دفتر و دفترچه
تراول ماگ و فلاسک
فلسفۀ دین افلاطونی
فلسفه پویشی، به معنای عام، شامل همه دیدگاه‌هایی است که اصالت را به تغییر و حرکت می‌دهند نه به سکون و ثبات.
دانیل ا. دامبروفسکی استاد فلسفه در دانشگاه سیاتل آمریکا و نویسنده هفده کتاب و ده‌ها مقاله است. او در این کتاب به ذکر برداشت‌های مختلف افلاطون‌شناسان می‌پردازد و سپس با استناد به متن آثار افلاطون نظیر تیمائوس، سوفسطایی، مهمانی، مرد سیاسی، جمهوری و غیره و نیز آرای اندیشمندان پویشی‌ای چون وایتهد، هارتس‌هورن و دیگران نظرهای این گروه از مفسران افلاطونی را تحلیل و از آنها دفاع می‌کند.
نویسنده معتقد است که تفسیر پویشی از آرای افلاطون می‌تواند در مقابله با سوء‌فهمی که در خصوص نظر افلاطون درباره خدا نزد فیلسوفان و متألهان و دینداران ادیان ابراهیمی به طور کلی پدید آمده مفید باشد. وی اظهار می‌کند کامل‌ترین روایت فلسفه دین افلاطونی در محاورات پایانی افلاطون آمده است.
در سراسر این کتاب دامبروفسکی سعی می‌کند که موضع هارتس‌هورن نسبت به افلاطون را با دقت هرچه بیشتر مورد توجه قرار دهد.
پرتاب‌های فلسفه
نوشته‌های این دفتر، همگی یادداشت‌هایی فلسفی-انتقادی‌اند که در قالبی تازه سامان یافته‌اند و به میانۀ جهان پرتاب شده‌اند. پس این کتاب البته در حقیقت یک «کتاب» نیست، دفتری است از پاره‌نوشته‌ها که هرچند نظمی بر آنها حاکم است، اما خصلت تکه‌پارۀ خود را نیز کتمان نمی‌کنند. این خصلت البته بیش از آن‌که محصول انتخابِ شخصی نویسنده باشد، محصول زمانۀ تکه‌پارۀ ما، زمانۀ زوال و فروپاشی، است. خود نویسنده در مقدمه‌اش می‌نویسد: "آنچه به‌هم‌چسبیدگیِ مواد منفجره را توجیه می‌کند، سنگین‌تر شدنِ آن با هدف شدید‌تر شدن قدرت تخریب آن است تا حتی اگر امید منفجر شدنش واهی از آب درآید، دستکم بتواند به عنوان توده‌ای سنگین شیشه‌ای، پنجره‌ای، یا سر و دستی را بشکند."
آثار کلاسیک فلسفه
این کتاب شرح بیست وچهار اثر برجسته فلسفی است، آثاری که تاثیری شگرف درسیر فلسفه وسهمی چشمگیر درغنای آن داشته اند : از(( جمهوری)) افلاطون گرفته تا ((نظریه عدالت)) راولز. نویسنده مضامین هرکتاب را به شیوایی بیان کرده وآن گاه مهم ترین نقدهایی راکه برآن اقامهر کرده اند بازنموده است. این کتاب اثری خواندنی ومدخلی است مناسب برای کندوکاو درآثار کلاسیک و دوران ساز فلسفه.
دیالوگ با هایدگر
این کتاب ترجمه جلد نخست از مجموعه چهارجلدیِ «دیالوگ با هایدگر» است. عنوانِ جلد نخست فلسفه یونانی است. سه جلد دیگر چنین نام دارند: فلسفه مدرن، نزدیکی به هایدگر و راه هایدگر.
جستارهای این کتاب مراحلی هستند در مسیر نزدیکی به اندیشه هنوز رازآلودِ مارتین هایدگر. شاید پرسشِ یگانه او چنین باشد: فلسفه چیست؟ درباره هر فلسفه مهمی می‌توان سخن هگل را درباره فلسفه دکارت تکرار کرد که فلسفه «با آغاز از نقطه عزیمتِ خویش، پرسش را دوباره از سر می‌گیرد». اما نظریه‌پردازی در باب هستی ــ که آغاز آن یونانی است و به مدت دو هزاره فضای تاریخِ فلسفه را پُر کرده است ــ از کجا شروع می‌شود؟
شروع کردن (طرح کردن پرسش) و آغازیدن (عزیمت آغاز کردن) دو چیز متفاوت‌اند. در هر آغازی معمای شروعی پنهان است که آغاز آن را در تاریکی نگه می‌دارد. یونانی‌ها، در فلسفه، آغازگرانِ ما هستند. از پس آنها و تنها آن‌هاست که فلسفه وجود دارد. اما آنها از کجا شروع کرده‌اند؟ کجا به آغاز خاصِ خود وارد شده‌اند؟ در این باره، کلامِ یونانی معماگونه باقی می‌ماند.
