دفتر و دفترچه
تراول ماگ و فلاسک
هایدگر و امر سیاسی
پیوند احتمالی فلسفه هایدگر با امر سیاسی و کنش سیاسی او در سال ١٩٣٣ به تحقیقی جداگانه و مستقل نیازمند است که مطلب را به دور از جنجال و تأثرات شخصی پیگیری کند . موضعگیری سیاسی هایدگر در سال ١٩٣٣ به هیچ‌وجه نه قابل دفاع است نه قابل تطهیر . لیکن در این باره از عدالت نباید عدول کرد . به بیانی روشن‌تر می‌توان گفت که اعلام فهرستی از اقدامات اداری هایدگر در همنوایی با رژیم ضدبشری و تمامت‌خواه آلمان هیتلری موضوعی است که البته پیش‌تر به لحاظ اخلاقی محکوم شده است و به حکم محکمه نازی‌زدایی متفقین مجازات ممنوعیت از تدریس را در پی داشته است .
هایدگر در نخستین درسگفتارهای دانشگاهی‌اش پس از رفع ممنوعیت تدریس او ، که بعدها با افزوده‌هایی منتشر می‌شود ، به مسئله امکان صلح واقعی – صلحی که بمب اتم آن را حفظ نکند و آتش‌بس نباشد – اشاراتی تأمل‌برانگیز دارد . کتاب چه باشد آنچه خوانندش تفکر و حتی عمده مضامین آن شاید درونمایه سیاسی کتاب را از چشم ما نهان کند . غوغایی که تقریباً از دهه ٦٠ به بعد و بویژه پس از مرگ هایدگر در سال ١٩٧٦ علیه سکوت هایدگر درباره هولوکاست اوج می‌گیرد چنان که در نامه شاگرد قدیمی هایدگر – هربرت مارکوزه – در فصل ٦ همین کتاب هایدگر از محکوم کردن امر محکوم شده امتناع دارد.
دموکراسی چیست؟
چرا برای دموکراسی ارزش قائل می‌شویم؟ دموکراسی و حقوِ فردی چه ارتباطی با هم دارند؟ آیا حکومت اکثریت همواره دموکراتیک است؟ چرا وجود احزاب ضروری است؟ آیا برخی از نظام‌های انتخاباتی از برخی دیگر دموکراتیک‌ترند؟ چه ارتباطی بین ملی گرایی و دموکراسی، یا دموکراسی و اقتصاد بازار آزاد وجود دارد؟ چگونه می‌توان دموکراسی را حفظ کرد و آن را گسترش داد؟ آینده دموکراسی چیست؟ این‌ها تعدادی از پرسش‌هایی‌اند که در این کتاب (که به سفارش یونسکو نوشته شده) پاسخ خود را یافته‌اند.
ویکو و هردر
آیزایا برلین در این کتاب به بررسی اصیل ترین و زایاترین اندیشه‌های دو تن از برترین فیلسوفان تاریخ و فرهنگ می‌پردازد. بخش نخست کتاب به تشریح اندیشه‌های فلسفی جامباتیستا ویکو و معرفتشناسی او و خاستگاههای آن اختصاص دارد. این فیلسوف ایتالیایی تا دو قرن پس از دوران حیاتش گمنام ماند اما به یمن تلاشهای مفسرانی چون بندتو کروچه و استفاده از ایدههایش در آثار هنرمندانی چون جیمز جویس از نو کشف و یکی از نخستین نقادان عصر روشنگری و نگرش غالب دکارتی شناخته شد.
ویکو اهمیتی اساسی برای تاریخ، زبان، اسطوره و هنر قایل بود، و از این رو از بنیانگذارن فلسفه فرهنگ محسوب می‌شود.
بخش دوم کتاب جستاری در باب یوهان گوتفرید هردر است. این اندیشمند آلمانی از پدران جنبش رمانتیک و از مخالفان نگرش نئوکلاسیک غرب بود و آرایش در بازاندیشی مفاهیمی چون جامعه، تاریخ، فرهنگ و هنر نقشی اساسی داشتند:
آرایی چون داشتن تعلق به یک اجتماع؛ احترام به فرهنگهای متنوع و رد برتری یکی از آن‌ها بر دیگری؛ نقش هنر به مثابه ابراز روح زمان؛ و لزوم یگانگی نظریه و عمل.
سوژۀ لاکانی
لاکانِ روانکاو، برخلاف بیشتر پساساختارگرایانی که به دنبال واسازی و حذف مفهوم سوژه انسانی‌اند، مفهوم سوبژکتیویته را بسیار مهم می‌داند و به کاوش در معنای سوژه بودن، نحوه سوژه شدن فرد، عوامل شکست در سوژه شدن، و امکانات روانکاو در القای «رسوب سوبژکتیویته» می‌پردازد.
تلاش بروس فینک معطوف به ارائه دیدگاهی به اندیشه لاکان است که بسیاری بی‌تردید آن را بیش از حد ایستا و بسته تلقی می‌کنند، در حالی که یکی از جاذبه‌های بی‌شمار کار او دقیقاً در دگرسانی‌ها، خودپیرایی‌ها و واژگونی‌های بی‌وقفه چشم‌انداز ریشه دارد. او همچنین تلاش کرده است نگرشی از چند مفهوم مهم لاکانی را در این کتاب ارائه دهد و نظریه‌هایی را مطرح می‌کند که برای درمانگران و نظریه‌پردازان به یک اندازه مفید و نیرومند است.
