آن جا که پنچرگیری ها تمام می شوند
هر جمعیت و هر دورهای به سخنگو نیاز دارد تا به یک نسل تبدیل شود. سخنگویان هر نسل نویسندگان آن نسلاند، نویسندگانی که با نگاه ژرفشان لحظات از دست رفته و ترسهای نسلشان را روایت میکنند به نسلی که به تاریخش بدهکار نیست. مجموعه داستان «آنجا که پنچرگیریها تمام میشود» شامل ٩ داستان کوتاه است، داستانهایی که اغلب وقایعنگار فاجعهاند، در فضایی رنگین، پرجوش و خروش و گهگاه طنز. زبان داستانها امروزی و بازیگوش است که با آن روزمرگی آدمهای معمولی و ترسها و آینده نامعلومشان با طنزی تلخ بازنمایی میشود. شاید این مجموعه بیان این حقیقت باشد که در دنیای امروز فقط ترسها هستند که واقعیاند. پیش از این از «حامد حبیبی» مجموعه داستان دیگری تحت عنوان «ماه و مس» منتشر شده بود. و اکنون از این نویسنده جوان کتاب «آنجا که پنچرگیریها تمام میشوند» منتشر شده است.
الفبایم را جدی بگیر
مجموعه داستان الفبایم را جدی بگیر داستان آدمهایی است که در قصهها ماندهاند، آنقدر که قصهها جزئی از زندگیشان شده است و یا زندگی آنها شبیه قصه شده. دیگر نمیتوانند از قصه رهایی یابند.
امیر سالهاست که در صنعت چاپ کار میکند. او عاشق داستان است و به قول خودش همین داستانهاست که زندگیاش را به باد دادهاند. روزی تصمیم میگیرد همه کتابهایش را دور بریزد غافل از اینکه کلمات عاشق او شدهاند: «وقتی برگشتم به اتاق دیدم «الف» تبر برداشته و دارد حروف را از هم جدا میکند. برگشت با یک صدای عجیب و غریبی گفت: کارم را زیاد کردی مرد. دیگر از این کارها نکن، باشد؟ چی بهش میگفتم. فقط گفتم: آخر چرا همچین کاری کردند؟ برگشت و گفت: دوستت دارند مرد! تا به حال ندیدم این همه کلمه این جوری خودکشی کلامی کنند! واقعاً ندیدم!»
هانیه عاشق داستان «خاله خمیره» است و هر روز مش طوبی را مجبور میکند، قصه خاله خمیره را برایش تعریف کند. آنقدر که قصه خاله خمیره جزئی از زندگیاش شده است.
الفبایم را جدی بگیر، «خاله خمیره»، «خانهات بوی سوسیس میدهد»، «اشکهایت را در آسمان بریز»، «کفشهایش کتانی است»، «همه کوتولکههای من» و «هیچ کس حال آهو را نمیفهمد» داستانهای این مجموعه هستند.
ملک بهمن
افسانهها و قصههای کهن فارسی علاوه بر اینکه گنجینههایی از مضمون و تمثیل به شمار میروند حاوی نکات شیرین و خواندنی هستند که در همه دورهها خواندن این قصهها خالی از لطف نیست.
ملک بهمن کتاب دیگری از مجموعه ادبیات عامه است که پیشتر انتشارات ققنوس مجلدهایی از آن را روانه بازار کتاب کرده است. ملک بهمن و ملک سهراب پسران «ملک فریدون شاه» هستند که هر کدام در حسن جمال و شجاعت و دلاوری یگانه آفاق بودند. ملک بهمن هجده ساله و ملک سهراب یازده ساله بودند. ملک بهمن علاقه خاصی به سوارکاری داشت و همواره دویست سوار مخصوص او را همراهی میکردند.
کتاب ملک بهمن دوازده باب قصههای مهیج و خواندنی را در خود جمع کرده است. در باب اول میخوانیم: «روزی سواران مرکب میتاختند و غزالان را به خاک هلاکت میانداختند که ناگاه آهوی خوشخط و خالی نمودار شد. ملک بهمن گفت: کسی از عقب آهو نرود که میخواهم او را زنده بگیرم.» ملک بهمن سر در پی آهو میگذارد و به ناگاه سر از جنگلی سبز و خرم در میآورد که تا کنون آنجا را ندیده بود. آهویی که ملک بهمن او را تعقیب کرده بود در آتشی که از زمین برمیخیزد گرفتار میشود و سرا پا میسوزد. ملک بهمن از ترس بر خود میلرزد و قصد فرار میکند اما... .
