دفتر و دفترچه
تراول ماگ و فلاسک
چین از جنگ جهانی دوم به بعد
« مائو » مهم‌ترین رهبر نظامی و سیاسی بود که در پیروزی حزب کمونیست و تأسیس جمهوری خلق چین در اول اکتبر سال ١٩٤٩ نقش داشت . مائو با تبدیل کردن نظام سیاسی و انتقادی چین به حکومت کمونیستی ، نوعی از حکومت توتالیتاریستی که دولت به منتهای درجه بر شهروندان اعمال قدرت می‌کند ، این کشور را تغییر داد . هر چند این تغییر کمک کرد تا بسیاری از مردم زندگی بهتری داشته باشند ، اما این تغییر فاجعه‌آمیز از آب در آمد : تولید غله در چین کاهش پیدا کرد طوری که در اوایل سال‌های دهه ١٩٦٠ میلیون‌ها نفر از قحطی جان سپردند .
کمونیست‌ها همه را مجبور به پذیرفتن نظریه‌های سیاسی و سیاست‌های دولت ساختند و همه کسانی را که مخالفشان بودند راهی زندان‌ها کردند یا حتی کشتند . با وجود این ، در دهه ٦٠ بسیاری از چینی‌ها اعتقاد خود را به کمونیسم از دست می‌دادند و خواستار آزادی‌های فردی بیشتری بودند . این موضوع باعث خشم مائو شد و او در سال ١٩٦٦ شروع به تشویق جوانان کرد که در واحدهای گارد سرخ متشکل شوند تا کسانی را که از مکتب کمونیسم رویگردان می‌شدند به باد انتقاد بگیرند .
واقعه معروف انقلاب فرهنگی ، سیاست‌های « دنگ شیائو پینگ » ، ماجرای معروف قتل عام میدان تیان آنمن و حوادث دیگر از جمله رویدادهایی است که در کتاب « چین از جنگ جهانی دوم به بعد » به آن پرداخته می‌شود . این کتاب مجلد شصت و دوم از مجموعه تاریخ جهان است.
جنگ کریمه
در جنگ کریمه کشورهای انگلستان، فرانسه، روسیه و عثمانی همگی چه از لحاظ نیروی انسانی و چه از نظر مالی، دستخوش خسارت‌های فاحشی شدند. اما این جنگ به علت دیگری مصیبت‌بار بود: این کشت و کشتار هیچ حاصلی نداشت. جنگ نتوانست مسائلی را که به آغاز آن انجامیده بود حل و فصل کند. دوباره بعد از مدتی، طرف‌های درگیر در نبرد، به جنگ با یکدیگر پرداختند و سربازان بیشتری کشته شدند. از جمعیت غیر نظامی این کشورها تعداد بیشتری کشته شدند و سرزمین‌های آنها هرچه بیش‌تر به کام ویرانی و انهدام کشیده شد.
گرچه دلایل جنگ مبهم و توضیح آنها دشوار است اما تعارض اساسی و واقعی که منجر به جنگ شد به نحو تکان دهنده‌ای روشن است. یک‌بار دیگر قدرتی اروپایی تلاش می‌کرد سلطه خود را بر این قاره تثبیت کند. در اواسط قرن نوزدهم، نیکولای اول، تزار روسیه، تلاش کرد مهار دهانه‌ی رودخانه دانوب و دریای سیاه را از چنگ عثمانی درآورد و خود آن را به دست گیرد و به این وسیله توازن قوا در اروپا را بر هم زند.
قدرت‌های اصلی اروپا حمله نیکولای به ترکیه را گام نخست در تلاش برای تسلط بر سراسر قاره می‌دانستند و برای مقابله با او متحد شدند. «جنگ کریمه» یکی دیگر از مجلدهای مجموعه تاریخ جهان است که توسط آرش عزیزی ترجمه شده است.