فینک در این کتاب جنبه‌ای از کار لاکان را به ما معرفی می‌کند که در اقبال به نظریه او مغول مانده است و همچنین به شرح و بسط مفاهیم محوری او از قبیل دیگری، ابژه a، بیگانگی و جداسازی، ساختار زبان‌مانند ناخودآگاه، استعاره پدری، ژوئیسانس، و تفاوت جنسی می‌پردازد و دانشی عمیق از کار نظری و بالینی لاکان ارائه می‌دهد.
عشق سیال
( درباب ناپایداری پیوندهای انسانی )
این كتاب درباره‌ی مشخصه‌ی اصلی زمانه ماست: حال و روز مردان و زنانی كه دراین زمانه‌ی «سیال مدرن» از پیوندهای ثابت یا پایدار بی بهره‌اند. در چنین جهانی، آنچه ایشان را به هم می‌‌پیوندد رشته‌‌هایی سست است كه با تغییر شرایط، بی رنگ و با كمترین تلاش گسسته می‌شود.
شكنندگی غریب پیوندهای انسانی، احساس ناامنی‌ای كه این شكنندگی پدید می‌آورد و امیال متعارضی كه می‌خواهند این پیوندها را محكم كنند و در عین حال آن‌ها را سست نگه دارند، مضامین اصلی این كتاب مهم است كه به قلم یكی از خلاق‌ترین و اثرگذارترین متفكران این روزگار نوشته شده است. «عشق سیال» برای دانشجویان و محققان جامعه‌شناسی و به طور كلی علوم لنسانی بهره‌ی فراوان در بردارد و نظر خواننده‌ای را كه به ماهیت متغیر روابط انسانی بهره‌ی فراوان در بر دارد و نظر خواننده‌ای را كه به ماهیت متغیر روابط انسانی علاقه‌مند است به خود جلب می‌كند.
زیر سیگاری
ارول موریس مستندساز آمریکایی با یک توصیه‌نامه به دانشگاه پرینستون می‌آید تا زیر نظر تامس کوهن فلسفه بخواند. اما اعتقادش در مخالفت با نسبی‌گرایی کوهن باعث می‌شود تا رابطۀ آن دو شکرآب شود و دست آخر با پرتاب زیرسیگاری سمت موریس به اوج خود برسد، دعوایی که در نهایت منجر به اخراج موریس از دانشگاه می‌شود. موریس در زیرسیگاری از برخورد خشنی که کوهن با او داشته یک سناریو می‌سازد و با ترکیب هنرمندانۀ تأملات فلسفی، مصاحبه‌ها و خاطرات به حیطۀ مردم‌نگاری فلسفۀ دانشگاهی وارد می‌شود. او فلسفۀ دانشگاهی را از این جهت به چالش می‌کشد که به جای جستجوی حقیقت، گرفتار هزارتوی تفسیر متن‌هایی پر از ابهام و ایهام شده است. با این‌که همیشه در فلسفه این خطر هست که انسان با انکار واقعیت غرق در خیالات خود شود، از نگاه موریس خسارت اصلی در جایی است که انسان در خیالات دیگران غرق شود.
اصل بنیاد
اصل بنیاد متن درسگفتاری مهم و تأثیرگذار است که مارتین هایدگر آن را در نیم سال ١٩٥٥ـ١٩٥٦ در دانشگاه فرایبورگ ارائه کرده است و از آخرین نوشته‌های او محسوب می‌شود.
پس از چند دهه تفکر فلسفی، موضوع اصلی اندیشه‌های هایدگر هنوز هم «هستی» است، اما او این بار می‌کوشد از منظر اصلی که آن را به نام لایب نیتس می‌شناسیم، یعنی «اصل جهت کافی» یا «اصل بنیاد» به هستی نزدیک شود.
هایدگر قصد دارد در این کتاب نشان دهد که اصل بنیاد در واقع یک اصل هستی
است.
در قسمتی از این کتاب می‌خوانیم:
شاید اصل بنیاد رازآمیزترین اصل در میان همه اصل‌های ممکن باشد. اگر این حقیقت داشته باشد، بهتر است نسبت به گذشته به آن التفات بیشتری داشته باشیم. اگر برای انجام دادن چنین کاری آماده‌ایم، لازم است با تأمل به گفته این اصل به نحوه گفتن آن گوش سپاریم.
از وجود به موجود
از وجود به موجود دومین کتابی است که از لویناس ، فیلسوف فرانسوی ، در اختیار خوانندگان فارسی زبان قرار می‌گیرد . این اثر در مجموعه آثار لویناس اهمیت و مرتبه خاصی دارد از آن رو که در سیر فکری این فیلسوف ، اولین کتابی است که گویای بسیاری از مضامین و دغدغه‌های پا بر جای اوست : بر آمدن و جدا شدن سوژه و سوبژکتیویته از وجود محض و بی نام و نشان ، مواجهه با دیگری و استعلا به ساحت غیریت ، زمان و نسبت آن با سوبژکتیویته و غیریت ، دلالت‌های هستی‌شناسانه و فرا هستی‌شناسانه احوال ، رابطه دوگانه و نه چندان سر راست با پدیدارشناسی و میراث پدیدارشناسانه هوسرل و هایدگر ، و شاید از همه مهم‌تر گذر از وجود به موجود که در خود به عنوان کتاب نیز انعکاس پیدا کرده و خلاف مسیری است که هایدگر در تفکرش می‌پیماید.
مترجم این کتاب – مسعود علیا – آن را از زبان فرانسه به فارسی برگردانده و در این میان ، ترجمه انگلیسی کتاب را نیز مد نظر داشته است و ترجمه فارسی مقدمه آلفونسو لینگیس ، مترجم انگلیسی از وجود به موجود را در آغاز کتاب آورده که بتواند در فهم بهتر متن خواننده را یاری نماید .
