بسیاری از پژوهشگران تاریخ فرانسه بر این باورند که بازگشت نظام سلطنت به کشور، در پی سقوط ناپلئون، حاصلی جز ناکامی نداشته است، اما نویسندهی کتاب، پملا پیلبیم، استاد تاریخ فرانسه در دانشگاه لندن و رئیس انجمن مطالعات تاریخ فرانسه، بر این گمان است که بهرغم ایام پرالتهاب سالهای ۱۸۴۸-۱۸۱۴، فرانسه از ثبات و انسجام قابل توجهی بهرهمند بود. در این دوران، سه پادشاه بر سر کار آمدند، اما ساختار نهادینی که ماحصل سالهای انقلاب (۱۸۱۴-۱۷۸۹) بود، پابرجا باقی ماند و رجال گذشته به سلطهی خود بر مقدرات کشور ادامه دادند. این دوره همچنین شاهد سربرآوردن جریانهای سوسیالیستی و فمینیستی، انجمنهای سیاسی متنوع و همچنین نشریات پرخوانندهای بود که فضای حاکم بر جامعهی فرانسه را، فارغ از مناسبات حکومتی، با تعاریف تازهای آشنا کرد.
مجموعهی «کارگاه تاریخ» بهپشتوانهی تحلیلهای دقیق و اسناد معتبر، پرتوی تازه بر رویدادهای مهم و مناقشهبرانگیز جهان، از اوایل عصر مدرن تا امروز، میاندازد. این کتابها بیش از پنج دهه منبع اساسی دانشجویان و پژوهندگان تاریخ بوده است که اینک بهتدریج در اختیار خوانندگان فارسیزبان قرار میگیرد.
رکس پوپ، رئیس سابق گروه مطالعات تاریخی و انتقادی دانشگاه پلیتکنیک لانکاشر، در این کتاب شرح میدهد که جنگهای نیمهی اول قرن بیستم ــ جنگ بوئرها و دو جنگ جهانی اول و دوم ــ به چه نحو بر ساختارهای سیاسی و اجتماعی جامعهی بریتانیا تأثیر گذاشت. جمعی معتقدند که این تأثیرات هدایتشده و حاصل سیاستهای دولتی بوده است، اما گروهی دیگر بر عوامل پیشبینیناپذیر جنگ تأکید میکنند. جنگ هم زمینهساز تحولاتی اساسی در حوزهی بهداشت، آموزش، صنایع و همچنین وضعیت رفاهی و شغلی زنان و کارگران شد و هم طرز تلقی دولتها و مردم را دربارهی ضرورتهای اجتماعی تغییر داد.
مجموعهی «کارگاه تاریخ» بهپشتوانهی تحلیلهای دقیق و اسناد معتبر، پرتوی تازه بر رویدادهای مهم و مناقشهبرانگیز جهان، از اوایل عصر مدرن تا امروز، میاندازد. این کتابها بیش از پنج دهه منبع اساسی دانشجویان و پژوهندگان تاریخ بوده است که اینک بهتدریج در اختیار خوانندگان فارسیزبان قرار میگیرد.
کتاب سینما قصدش انگشتگذاشتن بر همین سویهی بیقصدی فکرکردن دربارهی سینما است. فکرکردن با همهی دستاندازها، جانکندنها، خطارفتنها، ناکامیها و سوءبرداشتها. گشایش اندکی فضای تازه در انبوهی از دُمَلها و تومورهای فضای سراسر چرکین و عفنآلود نقد موجود و البته اندکی هم خودنمایی بدون توهم، چرا که فروتنی افراطی، دستکم در اینجا، همواره نشانهی ادعا بوده است.