روسیه تزاری
در سده‌ی پانزدهمٰ سرزمینی که روسیه نام گرفت کشوری کوچک بود که مرکز فرمانروایی آن شهر مسکو بود. در ۱۹۱۷ٰ امپراتوری روسیه از لهستان در غرب تا اقیانوس آرام در شرقٰ از اقیانوس منجمد شمالی در شمال تا دریای سیاه چین در جنوب امتداد داشت. این کشور بسیار پهناور سه برابر ایلات متحده وسعت داشت.
با افزایش وسعت روسیهٰ گونه گونی جمعیت آن نیز زیاد شد. در سده‌ی پانزدهم اکثر اهالی روسیه اسلاو بودند. اسلاوها تیره‌ای از چندین گروه قومی در اروپای شرقی هستند که به زبان‌های خویشاوند سخن می‌گویند و شامل روس‌ها، لهستانی‌ها، اوکراینی‌ها، بلاروس، و بسیاری گروههای دیگر می‌شوند. در سال ۱۹۱۷ تنها نیمی از مردم ساکن روسیه خود را روسی‌تبار می‌دانستند. نیمه‌ی دیگر شامل گروههای گوناگون اسلاو و نیز بسیاری گروههای غیر اسلاو می‌شد. در میان بزرگترین گروههای غیر اسلاو، ازبک‌ها و قزاق‌های ترک‌زبان بودند.
جنگ سرد
کتابی دیگر از مجموعه تاریخ جهان به جنگ سرد اختصاص دارد. واژه جنگ سرد (cold war) در واقع یادآور نزاع ایدئولوژیک و تهدیدهایی بود که بین دو ابرقدرت آمریکا و شوروی سابق جریان داشت و هیچ گاه عملی نشد اما همواره سایه جنگ تسلیحاتی را در جهان می‌شد احساس کرد. از پایان جنگ جهانی دوم در سال ١٩٤٥ تا فروپاشی اتحاد شوروی در اوایل دهه ١٩٩٠، تنش‌های بین‌المللی جهان را در کشمکش ایدئولوژیک معروف به جنگ سرد فرو برد. جنگ سرد بازتاب اختلاف‌های سیاسی، اقتصادی، نظامی و فرهنگی بین دو ابر قدرت جهان، یعنی اتحاد شوروی و ایالات متحده بود.
نبرد قدرت آنها طی بیش از چهل و پنج سال به سیر رویدادهای جهان شکل داد. این نبرد قدرت بر کشورها در هر گوشه جهان تأثیرات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی بزرگی داشت. هر چند جنگ سرد هیچ گاه شکل درگیری مسلحانه مستمر بین آمریکا و شوروی پیدا نکرد، هر دو از درگیری‌های منطقه‌ای در کره، ویتنام و افغانستان پشتیبانی و گاه با موفقیت در آنها وارد شدند. ایالات متحده و اتحاد شوروی در این کشورها و نیز دیگر کشورها برای پراکنش دیدگاههای سیاسی خود و گسترش حوزه نفوذشان به رقابت پرداختند. افزون بر آن، هر دو کشور در مسابقه تسلیحاتی بی‌سابقه‌ای به تولید و ذخیره‌سازی جنگ‌افزارهای هسته‌ای پرداختند.
افزون بر آن، هر دو کشور در مسابقه تسلیحاتی بی‌سابقه‌ای به تولید و ذخیره‌سازی جنگ‌افزارهای هسته‌ای پرداختند که تمام این سیاره را با خطر انهدام هسته‌ای مواجه کرد. با فروپاشی اتحاد شوروی و سقوط کمونیسم در اروپا، جنگ سرد پایان یافت. اما تأثیر آن تا به امروز نیز احساس می‌شود.
پیدایش مسیحیت
مسیحیت از زمان بنیانگذارىاش در حدود دو هزار سال پیش، به گستردهترین دینجهان تبدیل شده است، با دهها فرقه که روى هم رفته تقریباً دو میلیارد پیرو را شاملمىشود. سرگذشت مسیحیت یکى از بزرگترین کامیابىهاى تاریخ است؛ و بر آمدناولیه دین مسیحى از سرآغاز محقرش در فلسطین در قرن اول میلادى تا کامیابىاش بهعنوان دین عمده اروپا در قرون وسطاى اولیه داستانى جذاب و در عین حال یکى ازبزرگترین نقاط عطف جهان است. این نقطه عطف انقلابى به معناى واقعى بود که گسترهاى بسیار پهناور و نتایجى دیرپاداشت.