در چاپ جدید داستانهای کهن که از این پس با عنوان «مجموعه ادبیات عامه» منتشر خواهند شد، با بهره از نسخههای متعدد و با به کارگیری رسمالخط جدید، نسخهای حتیالمقدور به دور از لغزشها و خوشخوان ارائه میگردد. «رستم نامه»، «حاتم طائی»، و «امیر حمزه صاحبقران» مجلدهای قبلی این مجموعه هستند که در سال ١٣٩٤ منتشر شدهاند.
مختارنامه
«مختارنامه» در ٢٤ باب به تحریر درآمده است. باب اول درباره آمدن مسلم بن عقیل به کوفه و آگاه شدن یزید بن معاویه و فرستادن عبیدالله زیاد به ایالت کوفه. در چاپ جدید این داستانها که تحت عنوان ادبیات عامه منتشر میشود، دومین سری آن با نام مختارنامه به بازار کتاب عرضه شده است. در این مجموعه سعی شده با بهره گیری از نسخه های متعدد و با به کارگیری از نسخه های متعدد و با به کارگیری رسم الخط جدید، نسخه ای حتیالمقدور به دور از لغزش ارائه شود. چه بسیاری که با خواندن این داستانها با کتاب پیوندی همیشگی یافتهاند. «مختارنامه» در اندازه رقعی در ٥٢٠ صفحه با قیمت ٣٨٠٠ تومان منتشر گردید.
شیرویه نامدار
کتاب چهارم از مجموعه ادبیات عامه «شیرویه نامدار» است. و آن ذکر پادشاهی است در روم که او را سلطان ملکشاه میگفتند. آوازه عدل و داد او در اکناف عالم پیچیده بود. او دو پسر داشت: یکی دائمالخمر و اهل عیش و طرب و دیگری اهل سخاوت و حکمت. شیرویه، پسر دوم بود و در کمالات و سخندانی و شجاعت شهره عالم. داستان «شیرویه نامدار» بدان جهت خواندنی است که حکایت خیر و شر را به زبانی عامیانه همراه با تمثیلها بیان میکند . کتاب شیرویه نامدار در ٤٦٤ صفحه با قیمت ٣٥٠٠ تومان منتشر شد.
رستم نامه
مجموعه ادبیات عامه-٦
داستانهای عامیانه فارسی گنجینههایی از مضمون، تمثیل، ضربالمثلها و آداب و رسوم فارسی زبانان به شمار میروند. توجه به چنین گنجینههایی، در اصل، پاسداشت فرهنگ و ادب کهن سرزمینی است به وسعت زبان فارسی. رستم نامه داستان رستم فرزند زال است که آوازه پهلوانیاش در سرتاسر ایران زمین پرتو افکنده است. روزی رستم تهمتن از شکار برمیگشت دید دو نفر با هم حرف میزنند و میگویند که این جوان میتواند از عهده «کک کهزاد» برآید. تهمتن شنید و آن دو نفر را طلبید و پرسید: «کک کهزاد» کیست؟ آنها از حرف خود پشیمان شده بودند ولی تهمتن آنها را قسم میدهد که آنها لاعلاج گفتند: «ای شهریار، در این نزدیکی قلعهای است و پهلوانی در آنجا هست که بسیار مرد زبردست و دلیری است و هر سال از پدر شما مبلغی باج میگیرد.»
تهمتن به نزد پدر آمد و پرسید که این کک کیست؟ زال گفت: او کسی باشد که هیچ کس با او برابری نتواند کرد. حتی سام نریمان هم به او باج میداد. رستم تصمیم میگیرد به جنگ با کک کهزاد برود و در نهایت او را از پا در میآورد.
