دفتر و دفترچه
تراول ماگ و فلاسک
بیست هزار فرسنگ زیر دریاها
ژول ورن، نویسندۀ فرانسوی که رمان‌های ماجراجویانه‌اش نام او را سر زبان‌ها انداخت، در سال ١٨٦٣پنج هفته در بالن را تحویل ناشر داد. این رمان با چنان موفقیتی رو‌به‌رو شد که نویسنده و ناشر تصمیم گرفتند به اتفاق هم مجموعه‌ای با عنوان «سفرهای شگفت‌انگیز» و با صحافی متفاوت منتشر کنند؛ کتاب‌هایی نفیس، در قطع رقعی، با گراورهایی سیاه و سفید اثر نقاشان مختلف. از دل این تصمیم ٦٢ رمان و ١٨ مجموعه داستان متولد شد.
داستان‌های ژول ورن چه به لحاظ قصه‌گویی و چه به لحاظ محتوایی به گونه‌ای است که از بچه نه ساله تا آدم نود ساله با آن ارتباط برقرار می‌کند و از خواندنش لذت می‌برد. شاید از این روست که هم شاهکارهای سینمای جهان با اقتباس از آثار ژول ورن ساخته شده، هم کارتون‌هایی برای کودکان و نوجوانان.
گروه انتشاراتی ققنوس، بنا به اهمیت آثار ژول ورن، تصمیم گرفت نسخۀ کاملی از مجموعه آثار این نویسنده را تهیه، ترجمه و منتشر کند تا همۀ مخاطبان به صورتی منسجم با نخستین آثار علمی- تخیلی جهان و پیشگویی‌های علمی این نویسندۀ بزرگ در قالب رمان‌های جذاب و پرکشش او آشنا شوند. این مجموعه از روی نسخۀ بزرگسالِ فرانسوی و بدون هیچ گونه تلخیص و تغییری تهیه شده است و در اختیار مخاطبان قرار می‌گیرد؛ امید است ادای دینی باشد به این نویسندۀ بزرگ و خلأ مجموعه آثارش را در زبان فارسی پُر کند.
زیبایی‌شناسی آلمانی
رشتۀ فلسفی زیبایی شناسی تا سال ١٧٣٥ نامی نداشت. در این زمان بود که آلکساندر گوتلیب باومگارتن در بیست و یک سالگی در رسالۀ استادی خود در دانشگاه هاله، تعبیر استتیک/زیبایی‌شناسی را به معنای epsteme aisthetike دانش ناظر به امور محسوس و متخیل باب کرد. اما نامگذاری باومگارتن روی این حوزه، به تعبیری، غسل تعمیدی دیرهنگام بود: از آن زمان که افلاطون در جمهور ارزش تعلیمی صور متعددی از هنر را زیر سوال برد و ارسطو در پاره‌های به‌جامانده از بوطیقای خویش اجمالاً از آن‌ها دفاع کرد، زیبایی‌شناسی بی‌آنکه نامی داشته باشد بخشی از فلسفه بود.
به بیان مشخص، افلاطون زبان به اعتراض گشوده بود که هنرها از حیث شناختی بی‌مصرف‌اند و جز بده‌بستان تصاویر خشک و خالی امور جزئی، به جای حقایق کلی، کاری نمی‌کنند؛ اما ارسطو از هنرها در برابر اتهام افلاطون دفاع کرد؛ استدلال کرد که دقیقاً هنر، یا دست کم شعر است که حقایق کلی را به آسانی و به صورتی فهم‌پذیر بیان می‌کند، برخلافِ، مثلاً، تاریخ که سر و کارش با واقعیات جزئی است و بس. از طرف دیگر، اگرتجربۀهنرها بتواند پرده از برخی حقایق اخلاقی مهم بردارد، در پرورش اخلاق نیز، که دیگر محور تردیدهای افلاطون بود، نقش مهمی می‌تواند داشته باشد. شکلی از این واکنش به افلاطون در قسمت عمده‌ای از تاریخ لاحق فلسفه، هستۀ زیبایی‌شناسی را تشکیل می‌داد، و در واقع در بخش زیادی از قرن بیستم نیز همچنان عنصری کانونی در زیبایی‌شناسی بود.