نقدی بر این کتاب
پرسش‌های اساسی فلسفه
نویسنده در این کتاب بیست پرسش را انتخاب کرده که اغلب به ذهن مردان، زنان و کودکان متفکر خطور می‌کند. این پرسش‌ها به نظر می‌رسد به طور طبیعی و از طریق تفکر ایجاد می‌شوند. فلسفه بر خلاف دیگر رشته‌های تحصیلی به جای پاسخ دادن، پرسش‌برانگیزند. پرسش‌هایی که در وهله اول شاید ساده به نظر برسند ولی پس از تفکر درباره آن به سوالات کوچکتری تجزیه می‌شوند. مثلاً ما می‌پرسیم چرا باید طبق اخلاقیات زندگی کنیم یا معنی زندگی چیست؟ گویی که پاسخ را همین نزدیکی‌ها می‌توان یافت ولی جالب است بدانیم این پرسش‌ها در برگیرنده پرسش‌های ریز و درشت دیگری هم هستند. چرا باید در این مورد یا در آن مناسبت خاص یا در مواجهه با این یا آن وسوسه، اخلاقی رفتار کنیم؟ درباره مردم و منافعشان واقعاً چه باید کرد؟ پاسخ یکی نیست و در شرایط مختلف متفاوت است و درک این موضوع نوعی پیشرفت است. در پرسش‌های دیگر چه بسا تله‌های مختلفی پنهان باشد. این پرسش مثال خوبی است: چرا به جای این که چیزی نباشد، چیزی هست؟ این یکی از پرسش‌های زیربنایی فلسفه و عمیق‌ترین پرسشی به نظر می‌رسد که می‌توان پرسید ولی شاید عمق آن و جذبه‌ای که ایجاد می‌کند دست پرورده حقه‌ای منطقی باشد که لاینحل بودنش را تضمین می‌کند. لذا نویسنده تلاش کرده خواننده را با پرسش‌ها یا چیزهایی که گفته شده و با نقاط ضعف و پیچیدگی‌های آنها آشنا کند.
تشکل جهان تاریخی در علوم انسانی
ویلهلم دیلتای فیلسوف و اندیشمند آلمانی بر این اعتقاد بود که کار علوم انسانی این است که آگاهی مستقیمی را گردآوری کند که پیشاپیش در مورد جنبه‌های گوگاگون حیات تاریخی موجود است و بکوشد این آگاهی را از طریق شناخت مفهومی تا حد ممکن سامان دهد . یکی از وظایف معرفت شناسی علوم انسانی این است که حدود و مشخصه‌هایی را شناسایی کند که در محدودۀ آنها می‌توان نظامی از علوم انسانی ترتیب داد و بررسی نمود که روش‌ها و شیوه‌های این علوم را تا کجا می‌توان از روش‌ها و شیوه‌های علوم طبیعی متمایز کرد. اما دیلتای این مسائل مربوط به معرفت شناسی و روش علوم انسانی را به عنوان بخشی از پرسش‌هایی بسیار گسترده‌تر در مورد ماهیت فهم انسان در متن این پرسش‌ها جای داده است. مترجم این کتاب قصد داشت پس از ترجمۀ جلد اول، جلد دوم آن را ترجمه و روانۀ بازار نشر کند اما برای پرهیز از وقفه در کار، ترجمۀ جلد سوم را آغاز کرد چرا که جلد دوم آن در دسترس نبود. طرح کلی دیلتای در تدوین علوم انسانی، تعریف، روش، منطق و نتیجۀ آن در مقدمۀ جلد اول آمده است. ویلهلم دیلتای این مجلد را «تشکل جهان تاریخی در علوم انسانی» نامیده است. او عرفاً عضو یکی از نحله‌های فلسفی آلمان پس از کانت محسوب می‌گردد که به نوکانتی‌ها مشهور شده‌اند.
تسلی بخشی‌های فلسفه
کتاب تسلی بخشی های فلسفه شامل شش بخش است که هر بخش در مورد یک فیلسوف و یک راه حل در مواجهه با مشکلی در زندگی است.