کتاب سینما (مقالاتی دربارهی فیلم و نظریهی فیلم) - جورجو آگامبن ، دیوید بوردول ، ژاک دریدا - انتشارات نی
انقلاب های ۱۸۴۸ که کموبیش سراسر اروپای مرکزی ــ خصوصاً فرانسه، امپراتوری هاپسبورگ، اراضی آلمان و شبهجزیرهی ایتالیا ــ را در غوغا و التهابی بیمانند فروبرد، حاصل مجموعهای از تحولات اجتماعی، اقتصادی، و سیاسی بود که از انقلاب صنعتی، ظهور طبقهی متوسط، تلاش در راه برپایی حکومتهای لیبرال، رشد روحیهی ناسیونالیستی، نارضایتی عمیق اقتصادی و توسعهی شهری مایه میگرفت. در هر حال، با فروکش کردن شور و شوق انقلابی، بهناگاه در میان دستجات سیاسی اختلافنظر پیدا شد و دستآخر این قوای ضد انقلاب بود که استیلای خود را بازیافت. در این کتاب سیر رویدادهای منجر به انقلابهای ۱۸۴۸ و ناکامی آنها در هریک از سرزمینهای آشوبزده بهنحوی شرح و بسط مییابد که خواننده از کشاکش حوادث پرتبوتاب اروپای دههی ۱۸۴۰ به درکی روشن از اسباب و علل آن وقایع میرسد.
مجموعهی «کارگاه تاریخ» بهپشتوانهی تحلیلهای دقیق و اسناد معتبر، پرتوی تازه بر رویدادهای مهم و مناقشهبرانگیز جهان، از اوایل عصر مدرن تا امروز، میاندازد. این کتابها بیش از پنج دهه منبع اساسی دانشجویان و پژوهندگان تاریخ بوده است که اینک بهتدریج در اختیار خوانندگان فارسیزبان قرار میگیرد.
وادیم وُلکوف، استادیار جامعهشناسی دانشگاه اروپایی سنتپترزبورگ، با قدمنهادن به دنیای مرموزی که آن را «سوداگری خشونتپیشه» مینامد، دربارهی استفادههای اقتصادی از خشونت و قوهی قهریه در روسیهی دههی ۱۹۹۰ پژوهش میکند. او نشان میدهد خشونت نقشی اساسی در خلق نهادهای اقتصاد جدیدِ بازاربنیاد روسیه ایفا کرده است. هستهی کار او رقابت بین سازمانهای بهاصطلاح مدیریتکنندهی خشونت است، رقابتی که اصلاحات لیبرالیِ دههی ۱۹۹۰ آن را چند برابر کرد. وُلکوف مصاحبههای بیشماری با اعضای گروههای تبهکار، رؤسای شرکتهای حفاظتی، مأموران اجرای قانون و تجار انجام داده و کارش را بر شواهد روزنامهنگاری و نیز مشاهدات شخص خودش بنا کرده است.
کتاب حاضر تلاشی است در جهت روشنکردن خط سیر اندیشههای افلاطون و ارسطو دربارهی زیبایی و هنر، با ابتناء بر آثار اصلی آنها. تلاش نگارنده این است که خواننده، علاوه بر آشنایی با این آثار، با دیدگاههای این دو فیلسوف بزرگ دربارهی زیبایی و هنر و نتایج و پیامدهای اندیشهی آنان نیز آشنا شود. این پژوهش معلوم خواهد داشت که چگونه زیبایی، که نزد افلاطون شأنی متافیزیکی دارد، در ارسطو از عالم مثال به عالم واقع فرود میآید و بهنحو استقلالی در اشیاء و امور زیبا، از جمله آثار هنری، جای میگیرد و هنر نیز ذیل حکمت درآمده و در خدمت بهبود اوضاع زندگی فردی و جمعی مردمان قرار میگیرد. این تغییر البته از تغییرات کلی در مبانی اندیشهی این دو فیلسوف نشأت میگیرد. اگرچه عناصر اصلی زیباییشناسی یونانی، یعنی تناسب و تقارن و اعتدال، نزد هردوی این فیلسوفانِ بزرگ جایگاه خود را حفظ کرده و نیز غایتِ کلیِ فلسفهی هردوی این اندیشمندان معطوف به «خیر» است. مبنای کار در بررسی آراء افلاطون رسالههای «هیپیاس بزرگ»، «مهمانی»، «فایدروس»، «ایون»، «سوفیست»، کتابهای دوم و سوم و دهم جمهوری، و قوانین، و در ارسطو بوطیقا و کتاب هشتم سیاست بوده، هرچند به تناسبِ موضوعِ مورد بحث، سایر آثار مرتبط نیز مدنظر قرار گرفته است.
