هویت اندیشان و میراث فکری احمد فردید
کتاب هویت اندیشان و میراث فکری احمد فردید پژوهشی است درباره گروه مهمی از متفکران معاصر ایران و در راس آنها سید احمد فردید؛ کسی که هر چند چیزی ننوشت، اما به "نخستین فیلسوف ایران در عصر جدید" بدل شد. اندیشههای او بر دو نسل از اندیشمندان ایرانی اثری چشمگیر داشته است... درکتاب حاضر که مساله محوری آن مفهوم "هویت" است، برای نخستین بار گزارشی تفصیلی از احوال، آثار و افکار فردید عرضه شده است.
همچنین در آن، ضمن گزارشهایی مشروح از اندیشههای روشنفکران و اندیشمندان دیگری، مانند جلال آل احمد، احسان نراقی، رضا داوری، داریوش آشوری، داریوش شایگان و جواد طباطبایی، نسبت اندیشههای این متفکران "هویت اندیش"با آرا و اندیشههای احمد فردید سنجیده شده است".
دولت مطلقه نظامیان و سیاست در ایران (1357 – 1299)
وحید سینایی در کتاب دولت مطلقه نظامیان و سیاست در ایران (1357 - 1299)، نخست، مبانی نظری، بنیان اجتماعی، عناصر موثر در تکوین و ارکان دولت مطلقه را شرح داده، نظریههای مربوط به نظامیان و سیاست را بررسی کرده، و نسبتهای متفاوت میان دولتهای مطلقه و نظامیان و سیاست در مناطق مختلف جهان را نشان داده، سپس زوال ساختهای سنتی، ساکن، و عقبماندهی دولت و قشون در ایران، تحول آنها در نتیجهی رویارویی با سرمایهداری و استعمار، و امتناع شرایط ساختاری از پذیرش دولت مشروطه را بررسی کرده، همچنین شرایط ایجاد ساخت دولت ملت و ایجاد مرکز در ایران را در چارچوب دولت مطلقه بیان نموده است.
بخشی از کتاب نیز به تشکیل ارتش نوین در ایران اختصاص دارد. بررسی نقش ارتش نوین و نظامیان در تکوین دولت مطلقه، احیا و تداوم آن در فاصلهی سالهای میان کودتای سوم اسفند تا سال 1356 و نسبت نظامیان و سیاست در این سالها و نیز رویدادها و جنبش انقلابی سال 1357 و فروپاشی ارتش شاهنشاهی و سلسلهی پهلوی از دیگر مطالب این کتاب است.
آخرالزمانی در همین نزدیکی
آخرالزمانی در همین نزدیکی مجموعه مقالاتی است که به گفته خود نویسنده نوعی بیوگرافی فکری او است. احمد صدری در این مقالات به تحلیل و بیان نظریات خود در حوزههای گوناگون مرتبط با دین و فرهنگ پرداخته است.
در فصل اول مسأله بسیار ایرانی «رسالت روشنفکران» که از سالهای دانشجویی در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران با نویسنده بوده منجمله نقد «مصاف تمدنهای هانتینگتون» و بازسازی مفهوم تمدن را می خوانیم. فصل دوم حاوی تلاشهایی برای تعمق در آسیبشناسی سیاسی واجتماعی ایران است. این فصل مقاله «نشانگان فلج سیاسی» را دربر دارد که ابتدا به انگلیسی نگاشته شده بود و در اینجا مصاحبهای درمورد آن مقاله به نقل از (مرحوم) مجله آفتاب آمده است. این مقاله در میان کارکنان و نهادهای مربوط به امور خارجه بازتاب قابل توجهی داشته است. دو فصل آخر کتاب شامل گزیدهای از مقالاتی است که پس از وقایع ۱۱ سپتامبر نوشته شدهاند. فصل سوم گزیده ای از مقالات چاپ شده در روزنامه دیلی استار بیروت است که به موضوع افشای مقدمات و تحلیل پیامدهای جنگ نابخردانه نومحافظهکاران و رئیس جمهور آمریکا با تروریسم جهانی و روشنگری در این زمینه می پردازد و مقالات فصل چهارم منجمله «تأملات یک ایرانی...» و «تجملات تنهایی» نوعی تفکر با صدای بلند است که غیر از نقشی که در خودآگاهی نویسنده داشته (چراکه نوشتن یکی از بهترین طرق فکرکردن است) مکالمهای از سویدای دل بین یک ایرانی در غرب و جهان غیرایرانی به حساب میآید.
