قصه‌های پریوار

از خیل دوستداران داستان‌های گوتیک و وحشت، شاید کمتر کسی است که دراکولا را مهم‌ترین و برجسته‌ترین اثر این ژانر نداند، دراکولا اولین ‌بار در سال ١٨٩٧ منتشر شد و از آن به بعد، با اقتباس و تلخیص‌های متعدد، در قالب‌های مختلف ادبی و هنری منتشر شد و به نمایش درآمد. موضوع خون‌آشام‌ها در برخی از رمان‌ها و نوول‌های پیش از دراکولا نیز مطرح بوده، اما تأثیرگذاری رمان دراکولا آن قدر زیاد بوده که وقتی کسی واژۀ خون‌آشام را می‌شنود، ناخواسته یاد دراکولا و داستانش می‌افتد. برام استوکر، داستان‌نویس ایرلندی، که با تحریر این رمان شهرت جاودانه به دست آورده، مدعی است ماجراهای این رمان واقعیت دارد و برگرفته از نامه‌ها و یادداشت‌های افراد واقعی است، که شرح آن در مقدمۀ نویسنده آمده. کتابی که با عنوان دراکولا در مجموعۀ «ادبیات گوتیک» انتشارات ققنوس منتشر شده، علاوه بر آن‌که حاوی متن کامل داستان بدون هیچ تلخیصی است، به زوایای پنهان و تاریک این رمان نیز سرک کشیده، و از این حیث می‌توان آن را کامل‌ترین ترجمۀ رمان دراکولا به زبان فارسی دانست.

فرشته، دختری حساس و کشیده قامت و علاقه‌مند به مولانا و امامزاده داوود است. او پیمانی نانوشته و مرموز با پسر‌خاله‌اش اسکندر دارد. روزی که میرزا ابوالفتح‌خان با پسرش پوریا برای تعمیر کمک فنر اتومبیل خود به محل کار فرشته می‌روند، وی با مشاهده هویت و شخصیت و مدل بالای اتومبیل آنها، در می‌یابد که پوریا به اهداف والا تمایل دارد و به ناگاه قلبش از جا کنده می‌شود و تصمیم می‌گیرد با او برای زیارت مولانا به کوش آداسی برود. بازگشت همزمان اسکندر از آمریکا به مام میهن بر پیچیدگی ماجرا می‌افزاید و اثر را از چند صدایی بسزایی برخوردار می‌کند. با ورود سرزده صفر آقا (برادر ناتنی اسکندر و مدیر مرغداری فرهیختگان) به زندگی فرشته، ماجرا اعماقی جدید پیدا می‌کند و حوادثی سراسر عشق و اشتیاق و خودگذشتگی در قرنِ بی مهری‌ها شکل می‌گیرد و در دهلیزهای نمور زمان سرازیر می‌گردد. در این میان، صفر آقا، به صورتی ناخواسته با شخصی به نام حاج قنبر همدست می‌شود و حاج قنبر در پی احتمال دست داشتن فرشته در سرقت پرونده کنجاله وارداتی و دبه شیره ملایر و صندوق گردوی تویسرکان از صندوق عقب اتومبیلش موفق می‌شود به تعقیب و تهدید او پرداخته، زخم‌هایی ناسور را بر قلبش وارد ساخته، آن را ریش ریش کند تا مثلثی عشقی را شکل دهد، مثلثی که ضلع چهارمش صفرآقاست. ماجرا با خواب عجیبی که فرشته می‌بیند ادامه می‌یابد که در آن نمادهایی چون حمله غول‌های بیابانی و اکوان دیو، پُک‌‌های سنگین و جانسوز مش‌اسدالله به قلیان، گوسفند پروار و چاق و چله، هندوانه، کسیه گوجه برغانی، عباس قادری و ارکستر فیلارمونیک وین، چون بهمنی سهمگین در مغز فرشته فوران می‌کنند.

« شریدر » یکی از چهره‌های اصلی سینمای دهه ٧٠ آمریکاست . او در مقام منتقد فیلم یکی از مهم‌ترین کتاب‌های نظری سینمای این دهه را تحت عنوان « سبک استعلایی در سینما » و در مقام فیلمنامه‌نویس ، مهم‌ترین و دوران‌سازترین فیلم این دهه را با نام « راننده تاکسی » نوشته است . او در عین حال با کارگردان‌های مهم این دهه همچون اسپیلبرگ ، دی‌پالما و پولاک همکاری داشته است . ماهیت تحلیلی و تفصیلی این کتاب به گونه‌ای است که هم پس زمینه تربیتی و دینی شریدر را وا می‌کاود و هم درس‌هایی است در باب فیلمنامه‌نویسی از زبان یکی از خلاق‌ترین فیلمنامه‌نویسان همه دوران‌ها و هم تحلیلی همه‌جانبه و هوشمندانه است از نسل فیلمسازان دهه ٧٠ و اینکه نشان می‌دهد کارگردانی با دغدغه‌ها و تربیت دینی چگونه مضامین الهیاتی را در فیلم‌هایش بسط می‌دهد . این جنبه آخر ، دست کم می‌تواند ماهیت پدیده‌ای به نام سینمای دینی و البته خلف آن سینمای معناگر را در ایران مسئله‌زا کند . در پایان این کتاب گزیده‌ای از نقدها و نوشته‌های شریدر در دوره نقدنویسی آورده شده است .