به راستى، همانطور که تاریخدان برجسته مایکل گرانت اظهار مىدارد،سرآغاز و گسترش مسیحیت اولیه «یکى از چند انقلابى را در تاریخ جهان (پایهگذارى کرد) که دوام آوردهاند.» آنچه موفقیت اولیه مسیحیت را به یکانقلاب تبدیل کرد این بود که تغییرات فرهنگى فراگیرى، نخست در اروپا و خاورنزدیک و سپس در دیگر نقاط جهان، پدید آورد. این تغییرات بر رشد سیاسى،اجتماعى، و معنوى و سرنوشت تمامى ملتها و اقوام، و همچنین افراد بىشمار، تأثیرژرفى برجا گذاشت.
بین النهرین باستان
اصطلاح «بین‌النهرین» به معنای «سرزمین میان دو رود» است و اساساً به دشت‌های عمدتاً مسطح میان دو رود دجله و فرات اطلاع می‌شود که سرزمین کنونی عراق را در بر می‌گیرد. سرانجام، بخش اعظم دشت‌ها و تپه‌های پیرامون این دو رود، که مجموعاً بخش مرکزی خاور نزدیک را تشکیل می‌دهند نیز بخشی از بین‌النهرین محسوب شدند. به علاوه، اصطلاح «بین‌النهرین» نیز به طور کلی به تک تک و تمامی مردمانی اطلاق شد که در دوران باستان ساکن یا حاکم این سرزمین بودند، به این ترتیب، سومریان، اکدیان، آشوریان، بابلیان، ایلامیان، مادها و پارس‌ها از جمله بی‌النهرینیان تلقی شدند.
اهمیت بین‌النهرین برای خاور نزدیک صرفاً به مسئله جغرافیایی محدود نمی‌شود. بین‌النهرین همچنین نقطه تقاطع راه‌های تجاری میان فلسطین، مصر و شرق مدیرانه در غرب، آسیای صغیر (ترکیه کنونی) و ارمنستان در شمال، عربستان در جنوب و افغانستان و هندوستان در شرق بود. به علاوه، بین‌النهرین قلب ملل و امپراتوری هایی بود که در خلال قرون متمادی بر بخش هایی بزرگ از خاور نزدیک مسلط شدند.
بنیانگذاری آمریکا وقانون اساسی آن
قانون اساسی ایالات متحده قدیمی‌ترین سند از نوع خود در جهان است. همچنان که کشور از یک اتحاد موقتی ایالت‌ها به قدرتمند‌ترین ملت جهان تبدیل شده‌است، قانون اساسی آن نیز دو سده تغییرات را پشت سر گذاشته‌است. داستان چگونگی شکل‌گیری این سند شایان توجه است.
در مجموع، نماینگان مجمع قانون اساسی ۱۷۸۷ دانش‌آموخته و در گار حکومت با تجربه بودند. بسیاری از آنها در جریان انقلاب آمریکا جنگیده و نماینده‌ی ایالت‌های خود در نخستین و دومین کنگره‌های ایالت‌های آمریکا بودند. برخی در تهیه پیش‌نویس قوانین اساسی ایلت‌های خود و اصول کنفدراسیون مشارکت کرده بودند. آنها تجربه و مهارت خود را در تهیه پیپ‌نویسِ سندی بی‌همتا و نوآورانه به‌کارگرفتند.