در رستم نامه نبرد رستم پهلوان نامی ایران زمین با «افراسیاب»، عاشق شدن او به دختر شاه سمنگان، تهمینه، به دنیا آمدن سهراب و جنگ او با رستم، به دنیا آمدن فرامرز و جهانگیر، و نیز داستان سیاوش و دیگر داستانهای مهیج شاهنامه به نثر آمده است. انتشارات ققنوس در چاپ جدید داستانهای مجموعه ادبیات عامه با بهره بردن از نسخههای متعدد و با به کارگیری رسم الخط جدید، سعی نموده حتیالمقدور نسخهای به دور از لغزشها و خوشخوان ارائه کند. چه بسیار کسان که با خواندن این داستانها به جرگه کتابخوانان پیوستند، زیرا این داستانها که اغلب روایت پهلوانی و مردانگی و عشقند با نثری شیرین و با افسانهپردازی و خیالپردازی خواننده را بر سر شوق میآورند و به خواندن بیشتر ترغیبش میکنند.
حسین کرد شبستری
داستان های عامیانه فارسی گنجینه هایی از مضمون،تمثیل، ضرب المثل ها و آداب و رسوم فارسی زبانان به شمار میروند. توجه به چنین گنجینههایی، در اصل پاسداشت فرهنگ و ادب کهن سرزمینی است به وسعت زبان فارسی. در چاپ جدید این داستانها که از این پس با عنوان «مجموعه ادبیات عامه» منتشر خواهد شد، با بهره از نسخه های متعدد و با به کارگیری رسم الخط جدید، نسخه ای حتی المقدور به دور از لغزش ها ارائه میشود. چه بسیار کسانی که با خواندن این داستانها با کتاب پیوندی همیشگی یافته اند، زیرا این داستان که اغلب روایت پهلوانی و مردانگی و عشقند، با نثری شیرین و پرطمطراق با افسانه سازی و خیالپردازی خواننده را بر سر شوق می آورند و به خواندن ترغیبش میکنند. داستان «حسین کرد شبستری» اولین سری از این مجموعه در قطع رقعی و در ٢٢١ صفحه راهی بازار نشر شد.
امیرحمزه صاحبقران
داستانهای عامیانه فارسی گنجینههایی از مضمون، تمثیل، ضربالمثلها و آداب و رسوم فارسی زبانان به شمار میروند. توجه به چنین گنجینههایی، در اصل، پاسداشت فرهنگ و ادب کهن سرزمینی است به وسعت زبان فارسی. داستان امیرحمزه صاحبقران یکی از قصههای معروف عامیانه است که روایتهای مختلفی از آن وجود دارد. اصل داستانها به زبان عربی بوده و ماجراهای آن به زمان سلطنت انوشیروان باز میگردد. قصه مربوط به جوانمردیهای پهلوانی نامدار به نام «امیرحمزه» است.
حمزه در هشت سالگی پهلوان نامآوری را در میدان شهر شکست میدهد. آنگاه با دوست وفادارش- نسیم- به مکتبخانه میروند و درآنجا دوست امیرحمزه- نسیم- معلم را به ستوه به میآورد. امیرحمزه به تدریج بزرگ میشود و نسیم برای یافتن اسبی تنومند که بتواند او را سواری دهد به سرزمینی دور میرود و عاقبت پس از ماجراهایی اسب مناسبی پیدا میکند. یکی از کارهای امیرحمزه صاحبقران پس گرفتن مالیات مکه از دست گروهی راهزن است.
قصههای امیرحمزه آنقدر شیرین است که هر کسی دو صفحه از آن را بخواند کتاب را به زمین نمیگذارد مگر آنکه تا آخر آن را بخواند.
انتشارات ققنوس در چاپ جدید این داستانها که چند جلد آن تحت عنوان ملک جمشید، حسینکرد شبستری، شیرویهنامدار، مختارنامه و برزونامه از سری کتابهای «مجموعه ادبیات عامه» سالها پیش از این منتشر شده بود با بهره بردن از نسخههای متعدد و با به کارگیری رسمالخط جدید، سعی نموده حتیالمقدور نسخهای به دور از لغزشها و خوشخوان ارائه کند. چه بسیار کسان که با خواندن این داستانها به جرگه کتابخوانان پیوستند، زیرا این داستانها که اغلب روایت پهلوانی و مردانگی و عشقند با نثری شیرین و با افسانهسازی و خیالپردازی خواننده را بر سر شوق میآورند و به خواندن بیشتر ترغیبش میکنند.
