دهخدا در افق روشنفکری ایران

معرفی کتاب کیمیای سعادت “کیمیای سعادت” از “ابو حامد امام محمد غزالی طوسی” شاهکاری است در حوزه ی اخلاق زندگی که در آخرین سال های سده ی پنجم هجری به فارسی نگارش شده است. این اثر گرانبها که یکی از نمونه های درخشان نثر فارسی به حساب می آید، چکیده ای است از کتابی با دو برابر حجم حاضر که “امام محمد غزالی” آن را تحت عنوان “احیاءالعلوم” به زبان عربی تالیف نموده است. البته با توجه به مطالب مهم عرفانی، اخلاقی و انسان شناختی موجود در “کیمیای سعادت”، این اثر بیشتر از اینکه چکیده ی کتاب قبلی تلقی شود، نسخه ی فارسی و گلچین شده ی آن به حساب می آید. نثر “امام محمد غزالی” فصیح و دقیق است و این سبب شده تا کمتر نویسنده ای بتواند از حیث سلاست متن و در عین حال غنا و دقت نگارشی، با وی رقابت کند. نثر به کار رفته در این کتاب، نثر صوفیه است که از ویژگی های آن می توان به جلوه ی آهنگین و موسیقیایی متن در کنار عنصرهای جناس، سجع و تکرار اشاره کرد. این ساختارهای موزون و آرایش های هجایی منظم، تشبیهات و تمثیل های “امام محمد غزالی” را در نثری که بوی شاعرانگی دارد به خواننده منتقل می کند. بیان آهنگین و نظم وار مطلب سنگین فقهی و فلسفی، نفوذ آن را در مخاطب بیشتر می کند و حسی خوشایند را از تجربه ی مطالعه ی “کیمیای سعادت” به دست می دهد. این اثر ارزنده ی ادبی که مضامین خود شناسی، خداشناسی و دنیا و آخرت شناسی را مورد بررسی قرار داده، این بار با مقدمه و تصحیح “بهاءالدین خرمشاهی” در اختیار خوانندگان قرار گرفته تا با توضیحات مختصر بعضی از واژگان دشوار و ارائه ی معنای آیات و احادیث، خوانش آن برای مخاطبان راحت تر گردد. . . .