دانشنامۀ فلسفۀ استنفورد
- در این کتاب می‌خوانید:
- زیبایی‌شناسی آلمانی در قرن هجدهم
- زیبایی‌شناسی و غایت‌شناسی کانت
- زیبایی‌شناسی هگل
- زیبایی‌شناسی هایدگر
- زیبایی‌شناسی گادامر
رساله‌ای درباره طبیعت آدمی: کتاب دوم و سوم
رساله‌ای درباره طبیعت آدمی اثری ارزشمند به قلم برجسته‌ترین فیلسوف انگلیسی است. تقریباً همه فیلسوفان بر این اتفاق‌نظر دارند که او بزرگ‌ترین فیلسوف تاریخ بریتانیا و مکتب تجربه‌گرایی بوده است.
این کتاب یکی از مهم‌ترین متون کلاسیک فلسفه غربی است که محتوای آن عموماً در قرن بیستم مورد التفات جدی فلاسفه قرار گرفت. از آن‌جا که محتوای آن در عصر هیوم بسیار نامتعارف و دور از ذهن بود، هیچ واکنش جدی‌ای به دنبال نداشت. در مقابل، در عصر حاضر هر روز بیشتر جان می‌گیرد و بیشتر می‌درخشد. حتی یافته‌های جدید علوم شناختی تا حد زیادی در تطابق با یافته‌های هیوم قرار دارد.
جلال پیکانی، مترجم این کتاب، کوشش کرده است تا حد ممکن زبان کلاسیک اثر در ترجمه فارسی آن نیز منعکس شود.
رساله‌ای درباره طبیعت آدمی اصلی‌ترین اثر دیوید هیوم است که منظومه فکری و فلسفی وی بیش از همه در این اثر قابل ردیابی است.
این کتاب در ادامه کتاب رساله‌ای درباره طبیعت آدمی کتاب اول: در باب فهم است که پیش‌تر انتشارات ققنوس منتشر کرده بود. این کتاب شامل کتاب دوم: در باب انفعالات و کتاب سوم: در باب اخلاق است.
فلسفۀ آلمانی از کانت تا هگل
کتاب فلسفۀ آلمانی مجموعۀ نه مقاله از مدخل‌های «دانشنامۀ فلسفۀ استنفورد» است که شرح آرای نمایندگان برخی از مهم‌ترین مکاتب و جریان‌های فکری آلمان در سدۀ هجدهم و نوزدهم را در بر دارد. خوانندگان در این مجلد با اندیشه‌های کانت، فیشته و هگل (ایدئالیسم آلمان)، آوگوست شلگل و فریدریش شلگل (رومانتیسم)، شلایرماخر، دیلتای و یورک (هرمنوتیک مدرن) و یاکوبی (منتقد معروف کانت و فیشته و شلینگ) آشنا می‌شوند. با نظر به این که این مکاتب و جریان‌های فکری با یکدیگر داد و ستد داشته‌اند و بر فلسفۀ آلمانی سدۀ بیستم (پدیدارشناسی، فلسفۀ وجودی، هرمنوتیک فلسفی و نظریۀ انتقادی) هم تأثیر گذاشته‌اند، مطالعۀ مقالات این مجموعه فهم عمیق‌تر فلسفۀ آلمان از قرن هجدهم تا بیستم را تسهیل خواهد کرد.