امروزه مسئلهی سوژهی سیاسی همچنان یکی از اساسیترین پرسشها نزد فیلسوفان و نظریهپردازان سیاست است. بهطور خاص، در اندیشهی مارکسیستی از آغاز با این پرسش مواجهیم که چه کسانی عاملان تغییرات اجتماعیاند و چگونه این سوژهها پدیدار میشوند. اما پس از گسترش انتقادات به مارکسیسم و رونق گرایشات پسامدرن، نظریهی سوژهی انقلابیِ مارکسیسم نیز اعتبار و محوریت خود را از دست میدهد. با پروبلماتیکشدن سوژهی سیاسی در اندیشهی پسامارکسیستی، متفکران پسامارکسیست میکوشند در چارچوب هستیشناسیهای غیرمارکسی به بازتعریف امر سیاسی و سوژهی سیاسی بپردازند. اما فلسفههای سیاسی پسامارکسیستی و مواجههی انتقادی آنها با نظریهی مارکسیسم و مسئلهی شکلگیری سوژه، خود، نیازمندِ ارزیابی و بررسی انتقادی است که این کتاب به آن میپردازد. نویسنده در این کتاب، با محوریت سوژهی سیاسی، به بررسی اندیشهی مارکسیستی و پسامارکسیستی، نسبت اندیشهی سه متفکر پسامارکسیست (ارنستو لاکلائو، الن بدیو و آنتونیو نگری) با اندیشهی مارکسیستی، و تحلیلِ انتقادی و مقایسهای آنها میپردازد. وی در این مسیر مبانی هستیشناسیِ غیرهگلیِ این متفکران را نیز مورد توجه قرار میدهد که برای بررسی چگونگی فراروی آنها از مارکس اهمیت بسیاری دارد. بهطور کلی، مطالعهی این کتابِ پژوهشی برای فهم دقیقتر و همهجانبهترِ اندیشهی پسامارکسیستی و نگاهی انتقادی به این نظریهها به علاقهمندان توصیه میشود.
روشی که در این کتاب پیش گرفتهام نخست برگزیدن دو دسته از مفاهیم است. دستهای از این مفاهیم به سیاست نزدیکاند، و دستهای به اجتماع. انگیزهی من از این گزینش این بود که میدیدم بعضی از مردم میخواهند با توجه به قرآن کریم، آیات آن را پشتیبان کنشگری خود در میدان سیاست و اجتماع سازند و […] درواقع هدف آنان بیشتر این بود که برای کاری که دلشان میخواست بکنند پشتیبانی قرآنی دست و پا کنند. پندارشان این بود که با این ترفند، کارهایشان قدرت نفوذ به دلهای مردم را مییابد. بر همین اساس، برخی از مفاهیمی را برگزیدم که به این جماعت نشان دهد که تا چه اندازه از حقیقت قرآنی دورند.
اینچنین بود که هم مفاهیم قرآنیای را برگزیدم که با شرح و تبیین آنها به سیاستمداران دینی پاسخ دهم، و هم مفاهیمی که بر پایهی آنها بتوانم مفاهیم بایسته برای زندگی اجتماعی [بر اساس قرآن کریم] را وضع کنم.
قانون و خشونت دو قطب یا جوهر طبیعی نیستند که سیاست را بتوان بهمثابه فاصله یا خط رابط میان آن دو تعریف کرد، حتا اگر این تعریف به شیوههای دیالکتیکی بر حسب زوج مفهومی شباهت/ تفاوت، یا همگرایی/ واگرایی توصیف شود. سیاست، درواقع، نهفقط شکافی میان این دو قطب، بلکه اساساً شکاف یا تنشِ برسازندهی نهفته در درونِ آن دو است. بدونِ اعمال خشونت سازمانیافته ــ که نهایتاً مبتنی بر توانایی کشتن و اِعمال خشونت جسمانی است ــ هیچ قانون و حکومتی بر جای نمیماند؛ به همین ترتیب، هر نوع اِعمال خشونت فردی و گروهی نیز جویای آن است که به قانون بدل شود و الگو و مبنای آن همان خشونت اجتماعی مشروع و رسمیتیافته است.