- شش بخش کتاب شامل موارد زیر است:
- تسلی بخشی در مواجهه با عدم محبوبیت – سقراط
- تسلی بخشی در مواجهه با کم پولی – اپیکور
- تسلی بخشی در مواجهه با ناکامی – سنکا
- تسلی بخشی در مواجهه با ناتوانی و نابسندگی – مونتنی
- تسلی بخشی قلب شکسته – شوپنهاور
- تسلی بخشی در مواجهه با سختی ها – نیچه
فلسفه فیزیک
مکانیک کوانتومی جایگاه منحصربه‌فردی در تاریخ فیزیک دارد. این نظریه دقیق‌ترین پیش‌بینی‌ها را در میان نظریه‌های علمی ارائه داده است، اما شگفت‌انگیزتر این‌که هرگز توافقی در مورد توصیف آن از واقعیت فیزیکی وجود نداشته است. مادلین استدلال می‌کند که خود اصطلاح «نظریۀ کوانتومی» یک نام‌گذاری غلط است. یک نظریۀ فیزیکی بنیادی باید شامل هستی‌شناسی فیزیکی باشد، یعنی آنچه نظریه وجودش را به عنوان واقعیت فیزیکی مسلم فرض می‌کند، و باید شامل دینامیک نیز باشد، یعنی شامل قوانینی (قطعی یا احتمالی) که نحوۀ رفتار این موجودات واقعی فیزیکی را توصیف می‌کنند.
مادلین سه نظریۀ مناسب را در حالت غیرنسبیتی با شرح دقیق و واضحی از هستی‌شناسی و دینامیکشان بررسی می‌کند: نظریه‌های رمبش تابع موج گیراردی، ریمینی و وبر، نظریۀ موج راهبر دوبروی و بوهم، و نظریۀ چالش‌برانگیز چندجهانی هیو اورت. هر سه نظریه پیش‌بینی‌های دستورالعمل کوانتوم را بازیابی می‌کنند، اما دربارۀ واقعیت فیزیکی پاسخ‌های متفاوتی دارند. این کتاب شامل مباحثی همچون نامساوی بل، کنش از دور و ناموضعیت کوانتومی، قضیۀ بل، قضیۀ PBR، مباحث دو شکاف، مباحث هستی‌شناختی و هستارهای موضعی، حالت کوانتومی جهانی، مسئلۀ اندازه‌گیری، گربۀ شرودینگر، آزمایش GHZ، دنباله‌های گوسی و الی آخر است و برای دانشجویان و دانش‌آموختگان فلسفه و فیزیک و نیز مخاطبان عام علاقه‌مند به این مباحث بسیار مفید است.
رویارویی فکری ایران با مدرنیت
مرداد١٣٣٢ آغاز شد. براین اساس ، می توان بسیاری ازتحلیل ها رادرمورد ایران ازسال ١٣٥٧ به بعد گلایه هایی دانست برناکامی ایران در همراهی با نیرو های مدرنیت ونهادهای دموکراسی. این پژوهش، برای تحلیل فرایند دیالکتیکی رویارویی فکری وفرهنگی ایران با مدرنیت، گفتمان های اجتماعی- سیاسی گوناگونی راکه ازنیمه دوم قرن نوزدهم درآن جا پدیدار شده اند وهمبستگی آن ها را باگفتمان وشرایط مدرنیت درکانون توجه قرار می دهد. ازاین رو وظیفه اصلی این پژوهس دوگانه است: نخست، بررسی مفهوم وپدیده مدرنیت درمتن غربی وجهانی آن؛ ودوم، بررسی رویارویی فکری وفرهنگی ایران با مدرنیت ازنیمه قرن نوزدهم تاکنون.
الفبای فلسفه
در این کتاب پرسش‌هایی از این دست مطرح و بررسی می‌شوند: فلسفه چیست؟ آیا می‌توانید وجود خداوند را به اثبات برسانید؟ چگونه در گستره اخلاق، درست را از ناردست تشخیص می‌دهید؛ آیا گاهی باید از قانون سرپیچی کنید؟ آیا جهان واقعاً به همان صورتی است که تصور می‌کنید؟ آیا می‌دانید که راه و رسم علم چگونه است؟ آیا ذهن شما جدا از بدن شماست؟ آیا می‌توانید هنر را تعریف کنید؟ فلسفه نوعی فعالیت است: طریقی برای تفکر درباره انواع معینی از پرسش‌ها. فلاسفه نوعاً با استدلال سر و کار دارند. آنها یا استدلال‌هایی را از پیش خود می‌آورند یا استدلال‌های دیگران را در بوته نقد می‌گذارند، یا به هر دو کار دست می‌زنند. از نایجل واربرتون پیش‌تر آثار کلاسیک فلسفه توسط مسعود علیا ترجمه و منتشر شده است.
