آموزش، دین، و گفتمان اصلاح فرهنگی در دوران قاجار
این کتاب گزارشی جامع و تحلیلی از جنبش اصلاح آموزشی در ایران قرن نوزدهم است و به اصلاح آموزشی در متن گستردهتر فرایند مدرنسازی در جامعه ایران میپردازد. نظام جدید، دارالفنون، مدارس جدید، مدارس خارجی، میسیونری و اقلیتها، اعزام دانشجویان به خارج، و انجمن معارف، از جمله موارد بحثهای این کتاب است. کتاب به فرایند مدرنسازی و تنگناهای فراروی آن، دشواریهای تحول سیاسی و اجتماعی، چالشهای بین افکار و نهادهای مدرن و سنتی میپردازد، جَدَل بین دیدگاههای رقیب را در حوزه سیاست، جامعه و فرهنگ ایران پی میگیرد، و پیشزمینهها و هدفهای اصلاحی انقلاب مشروطیت و پس از آن را روشن میسازد.
شورشیان آرمانخواه
شورشیان آرمانخواه، گزارش فشرده و مستندی از تاریخ جنبش چپ مارکسیستی را در ایران از ١٣٢٠ تا ١٣٦٢ (که آخرین سازمانهای مارکسیستی فروپاشید) دربر میگیرد. نویسنده کوشیده است با پیروی از روششناسی علمی فرایند جنبش چپ و فراز و فرودهای آن را در متن تاریخ معاصر ایران گزارش کند و از آن مهمتر به پیکاوی علل ناکامی چپ در ایران بپردازد. کتاب بیشتر به دوره تاریخی پس از کودتای ٢٨ مرداد تا فروپاشی کامل چپ مارکسیستی در نیمه دهه ١٣٦٠ تأکید دارد و این دورهای است که در سایر کتابهای تاریخ بسیار کمتر به آن پرداخته شده است.
در مورد فعالیت و کارنامه چپ در دوران پس از انقلاب نیز شاید تا کنون گزارشی تاریخی به زبان فارسی منتشر نشده باشد. شورشیان آرمانخواه، نه تنها بازیگران اصلی صحنه (احزاب و سازمانهای عمده)، بلکه بازیگران فرعی و حاشیهای (گروهها و هستههای کوچک مارکسیستی) را نیز (چه آنها که در داخل کشور فعالیت داشتند و چه آنها که زیستگاهشان خارج از کشور بود) دربر میگیرد. مهمترین و ارزشمندترین ویژگی کتاب (چنان که از عنوان دومش پیداست) این است که به کاوش و بررسی علل شکست و ناکامی چپ در ایران به ویژه فروپاشی نهاییاش در دهه ١٣٦٠ میپردازد. مازیار بهروز مدت سه سال استاد مدعو در دانشگاه کالیفرنیا در برکلی بوده است و اکنون استادیار دانشگاه ایالتی سانفرانسیسکو است.
کوروش بزرگ
این کتاب به زندگی و نقش تاریخی جذابترین قهرمان دوران باستان یعنی کوروش، رهاییبخش ملتها، میپردازد و در این میان علاوه بر تاریخ پارس به تاریخ امپراتوری آشور، مصر فراعنه، پادشاهی بابل و امپراتوری لیدی نیز به مثابه همسایههای پارس و کشورهایی که بعداً در قلمرو شاهنشاهی هخامنشی قرار گرفتند، نقشی ویژه میبخشد. فصلهای کتاب عبارتند از: ١. شاهان نینوا، شاهان بابل؛ ٢. «قاطر پارسی»؛ ٣. در برابر سوداگر خدایان؛ ٤. و بابل درهای خود را به روی او گشود؛ ٥. کسی که تختش بر آسمان است؛ ٦. شاه، آیینه خداوند؛ پسگفتار: تخطی ناممکن؛ گاهشماری تاریخهای مهم؛ سلسلهها؛ خدایان اصلی خاور نزدیک؛ یادداشتها؛ منابع و نمایه.
یافتههای تازه از ایران باستان
کتاب حاضر یکی از شاهکارهای پروفسور والتر هینتس است. در این کتاب بسیاری از معضلات نگارههای دورۀ باستان ایران، بهویژه دورۀ ساسانی، از میان برداشته شده است. در حقیقت با این کتاب نگارههای ایران باستان هویتی نو مییابند و به نکتههای پوشیدۀ بسیاری دست مییابیم که تا زمان تألیف کتاب از چگونگی آنها بیخبر بودیم.