معرفی کتاب
قانون و خشونت از نظر آگامبن، اشميت و بنيامينالهام عبادتيكتاب «قانون و خشونت» گزيده مقالاتي از جورجو آگامبن، كارل اشميت و والتر بنيامين است كه توسط گروهي از مترجمان زيرنظر مراد فرهادپور ترجمه و ازسوي نشر ني در 366 صفحه با شمارگان 1000 نسخه و قيمت 138 هزار تومان منتشر شد. مراد فرهادپور در پيشگفتار اين اثر آورده است: «اگر معتقد باشيم كه ريشه شناسي لغات، دست كم در شكل معتدلش، واجد معنا و اهميتي فلسفي است، آن گاه براي درك و توضيح معناي دوگانه، كلمه «سياست» در توسل به فلسفه چندان ترديد نخواهيم كرد. معناي امروزي اين كلمه همان قدر روشن و واضح است كه تعريف آن تيره و غامض، ولي به هر حال، در نظر اكثر مردمي كه امروزه به فارسي سخن مي گويند، اين كلمه بيانگر شكلي از رابطه با قدرت و حاكميت است. اگرچه بسياري هنوز نسبت به اصل و نسب «سياست» مشكوكند، اما در گذشته اي نه چندان دور، اين كلمه نه فقط بر فرمان راندن، بلكه بر تنبيه و مجازات كردن نيز دلالت داشت. بنابراين، اگر همه معاني كهنه و نو اين كلمه را يكجا گردهم آوريم، مي توان گفت «سياست» چيزي است كه در آن واحد با حكومت و بدن، فرمانروايي و مجازات، يا به تعبير دقيق تر، با قانون و خشونت، سر و كار دارد. تعمق در باب معناي كلمه سياست و نحوه تحول آن در زبان فارسي نقطه شروع مناسبي براي تبيين مفهوم سياست، به ويژه مفهوم «سياست غربي» در تحليل تاريخي- مفهومي جورجو آگامبن است و تا آنجا كه به جوهر اصلي برداشت آگامبن از سياست غربي، يعني موضوع مركزي اين كتاب مربوط مي شود، از قضا بهترين كار ادامه همين مسير است. قانون و خشونت دو قطب يا جوهر طبيعي نيستند كه سياست را بتوان به مثابه فاصله يا خط رابط ميان آن دو تعريف كرد، حتا اگر اين تعريف به شيوه اي ديالكتيكي برحسب زوج مفهومي شباهت/تفاوت، يا همگرايي/واگرايي توصيف شود. سياست، در واقع، نه فقط شكافي ميان اين دو قطب، بلكه اساسا شكاف يا تنش بر سازنده نهفته در درون آن دو است. بدون اعمال خشونت سازمان يافته كه نهايتاً مبتني بر توانايي كشتن و اعمال خشونت جسماني است ــ هيچ قانون و حكومتي بر جاي نمي ماند؛ به همين ترتيب، هر نوع اعمال خشونت فردي و گروهي نيز جوياي آن است كه به قانون بدل شود و الگو و مبناي آن همان خشونت اجتماعي مشروع و رسميت يافته است.»
معرفی کتاب زوال نظام اجتماعی و فروپاشی دولت قاجار (براساس اسناد آرشیو وزارت خارجهی بریتانیا)
لرد کرزن، نایبالسلطنهی بریتانیا در هند، دربارهی امتیازی که دولت ناصرالدین شاه قاجار در سال ۱۲۵۱ به بارون رویتر داد میگوید: «این کاملترین و عجیبترین واگذاری کل منابع صنعتی یک کشور به فردی خارجی است که کسی در تاریخ خواب آن را نتواند دید، چه رسد به آن که عملاً امضا شده باشد.» دولتی که چنین امتیازهایی به بیگانگان میداد دمار از «رعیت» خود هم درمیآورد، اما در عین حال قدرت هم نداشت!
این کتاب روایت زوال دولت قاجار در دهههای آخر عمر آن و نبرد چندجانبهای است که در این دوره بین دو قدرت بزرگ استعماری روسیه و انگلستان، اقشار فقیر و میانیِ شهر و روستا، رؤسای ایلهای بزرگ، درباریان و علما درگرفت و زمینههای انقلاب مشروطه را فراهم کرد؛ مشروطهای که به علت استمرار دخالتهای آن دو قدرتِ استعماری و ضعف نیروهای اجتماعی ناتمام ماند. امتیاز این کتاب استفادهی گسترده از منابع دست اول و اسنادِ آرشیوهای وزارت خارجهی بریتانیا و دقت مؤلف در روایت جزئیات دادههای اقتصادی و اجتماعی ایران قبل از مشروطه است.