هزار و یک شب یکی از متون ادبی چند ملیتی است که زنان در آن نقشی فعال و پر رنگ دارند.

قهرمان قصه ها زنی با تدبیر و باهوشیار است که با نقل قصه هایی هوشمندانه ، پادشاهی خودکامه و مستبد را به پایگاه خودآگاهی می رساند. هزار و یک شب نامی است که از زمان ترجمه طسوجی در دوره قاجار شهرت یافته و نام قدیم آن «هزار افسان» بوده است.

نخستین ترجمه هزار و یک شب به زبان‌های اروپایی در قرن شانزدهم میلادی به دست آنتوان گالان به فرانسوی بوده است بورخس همه آثارش را مدیون هزار و یک‌ شب می‌دانست و تاثیر آن بر بسیاری از نویسندگان معروف جهان از جمله جیمز جویس انکارناپذیر است.

روند قصّه‌گویی شهرزاد در طی هزار و یک شب و مقایسه مضامین قصّه‌ها با توجه به ریخت‌شناسی و اجزای سازای آن‌ها نشان می‌دهد که وی در اجرای این حرکت بشر دوستانه و ایثار در جهت نجات جان خواهران سرزمینش کاملا هوشمندانه قدم گذاشته است.

بدیهی است که قصه های هزار و یک شب هنجارهای هزار و یک شبی دارد. آنچه در قصه های هزار و یک شب مهم است همانا اصل و ذات روایت گری است که ذهن و خیال خواننده را جذب خود می کند که یعنی بیا همراه خیالپردازی هایم با من همسفر شو.