برزونامه
مجموعه داستان های عامه آفرینش شاهنامه اثر گرانقدر حکیم فردوسی توسی به روزگاری سلطان محمود غزنوی ، در سرنوشت مردمان ایران تأثیری شگرف داشت . در تاریخ ایران کمتر رویدادی وجود دارد که به قدر شاهنامه فردوسی بر زبان و فرهنگ و تاریخ این سرزمین تأثیرگذار بوده باشد . دامنه این تأثیرات به روزگار ما کشیده شده و همچنان ادامه دارد . هر رویداد شگرفی در پیرامون خود انبوهی افسانه ایجاد میکند و موجب خلق روایات گوناگون میشود . بیسبب نیست که درباره زندگی و شخصیت فردوسی ، خلق شاهنامه ، رابطه او با دربار هنرپرور سلطان محمود و فرجام زندگی شاعر روایات مختلف خلق شده است . فردوسی که شاعری ایراندوست ، عدالتخواه با نگرشی جهانی در باب انسان است ، داستانهای ملی ایران را در نهایت انصاف به شعر تبدیل میکند .
همانطور که روایت شده ، بی آنکه چیزی به اصل موضوع اضافه کند یا از اصل روایت چیزی بکاهد ، در کمال امانتداری داستانهای ملی ایرانیان را از منشور خلاق ذهن خود میگذراند . در جایگاه خلاقترین شاعر همه دورانها حماسه و تراژدی ، اسطوره و عشق و رزم ، داد و بیداد را بازآفرینی میکند و در این بازآفرینی از همه حکمت روزگار خود و روزگاران پیش از خود بهرهها میگیرد . فردوسی است که میسراید : شب تیــره و تــیغ رخشان شــده زمــین همچو لـعل بدخشان شده ز بس دار و گیر و ز بس موج خون تو گفتی شفق ز آسمان شد نگون این نمونه تصویر شاعرانه از جنگ ، زاییده طبع و ذهن شاعرانه اوست که او را از دیگر شاعران عصر خود و دیگر اعصار متمایز میکند . کتاب « بَرزو نامه » روایت دیگری از شاهنامه است به زبان کُردی که به همت منصور یاقوتی ترجمه و راهی بازار نشر شده است .
چهار درویش
یکی از متون نقّالیِ پر خواننده و محبوب عامه قصه چهار درویش است. از این افسانه تاکنون دهها تحریر مکتوب متعلق به سه سده گذشته در دست است. چندین روایت شفاهی نیز دارد و این نشاندهنده آن است که در محافل و قهوهخانهها و شبنشینیها خوانده و روایت میشده است. امروزه با وجود تلویزیون و رسانههای دیگر، شاید مردم کمتر به این قصهها مراجعه کنند و دسترسی داشته باشند. از اینرو، در مجموعه ادب عامه از میان روایات مختلف داستان یکی از قدیمیترین و کاملترین متن را آوردهایم. چهار درویش با توجه به چاپهای سربی و سنگی و نسخ خطی فراوانی که داشته، تا کنون به شیوهای مصحَح و منقح چاپ نشده است.
به دلیل پر خواننده بودن کتاب، اختلاف نسخههای خطی و چاپی آن نیز زیاد و گاه نثر آنها متفاوت است. علاوه بر آن، لازم است برای تدوین تاریخ ادبیات عامه، آثار و متون آنکه همواره مورد غفلت مورخان ادبی بوده، این آثار به شکل علمی و توأم با نقد و بررسی منتشر شود تا هم مردم که مخاطب اصلی این آثار هستند بهره ببرند و هم تصحیحی منقح انجام گیرد. چهار درویش به گواهی قدیمترین نسخه خطی تاریخدار مربوط به سال ١١٦٣ هجری قمری و جزو ادبیات داستانی عصر صفوی است. در این دوره تحریر افسانههای عامه بیش از پیش معمول شد و آثار معتبری در این عهد به وجود آمد. دلیل خلق آثار جدید رواج قصهگویی و قصهخوانی در محافل و قهوهخانهها بود.