جدال فیلسوفان
هجدهم مارس سال ١٧٦٦ قرار بود روز سپاسگزاری و خداحافظی دو تن از مشهورترین فیلسوفان اروپا باشد . ژان ژاک روسو و همراهش از لندن عازم ملکی در اعماق شمال انگلستان بودند . دیوید هیوم ترتیب این پناهگاه را داده بود ، همان طور که از دو ماه پیش اولین باری که به کمک روسو شتافته و او را از فرانسه به انگلستان همراهی کرده بود ، حالا هم ترتیب اکثر امور را داده بود . با این که هیوم پیش از آن هرگز متفکر و رمان‌نویس سوئیسی را ندیده بود ، از گرفتاری او بسیار متأثر بود . نوشته‌های ژان ژاک روسو را سوزانده بودند و زندگی‌اش هم در کشور متبوعش فرانسه و هم در زادگاهش ژنو تهدید شده بود . از طرف دیگر ، هیوم آموخته بود که با جفادیدگان همدردی کند . به همین دلیل هنگامی که از مشکل روسو آگاه شده بود همه اعتبار و توان خود را برای رفع آن به کار گرفته بود . « جدال فیلسوفان » کتابی است که احساسات و تفکرات فیلسوفان را در دوازده بخش بیان می‌کند . جدال بر سر روشنگری ، فیلسوف ناآرام ، اسکاتلندی بزرگ و . . . از عناوین این کتاب ٤٣١ صفحه‌ای است که راهی بازار نشر شده است .
گفتگوهای فلسفی
گفتگوهای فلسفی کتابی است که رابرت ام. مارتین نویسنده کتاب مسائل فلسفه را در قالب دیالوگ به شیوه‌ای نوشته است که به نظر خواننده جذاب باشد و او را درگیر کند. خواندن این کتاب ابزاری عالی است برای نوآموزان فلسفه که زمینه لازم برای مطالعۀ بیشتر را فراهم می‌کند و همین‌طور مباحثۀ استدلالی جدلی را که برای روش فلسفی ضروری است به صورتی بسیار زنده و شفاف به تصویر می‌کشد. در این کتاب استدلال‌های خیلی زیادی می‌بینید، که تقریباً برای همه‌شان نقدی آمده است. بخش زیادی از جذابیت فلسفه به خاطر دیدن استدلال‌های مبتکرانه‌ای است که فیلسوف‌های بزرگ ساخته‌اند. شما وقتی در خواندن این کتاب موفقید که به فهم درستی از تمام مسائل، تمام جواب‌های داده‌شده به آن‌ها، و تمام استدلال‌های موافق و مخالف برسید. راضیه سلیم‌زاده مترجم این کتاب است که از این مترجم تاکنون کتاب‌های دو خطا در عنوان این این کتاب وجود دارد، راهنمای عملی اخلاق و از مجموعه دانشنامۀ فلسفه استنفورد احترام و دوستی توسط انتشارات ققنوس منتشر شده است.
فلسفۀ اخلاق و جهان‌بینی
ویلهلم دیلتای در فضای قرن نوزدهم می‌اندیشد؛ زمانی که علوم طبیعی و ریاضی نظیر فیزیک، زیست‌شناسی و مکانیک داعیه‌دار هرگونه علم ممکن هستند. غلبۀ علوم‌طبیعی در این دوره باعث شده است تا همۀ اندیشمندان علوم‌انسانی، محو علوم‌طبیعی شوند و بکوشند تا آن جایی که می‌توانند علوم‌انسانی را شبیه به علوم‌تجربی کنند. ویلهلم دیلتای از نخستین متفکرانی است که پرچم خاک‌آلود علوم‌انسانی را در قرن نوزدهم بالا برد. در زمانی که هر اندیشمندی گمان می‌برد که می‌بایست روش علوم‌طبیعی و ریاضی را در علوم‌انسانی پیاده کرد تا علوم‌انسانی نیز پیشرفت کنند، دیلتای برخواست تا به همگان نشان دهد که روش علوم‌انسانی، موضوع آن و نحوۀ پژوهش و تحقیق در آن متفاوت با علوم‌طبیعی است.