دفتر ایام حاج غلامحسین کدیور فسائی ۱۳۲۲ – ۱۲۵۸
این کتاب کتابی ارزشمند است که خاطرات و دستنوشتههای حاج غلامحسین کدیور فسائی را از سال ۱۲۵۸ تا ۱۳۲۲ هجری قمری در بر میگیرد. این کتاب با سبک تاریخی و روایتمحور خود، زندگی اجتماعی و فرهنگی ایران در آن دوران را به تصویر میکشد. حاج غلامحسین که یکی از تجار برجسته و معتمد محل بود، در این اثر به توصیف جزئیات روزمره زندگی خود، دیدگاهها، تجربیات و مشاهداتش از وقایع تاریخی و اجتماعی پرداخته است.
اهمیت ویژه ی این کتاب به این علت است که با ارائهی اطلاعاتی دقیق و شخصی از زمانهی نویسنده، به مخاطبان امکان میدهد تا با زندگی و فرهنگ ایرانیان در قرن گذشته آشنا شوند. حاج غلامحسین کدیور در نوشتههای خود به موضوعات مختلفی از جمله تجارت، سیاست، مذهب و مسائل اجتماعی پرداخته و تصویری جامع و دقیق از جامعه ایران در آن زمان ارائه میدهد.
خواندن این کتاب برای علاقهمندان به تاریخ ایران، جامعهشناسی و مطالعات فرهنگی بسیار مفید و جذاب است. اطلاعاتی که در "دفتر ایام" آمده، نه تنها به شناخت بهتر از زندگی مردم در قرون گذشته کمک میکند، بلکه تغییرات اجتماعی و فرهنگی را نیز بهخوبی نشان میدهد. این کتاب همچنین برای پژوهشگران و محققان بهعنوان یک منبع دستاول و معتبر میتواند مورد استفاده قرار گیرد.
جهانی شدن قدرت و دموکراسی
معرفی کتاب جهانی شدن قدرت و دموکراسی:
این کتاب که توسط مارک اف. پلانتر و الکساندر اسمولار نگاشته شده در واقع مجموعه ای منسجم است. که دربردارنده ی گزیده ای از برخی از مهمترین نویسندگان علوم سیاسی و روابط بین الملل پس از جنگ سرد و تاثیر آن بر گسترش دموکراسی است.
به طور کلی این کتاب به منظور شناخت نظام بینالملل پس از جنگ سرد و تاثیر آن بر گسترش و تحکیم دموکراسی تدوین یافته است، نویسندگان کوشیدهاند با گردآوری دیدگاههای کارشناسان روابط بینالملل اروپایی، آمریکایی شمالی و آسیایی رابطه میان دو موضوع روابط بینالملل و دموکراسی را بررسی و تبیین نمایند.
سید حسین نصر دلباخته ی معنویت
این کتاب جلد پنجم مجموعه کتاب های اندیشه های دینی معاصر می باشد.اين مجموعه خطوط اصلي ژرفنگري انديشمنداني را بازنمايي مي كند كه در گشودن فضاي انديشگي در ايران معاصر، از منظر ديني سهمي داشته اند.و این بار آقای منوچهر دین پرست در این کتاب به برسی اندیشه های سید حسین نصر می پردازد.