بحران بزرگ
نظام سرمایه‌داری در دِل خود همیشه بحران‌ساز بوده است چرا که مکانیسم آن طوری طراحی شده که با وجود بحران‌های اقتصادی سرانجام دوره‌های مربوط به این بحران‌ها طی می‌شود . اما بحران دهه ۱۹۳۰ شدیدتر از بحران‌های پیشین بود و این‌بار ده سال به درازا کشید . پس از رونق دهه ۱۹۲۰ زمانی که کارخانه‌ها ، فروشگاه‌ها و معدن‌ها بسته شدند ، اکثر آمریکایی‌ها تکان خوردند . کسانی که هیچگاه طعم بیکاری را نچشیده بودند ، ناگهان خود را گرفتار فقر دیدند و اصلاً نمی‌توانستند باور کنند که چنین وضعی برایشان پیش آمده است .
سه سال گرسنگی و فقر امید چندانی برای آمریکایی‌ها باقی نگذاشت . بلکه پرسش‌های فراوانی برایشان به وجود آورد . به راستی سبب این بحران اقتصادی چه بود ؟ آیا زمانی که شهروندان نمی‌توانستند مشکل خودشان را حل کنند ، نباید دولت قدم پیش می‌گذاشت و زندگی آنها را تأمین می‌کرد . تلاش برای پاسخ به این پرسش‌ها رابطه بین دولت ایالات متحده و مردم آمریکا را تغییر داد . « بحران بزرگ » جدیدترین مجلد از مجموعه تاریخ جهان است که یکی از بزرگترین بحران‌های اقتصادی در آمریکا را شرح می‌دهد .
تاریخ راک اند رول
راک اندرول زمانی که به دنیای موسیقی و بازار آن پا گذاشت صنعت موسیقی آن را خیلی جدی نمی‌گرفت. رؤسای شرکت‌های ضبط و پخش، مدیران ایستگاه‌های رادیویی و برگزارکنندگان کنسرت‌ها آن را نوعی هوس احمقانه می‌دانستند و معتقد بودند خیلی زود از صحنه روزگار محو خواهد شد. راک اندرول که بعدها به راک معروف شد، موسیقی غالب قرن بیستم است. نزدیک به نیم قرن پس از به صحنه آمدن اولین گروههای راک، این موسیقی هنوز تا حدود زیادی موجودیت خود را حفظ کرده است. این موسیقی هنوز طرفداران خود را دارد.
نه تنها در سراسر جهان موسیقی روز و حال میلیون‌ها نفر است و می‌تواند وزن و نفوذی عظیم را به دوش بکشد، که در ضمن موسیقی پس‌زمینه زندگی روزمره هم هست و صدایش در همه جا از تلویزیون و رادیو تا سوپر مارکت‌ها و مراکز خرید به گوش می‌رسد.
معروف است که تعریف «راک» سخت است اگر از یک دو جین نوازنده و هوادار راک بخواهید آن را برای شما تعریف کند یک دوجین پاسخ متفاوت خواهید شنید، شاید بهتر است بگوییم شاخه‌های متعدد راک از اولین خوانندگان راک‌اندرول دهه ١٩٥٠ ریشه گرفته‌اند.
تاریخ پزشکی
تاریخ پزشکی، کتابی دیگر از مجموعه تاریخ جهان، به بررسی و شناسایی و درمان بیماری‌ها و پیشگیری از آنها و قدمت علم پزشکی می‌پردازد. براستی اولین درمانگران چه کسانی بودند و چه می‌کردند؟ باستان‌شناسان احتمال می‌دهند که آنان درمان جسمی را با اعتقادات مذهبی می‌آمیختند. بیماری و جراحت اغلب غیرمترقبه‌اند. به همین دلیل، انسان‌های نخستین، همانند مردم بسیاری از تمدن‌های بعدی، بر این عقیده بودند که عامل این بیماری‌ها ارواح شیطانی یا خشم خدایان است. نخستین اطلاعاتی که درباره پزشکی ثبت شده از ناحیه‌ای در عراق امروزی بین رودهای دجله و فرات به دست آمده است. کتاب «تاریخ پزشکی» از تاریخچه ظهور پزشکی، تبدیل شدن این حرفه به علم و موانعی که بر سر راه این حرفه وجود داشته است، برای خوانندگان می‌گوید.