ماجراهای علمی 5 … گالیله

زيباشناسي سخن پارسي" مجموعه‌اي سه جلدي است که هر يک از کتاب‌هاي آن به بررسي يکي از سه قلمرو اصلي زيباشناسي سخن، بيان و معاني و بديع، مي‌پردازد. اين دومين کتاب از آن مجموعه است و به معاني، " دانش حال‌هاي سخن" ويژگي يافته است. بخش اول کتاب به تعريف و شناخت کلي دانش معاني پرداخته و در بخش‌هاي از آن هشت زمينه‌ي اصلي دگرگوني‌هاي جمله به تناسب با موقعيت و مخاطب، که موضوع اين دانش است، يک‌يک بررسي مي‌شوند. برابرهاي پارسي تازه‌اي که براي اصطلاحات اين فن پيشنهاد شده‌اند در واژه‌نامه‌ي پاياني آمده‌اند و براي خوانندگاني که از آن به عنوان متن درسي استفاده مي‌کنند پرسش‌هايي نيز در پايان کتاب افزوده شده است.

جنگ‌هاي صليبي و تاريخ‌‎شان اهميتي چنان براي فهم و تحليل وضعيت معاصر ما دارند که بازخواني و کندوکاو آن‌‎ها از هر منظري مي‌تواند دريچه‌اي گشوده کند و روشنگر بسياري از نقطه‌هاي تاريک هرآنچه بر ما گذشته و خواهد گذشت، باشد. مسئله‌ي آغاز جنگ‌هاي صليبي با نامه‌ي پر سوزوگداز امپراطور کنستانتين يا همان کنستانتينوپل به پاپ اوربان دوم و درخواست اعلام فتوي به مسيحيان عالم که بيايند و سرزمين‌هاي مقدس را از دست مسلمانان و يهوديان کافر پس بگيرند، يکي از نکته‌هاي مهمي‌ست که کمتر به آن پرداخته شده است. و البته رفتار مزورانه و زيرکانه‌ي همين جناب کنستانتين در استقبال از ارتش صليبيون که خود را از همه‌جا بي‌خبر نشان مي‌داد و شايد به دليل همين رفتار هم نقش پر رنگ‌اش کم‌رنگ جلوه داده شده است! جنگ‌ اول صليبي نقطه‌ي آغاز چند سده خون‌ريزي و خون‌بازي و ويراني و دهشت است که حتي اگر جاري شدن خون هم‌چون نهر آب در اورشليم را نيز افسانه بدانيم، باز هم چيزي از آن قساوت‌هاي عظيم کم نمي‌کند. کتاب «جنگ صليبي اول: فراخوان از شرق» رجوعي‌ست به نقطه‌ي سرآغاز، به اينکه چه شد که آن همه خون و جنون پا گرفت و قرن‌ها هرکسي از هر کوي و برزني از پادشاهان و شواليه‌ها تا مردم کوچه و بازار براي پس گرفتن مقدس‌ترين جغرافياي شوم تاريخ که فقط 52 بار لشکرهاي مختلف به آن لشکرکشي کرده‌اند، به‌پا خواستند و جان‌ها ستاندند و وحشست‌ها آفريدند. کتاب جنگ صليبي اول پيتر فرانکوپن دست روي لحظه‌هاي آغازين وقايعي گذاشته که به فهم و تحليل لحظه‌هاي اکنون ما مدد مي‌دهد؛ مسلمانان و يهوديان تا قبل از آغاز به کار آژانس يهود، در تمام طول تاريخ در دفاع از سرزمين‌هايشان عليه انسان سفيدپوست غربي با هم متحد بوده‌اند!

اين کتاب شرح ارجمندترين سخن صوفيه، يعني حديث عشق است که آن را استوارترين رشته ‌ي پيوند يا وصلت روحاني ميان حق و خلق دانسته‌اند و از سوي ديگر عشق انساني را نيز منهاج عشق رباني ديده، عشق خلق را تجلي عشق حق شمرده و در صف عشق الهي قياس از عشق انساني گرفته‌اند. آنان «جوهر محبت و نايره‌ي آتش عشق» را خاصيتي شمرده‌اند که انسان بدان ممتاز است و بر آن بوده‌اند که تاثير کيميا کار عشق است که مي‌تواند ديوي را فرشته کند و يزيدي را به مرتبه بايزيدي برساند. اين کتاب بررسي جامعي است از ديدگاه‌ هاي صوفيه در باب عشق و با تتبع تفصيلي در اهم آثار بزرگان تصوف و نقل بسياري از سخنان نغز و بديع آنان در اين باب بر گوشه‌ هاي مختلف اين بحث روشني افکنده است.