تاریخ صفویه
تشکیل سلسله پادشاهان صفوی یکی از نقاط عطف در جاده پر پیچ و خم تاریخ ایران زمین است. گرچه شاهان این سلسله اغلب به زبان ترکی صحبت میکردند و گاه به این زبان شعر میسرودهاند اما پژوهندگان و مورخان، آنها را رهبران حکومتی سراسر ایرانی میشمارند که موفق میشوند با تمسک به زنجیرهای از ریسمانهای گوناگون از ایران تکهتکه، کل واحدی بسازند. شاه اسماعیل بنیانگذار سلسله صفویه برای رسمی کردن مذهب شیعه در ایران اگر در پی هدفی بود بیشتر به اهدافی خارجی میاندیشید؛ بهنظر میرسد شاه اسماعیل دو هدف عمده در سر داشت؛ در وهله اول کوشید با رسمیکردن آیین تشیع به هماوردجویی در برابر حکومت ترکمنها (آققویونلوها یعنی صاحب گوسفندان سفید) بپردازد.
از سوی دیگر رهبر نامدار صفوی با رسمیت بخشیدن به تشیع در قلمرویی که در همسایگی قدرت سنی مذهب ایستاده بود، به راهکارهایی برای مقابله با قدرت تحمیلی امپراتوری میاندیشید؛ اگر شاه اسماعیل موفق میشد در کنار امپراتوری قدرتمند عثمانی، امپراتوری شیعه مذهب یکپارچهای بسازد، میتوانست از فشار سنگین و سهمگین عثمانیها بر ایران بکاهد. کتاب "تاریخ صفویه" سرآغازی بر یک مقطع تاریخی است که رویدادهای ایران را در زمان تشکیل سلسله صفویان بررسی میکند.
شاهنشاهی ساسانی
این اثر ترجمه فارسی کتابی است که برای مخاطبان انگلیسیزبان نوشته شده است. فکر نوشتن این کتاب از هنگامی که نگارنده آن ــ دکتر تورج دریایی ــ دانشجوی دوره دکترا در دانشگاه کالیفرنیا ــ لوسآنجلس بوده است، شکل میگیرد. هنگامی که بدانیم صدها کتاب در باره تاریخ روم باستان نوشته شده ولی یک کتاب به زبان انگلیسی در باره تاریخ و تمدن ساسانی وجود نداشت و این انگیزهای شد برای نگارش کتاب شاهنشاهی ساسانی. نویسنده کتاب بر این اعتقاد است که برای درک تاریخ یک قوم باید آن را در تمامیت و جامعیتش درک کرد: تاریخ، زبان، دین، جامعه و غیره. از اینرو کتاب شاهنشاهی ساسانی رویکردی کلی به تمدن ساسانی دارد.
شاهنشاهی اشکانی
یوزف ولسکی لهستانی اکنون دهه نهم عمر پربار خود را میگذراند. وی قدیمیترین و بیگزاف بزرگترین کارشناس تاریخ اشکانی در جهان است. او از دهه ١٩٣٠ تاکنون بیش از پنجاه کتاب و مقاله در باره اشکانیان منتشر کرده است و بسیاری از نظریههای آغازین او درباره اشکانیان با کشفیات بعدی باستانشناختی تأیید شده است. تاکنون از این اشکانیشناس بزرگ اثری به زبان فارسی ترجمه نشده است و
جنگ خلیج فارس
درک بهتر رویدادهای مهم تاریخی مثل جنگ خلیج فارس در صورتی امکانپذیر است که از منظرهای گوناگون بررسی شود؛ کتاب جنگ خلیج فارس ششمین جلد از مجموعه چشماندازهایی از تاریخ معاصر جهان است که دیدگاههای مختلف تحلیلگران و کارشناسان را در سه بخش زمینۀ تاریخی جنگ، مباحث پیرامونی آن و روایتهای شخصی از جنگ خلیج فارس بیان میکند.
عراق بعد از جنگ با ایران بدهیهای زیادی به بار آورد، به همین دلیل صدام حسین تصمیم به اشغال کویت و بهرهبرداری از منابع آن گرفت. او گمان نمیکرد کشورهای عرب همسایه و کشورهای غربی در پاسخ به این اقدام با کشور او وارد جنگ شوند، جنگی که به جنگ اول خلیج فارس معروف شد.