای باستانی ایران و ... کتاب حاضر از سوی انتشارات ققنوس منتشر و روانه بازار کتاب شده است.
مورسو؛ بررسی مجدد
کامل داود نویسندهی الجزایری است که به زبان فرانسه مینویسد. مورسو بررسی مجدد مهمترین رمان وی است که برای او شهرت جهانی و جوایز متعدد به همراه داشته است. از جمله این کتاب برنده جایزه گنکور رمان اول ۲۰۱۵، برنده جایزه انگلیشپن ۲۰۱۵، برنده جایزه فرانسوا موریاک ۲۰۱۴، برنده جایزه پنجقاره فرانسهزبان ۲۰۱۴شده است. رمان کامل داود از همان جایی آغاز میشود که بیگانه کامو به پایان رسیده و بر مبنای یک ادعای اصلی بسط پیدا میکند. مورسو قهرمان رمان بیگانه آلبر کامو، در جریان محاکمهاش برای کشتن عربی بینام و نشان ادعا میکند قصد قبلی برای کشتن کسی نداشته و فقط بر اثر آفتابزدگی دست به قتل زده. کامل داود در مورسو، بررسی مجدد نامی به مقتول میدهد و برادرش را به عنوان راوی انتخاب و از زاویه دیدِ برادر مقتول، تمامی ماجرا را بازبینی میکند. کامل داود در مصاحبهای تأکید میکند که این نامگذاری را نباید تا حد بازبینی مجددِ شخصیت رمان کامو تنزل داد: «با حذف اسامی، قتل و جنایت پیش پا افتاده میشود. اما وقتی مدعی نامتان میشوید، برای حقوق انسانیتان و برای احقاق عدالت برمیخیزید.»
ناپدید شدگان
در حالی که برخی نویسندگان در کار ترکیب داستان و سیاست یا ناتوانند یا تمایلی احساس نمیکنند، آریل دورفمان را ازین کار گریزی نیست. او معتقد است که نوشتن ابزاری در خدمت نخبگان نیست تا به یاری آن خود را از واقعیتهای تاریخی دور نگه دارند بلکه برای آن است تا آنان تعهد خویش را به انجام رسانند. او، در عین حال، در آثارش به کشف رنجهای خود و نیز رنجهای مردم سرزمینش، شیلی، میپردازد. رمان ناپدیدشدگان در ١٩٨١ نوشته شده است.
این رمان داستان مردم روستایی است که روزی در کنار رودخانه با جسدی روبهرو میشوند که آب رودخانه با خود آورده. جسد شناختهشدنی نیست و از این رو پیرزنی که پدر، شوهر و دو فرزندش گم شدهاند ادعا میکند که جسد به او تعلق دارد. سپس زنان دیگری نیز که هر کدام یک یا چند تن از بستگانشان ناپدید شدهاند، ادعاهای مشابهی ارائه میدهند... . ناپدیدشدگان، که اثری جهانی و بیزمان است، نُماد هراسآورِ موقعیتِ سیاسیِ سراسرِ کشورهای امریکای لاتین است.
اپرای مردان سبیل استالینی
اپرای مردان سبیل استالینی رمانی اجتماعی ـ سیاسی است با محوریت کودتای ٢٨ مرداد سال ١٣٣٢. این رمان در سه فصل و با سه نگاه نسبت این حادثه بزرگ و تأثیرگذار تاریخ معاصر نوشته شده است و جانمایه زندگی از سطرهای غبارگرفته خاطرات و نقلها و اسناد سربرآورده و دواندوان چهره انسانهای مرحله گذار ایرانی را ترسیم نموده. رمان از سور و سات عروسی توران شاهی شروع میشود و با مواجهه او و نامزدش، آبنوس با حوادث قبل و بعد کودتای ٢٨ مرداد ١٣٣٢ همراه میشود و... و در نهایت کشمشها و دغدغههای زندگی اصغر خالدار همراه میشود تا دو ریل موازی، قطارهای زندگی این دو شخصیت را به مقصد نهایی ببرد. در قسمتی از کتاب میخوانیم: «سال تحصیلی دیگر نرفتهام سنگر. میخواستم خودم را منتقل کنم تهران تا بیشتر پیش آبنوس باشم. وزارتخانه هم بهم ریخته است.
امروز میگویند؛ باشد، فردا میگویند؛ برو شمیرانات، پسفردا هم باز میگویند؛ توی شاهپسند سنگسر نیروی جایگزین نداریم، باید برگردید سنگسر. ظهر نشده، به خانه مادر تلفن میزنند که فردا صبح وزارتخانه باشم تا محل خدمت جدید را معرفی کنند. به سرم زده، درس و مدرسه را ول کنم و به خانه و زندگیام برسم. آبنوس هم کسی را میخواهد که کنارش باشد. از دیشب، میهمان آمدند خانهمان. سه نفر بودند. آبنوس طوری از من بابت میهمانیهای رسیده عذرخواهی میکرد که از خودم خجالت کشیدم. میهمانها که آمدند، آبنوس مثل همیشه لگن آب را برد جلوی پایشان گذاشت و ازشان اجازه خواست پایشان را بشوید.
آن یکیشان که چهار شانه و پُر قد و هیکلتر از بقیه بود و بهش میخورد نظامی باشد و امروز بهم گفت اسمش روزبه خسروانی است، دست آبنوس را گرفت و گفت: «ما همه تلاشمون اینه کسی پای دیگه رو نشوره!» آبنوس خندید و گفت: «یه رسمه! پدر مرحومم واسه مهموناش میکرد!» خسروانی خندید و گفت: «پس بیا رسمو بشکن، من پای تو رو بشورم!»
از عشق و دیگر اهریمنان
گارسیامارکز در دو مجموعه داستان طوفان برگ و داستانهای دیگر و کسی برای سرهنگ نامه نمیدهد و داستانهای دیگر و نیز ساعت شوم، که مرحله نخستِ آثار او را تشکیل میدهند، بیشتر به سقوط اخلاقی، فساد اجتماعی و سرکوب سیاسی تکیه میکند و در عین حال مقاومتهای فردیِ افراد را در برابر شرایط نومیدکنندهای که در آن زندگی میکنند نشان میدهد. این آثار نقطه عطفی در اعتراضِ اجتماعیِ مرسوم در رمان امریکای لاتین بود و سبب آن بیشتر ارائه مبهمِ واقعیت، سمبولیسمِ غیرمرسوم و حضور عناصر تخیل و شوخطبعیِ به کار رفته در آنهاست . گارسیامارکز با نوشتن صد سال تنهایی به اوج خلاقیت خود دست یافت. او در این اثر به واقعیت گزارشی پشت میکند و به واقعیت خلق شده و تخیل افسارگسیخته روی میآورد.
این رمان در واقع استعاره واقعیت انسان کنونی است. جبر آهنینی که بر زندگی آدمها حکومت میکند، تنهایی، خشونت و نفرینی که خانواده در زیر آن رنج میبرند، همه نگاه تراژیک گارسیامارکز را به زندگی تصویر میکنند. رمان از عشق و دیگر اهریمنان یکی از آثار زیبای گابریل گارسیامارکز بهشمار میرود.