دیلتای نوشتارهای زیادی را به چاپ رساند که گزیده‌ای از آن‌ها در یک مجموعۀ شش جلدی و توسط دکتر مهدی صانعی به فارسی ترجمه شده است. مجلد ششم از این مجموعه آثار با عنوان «اخلاق و جهان‌بینی» به چاپ رسیده است. این مجلد شامل برخی نوشته‌های دیلتای از 1890 تا 1911 در موضوعاتی از قبیل دین، اخلاق، ماهیت فلسفه و انواع جهان‌بینی است.
به‌طور کلی، فهرست کتاب در شش بخش تنظیم شده است که هر بخش دربردارندۀ یک نوشته از دیلتای است. در بخش اول با عنوان «نظام اخلاق»، دیلتای پس از بیان نارسایی‌های اخلاق مسیحی، به تبیین نظریۀ اخلاقی خود می‌پردازد و در حد توان خود با ارجاع به تاریخ فلسفۀ اخلاق می‌کوشد تا یک «فلسفۀ زندگی» را طرح‌ریزی کند. بخش‌های دوم، سوم و چهارم به ترتیب با عناوین «فرهنگ معاصر و فلسفه»، «رویا» و «ذات فلسفه» به‌دنبال بیان کردن ماهیت و چیستی فلسفه‌اند. در این سه بخش، دیلتای درصدد بیان صورت‌های تاریخی تفکرات فلسفی تا زمان خودش، شامل یونان باستان، قرون وسطای مسیحی و اسلامی و دوران جدید، میباشد. در بخش پنجم، انواع جهان‌بینی و بسط و رشد آن‌ها در نظام‌های مابعدالطبیعیه مورد تحلیل و واکاوی دیلتای قرار می‌گیرد. وی در این فصل سه جهان‌بینی شاعرانه، دینی و فلسفی را از هم متمایز می‌کند و یک روند تکاملی برای انسان از سمت جهان‌بینی شاعرانه به جهان‌بینی فلسفی درنظر می‌گیرد. در فصل آخر نیز به مسئلۀ دین پرداخته می‌شود.
درمجموع می‌توان تصدیق کرد که کتاب دارای ترجمۀ روانی است و از طرف دیگر، موضوعات درنظر گرفته شده در جلد ششم این مجموعه آثار، از جذاب‌ترین مباحث فلسفی‌اند. بدین جهت، خواندن کتاب به تمام علاقه‌مندان به حوزۀ علوم‌انسانی پیشنهاد می‌شود.
لایب نیتس
گوتفریت ویلهلم لایب نیتس بدون شک یکی از بزرگ‌ترین فیلسوفان سنت فلسفی مغرب زمین است ؛ در عین حال باید گفت که وی فیلسوفی است فوق‌العاده دشوار . دو تا از مشهورترین آموزه‌های فلسفی وی به گونه‌ای هستند که ممکن است در بدو امر بسیار نامأنوس و نامقبول به نظر برسند . به همین دلیل ، بسیاری از خوانندگان فلسفه لایب نیتس زمانی که با نظریه مونادها و این قضیه که جهان فعلی بهترین جهان در میان تمامی جهان‌های ممکن است روبرو می‌شوند نمی‌توانند بر مقاومت اولیه خویش نسبت به این آرا فایق آیند . حقیقت این است که قضیه اخیر ، لایب نیتس را در چنان موقعیتی قرار داد که ولتر در کتاب «کاندید» به راحتی او را آماج حملات تند و تیز خود قرار می‌دهد . دشواری‌های فلسفه لایب نیتس منشأ دیگری نیز دارد که اساساً از جنس دیگری است و آن اینکه هر چند او در طول حیاتش یک کتاب فلسفی منتشر کرد ، هرگز شرحی قطعی و جامع از نظریات و بحث فلسفی‌اش به دست نداد.