سیدحسین نصر در ۱۳۱۲ ه. ش (۱۹۳۳ م.) در تهران به دنیا آمد. پدرش، سید ولیاللّه نصر، پزشک خانوادهی سلطنتی، نمایندهی پارلمان، وزیر فرهنگ و رئیس دانشکدهی ادبیات دانشگاه تهران بود. نصر، تحصیلات مقدماتی رایج را در مدرسهای نزدیک منزل گذراند. در کنار تحصیل، معلمی خصوصی به او فرانسوی درس میداد و از محضر پدر نیز دانشهای ایرانی و اسلامی را فرا میگرفت. این مطالعات، بنیانهای علمی و الگوهای فکری وی را تشکیل میداد. نصر در سن ۱۲ سالگی رهسپار ایالات متحده آمریکا شد و در مدرسهی پِدی (Peddie) در ایالت نیوجرسی تحصیل کرد. وی طی چهار سال تحصیل، با زبان انگلیسی، علوم، تاریخ آمریکا، فرهنگ غربی و تعالیم مسیحی آشنا شد...
غلو-درآمدی بر افکار و عقاید غالیان در دین
در نیمه دوم قرن دوم هجری، یک جماعت از غالیان افراطی از قبیل مغیرة بن سعید و ابوالخطّاب، همچنین همراهانشان مانند مفضّل بن صالح ابوجمیله و عبدالله بن قاسم حضرمی، مکتب غلوّ را تأسیس کردند. آنها در تلاش بودند مسیر معتقداتشان را ارتقاء داده و برای انتشار این مسلک، روایاتی ابداع کردند. این روایات بر اساس معتقداتشان به ائمّه اهل بیت نسبت داده میشد تا تأثیر بیشتری داشته باشد. اگرچه ائمه (ع) با این گروه غالیان به شدت مخالفت میکردند، اما آنان توانستند تا به حدی مسلک خود را گسترش دهند و به مردمان تبلیغ کنند.
این گروه انحرافی افکار خود را به شکل ادعاهای حدیثی ارائه میدادند و به ائمه (ع) ارتباط میدهند. آنها اندکی از افراد را مأمور کردند که به عنوان عوامل نفوذی، دستاوردهای آنها را در میان طرفداران ائمه معرفی کنند. بعد از اطمینان از تأثیرگذاری بر برخی از شیعیان، آثار ائمه را بهنام خودشان تهیه کرده و در آن، روایات جعلی و غلوّآمیز جا به جا کردند. این کتب جعلی تکثیر شدند و به مردم منتقل شدند، به طوری که افراد نمیدانستند اخبار جعلی در کتبی که به دست آوردهاند، از منابع اصلی آنها نیامده و بدین سان به کلام غالیان اعتماد میکردند.
غالیان توانستند تعداد زیادی از اهل علم و ادب را بهسوی خود جذب کنند و مکتب غلوّ را تقویت نمایند. این نشان میدهد که غالیان به حدی موفق شدهاند و اهداف خود را بهطور قابلتوجهی تحقق دهند. به وضوح، مکتب غلوّ در این دوران گسترش یافته و تأثیرگذاری اساتید و دانشآموزان را پیدا کرده است. بههمین دلیل، انسانهای علاقهمند به حقیقت و صداقت متعهد میشوند که در مقابل این انحراف فکری ایستادگی کنند و حقایق را اعلام کنند. بهویژه، اهل علم ملزوم است که به کمک علم و دانش خود، با ترویج مبارزه با غلوّ و جلوگیری از گسترش آن سهم داشته باشند. این کتاب تحت عنوان "غلوّ" بهمنظور راهنمایی در این مسیر نگاشته شده و به جامعه افرادی که تفکر انحرافی غلوّ را پیش میبرند، ارائه شده است.
دین و ساختار اجتماعی
معرفی کتاب دین و ساختار اجتماعی
خصیصۀ مهم این کتاب, که آن را از کتابهای مبانی جامعهشناسی دین متمایز میسازد, این است که بحثهای آن گامی فراتر از بحثهای مقدماتی مطرح در جامعهشناسی دین است. از این رو, بُعد تحلیلی کتاب بر بحثهای مربوط به شرح آراء جامعهشناسان و یا طرح اولیه موضوعات مورد بحث در جامعهشناسی دین غلبه دارد. در اغلب مقالات کتاب از دیدگاهها و مفاهیم متعددی برای تحلیل و تبیین پدیدههای دینی استفاده شده است, که این میتواند ذخیرۀ نظری بسیار خوبی را برای جامعهشناسان, تحلیلگران اجتماعی و دیگر علاقمندان به این مباحث فراهم کند.
فریدون آدمیت و تاریخ مدرنیته در عصر مشروطیت
فریدون آدمیت از سال ۱۳۴۴ تمامی وقت خود را صرف مطالعه و تحقیق در عصر مشروطیت کرد و با روش تحقیق علمی و تاریخنگاری انتقادی، ایدهها و جریانات آن دوران را به موضوع مطالعهی خود تبدیل نمود؛ آدمیت در طی بیش از بیست سال فعالیت قلمی و تحقیقاتی تاثیر گذارترین منورالفکران عصر مشروطه و مهمترین حوادث سیاسی ـ اجتماعی دوران آغازین تاریخ ایران مدرن را در بیش از ۲۵ عنوان کتاب و مقاله، تألیف و منتشر کرده است. هیچ پژوهشگر و اندیشمندی در شناخت جنبش مشروطیت و شرایط اجتماعی و فرهنگی ایران در سرآغاز آشنایی با دنیای مدرن، بینیاز از آثار و تألیفات فریدون آدمیت نیست؛ پرسش فلسفی از چیستی مشروطه و کاوش تاریخی از اندیشهها و افکار مدرنهای کلاسیک ایرانی، دو محور اصلی در تحقیقات آدمیت است که با پیروی از اصول تاریخ نگاری علمی و مدرن، شرایط مواجههی اولیهی ایران زمین را با مدرنیته، در متون تحقیقی و عالمانه به ثبت رسانده است؛ به سخن هما ناطق ـ که سالیانی همکار تحقیقاتی آدمیت است ـ «امروز چه در ایران و چه بیرون از ایران، نام آدمیت سرلوحهی همه نوشتههایی است که دربارهی تاریخ فکر و حرکت مشروطهخواهی منتشر شدهاند. و هر کس در این رشتهها قلم به دست گیرد، نمیتواند مدیون آثار او نباشد.»
پرسش از انحطاط ایران (اندیشه های ایرانی2)
دیدگاه نگارنده در این کتاب، تبیین انحطاط تاریخی ایران و زوال اندیشه بر پایه بازخوانی پروژه فکری دکتر جواد طباطبایی می باشد. انحطاط و زوالی که بهزعم وی، اگر به جد و از دیدگاه مدرنیته به پرسش گرفته نشود، به حذف فیزیکی ایران و فرهنگ آن از ضیافت جهانی در آیندهای نه چندان دور راه خواهد برد.
به باور نگارنده یک راه و فقط یک راه برای جبران فرصتهای از دست رفته و باز گرداندن این وضعیت منحط به شرایط مطلوب وجود دارد: آگاهی از مولفههای تمدن حاضر انسانی و گسست خردمندانه از سنت اکنون ما در شرایطی قرار گرفتهایم که هم تجربههای غرب ستیزانه را پیش روی داریم و بازگشت به سنت و سخن از هویت بومی را تجربه کردهایم.
بر این اساس نخستین بررسی موردی خود را در معرفی و بازخوانی اندیشمندان مدرن ایرانی، به پروژه فکری طباطبایی اختصاص دادهام؛ پس از این، به کاوش از نقش و اهمیت محمدعلی فروغی (ذکاءالملک) خواهیم پرداخت و سپس به سخن از جایگاه فریدون آدمیت و تاثیری که تحقیقات تاریخی و ایدههای فکریش در فرهنگ ایرانی بر جای گذاشته است، میپردازم .میتوان این سه روشنفکر را هم بر سه مقطع تاریخی ایران زمین تطبیق کرد و هم اندیشههای آنان را لایههای سه گانهای از مدرنیته ایرانی خواند.