نیچه
نیچه
در میان آثاری که در شرح احوال و افکار نیچه نوشته شده اند "نیچه" مارتین هایدگر و "نیچه" و کارل یاسپرس هنوز چون دو ستاره درخشان جلوه گری می کند. نویسندگان این دو اثر خود نیز از فلاسفه بزرگ قرن بیستم هستند. هر دو فیلسوف هستی اند و هر دو نیچه را جدا از افق اندیشه خود تفسیر کرده اند. با این حال فرق بزرگ آن ها این است که هرقدر هایدگر نیچه را در قالب تفکر خود و به رنگ خود درآورده یاسپرس برعکس به نیچه مجال سخن گفتن داده و با انبوهی از نقل قول ها. حتی آن جا که مقصد نیچه را تقرب به هستی دانسته، ما را قانع می کند که نه از خود که از نیچه سخن میگوید. اساسا یاسپرس در همداستانی با متفکران بزرگ که مستلزم از خود به درشدن و داشتن گوش نیوشاست. استاد است.
نقاب آپولون (افلاطون، از آکادمی تا جنگ خونین سیراکوز)
تئودوروس یکی از بزرگترین ستارههای نمایش در یونان بوده است. او نیز چون دیگر بازیگران مجبور بوده که به هر نحو رضایت تماشاگران را جلب کند؛ اما معروفیت او بیشتر مربوط به نقش قهرمانان زنی است که در تراژدیها ایفا میکرد. وقتی او در مقابل الکساندر فرایی نقش «مروپه» را ایفا میکرد، آن راهزن خونخوار مجبور شد از سالن بیرون برود، چون خجالت میکشید کسی اشکهای او را ببیند. باید به خاطر داشت که نقابهای تخت تراژدی و کمدی که در هنرهای تجاری امروز رایج شدهاند، هیچ مشابهتی با نقابهای نمایشی در یونان آن روزگار ندارند.
آن نقابها تمام سر را میپوشانده و شامل کلاهگیس پارچهای نیز میشده است. نیکراتوس، بازیگر با استعداد تراژدیهای کلاسیک در قرن چهارم پیش از میلاد است که با گروه بازیگرانش در سرتاسر یونان سفر میکند. نقاب آپولون از سفر نیکراتوس و آشناییاش با افلاطون تا حوادث خونینی را در بر میگیرد که به جنگ سیراکوز منجر شد.
پیدایش
داستان این کتاب در اسپانیا رخ میدهد و تاریخ آنجا را موشکافی میکند. اسپانیایی که در کشاکش حوادث تاریخی و عبور از دوران دیکتاتوری فرانکو، اکنون زیر سایه کلیسای کاتولیک، به حکومتی سلطنتی مبدل شده و معترضان زیادی دارد.
براون از بیلبائو تا مادرید و بارسلون، از بناهای تاریخی تا آثار هنری، از کلیساها تا دهلیزهای زیرزمینی، همه را در مقابل دیدگان خواننده قرار میدهد و در این بین به دنبال پاسخ دو معمای دیرینه انسانها میگردد: «از کجا آمدهایم؟» و «به کجا میرویم؟»
ادموند کرش، آیندهشناس و پیشگوی میلیاردری که در این داستان ادعا کرده است که به این پرسشها پاسخ دهد. این ادعا با واکنشهای گروههای مختلف مواجه میشود و جهان ادیان را به تکاپو میاندازد. سران مذهبی و میلیونها بیننده از سرتاسر دنیا پای برنامه ادموند کرش مینشینند.
پیدایش، آخرین اثر دن براون، نویسنده جنجالآفرین آمریکایی و نویسنده موفق رمز داوینچی، آمیختهای از تاریخ، تکنولوژی، معما و البته هیجان است. او در این رمان سراغ نشانهها میرود و با تلفیق شعر و ادبیات، دین و زبان و در نهایت علم و عقل ششصد صفحه خواننده را با خود بیوقفه همراه میکند.
فلسفۀ سیاسی
کتاب « فلسفه سیاسی» "دانشنامه فلسفه استنفورد( 6 )" توسط انتشارات ققنوس منتشر شده است.
این دایره المعارف در سال 1995 توسط ادوارد زالتا ایجاد شد، با هدف صریح ارائه یک دانشنامه پویا که به طور منظم به روز می شود، و بنابراین به روش دایره المعارف های چاپی معمولی تاریخ گذاری نمی شود. منشور دایره المعارف به مقالات رقیب در یک موضوع اجازه می دهد تا منعکس کننده اختلاف نظرهای مستدل در میان محققان باشد. در ابتدا، با بودجه عمومی ایالات متحده توسط بنیاد ملی علوم انسانی و بنیاد ملی علوم توسعه یافت. یک طرح جمع آوری کمک مالی طولانی مدت برای حفظ دسترسی آزاد به دایره المعارف توسط بسیاری از کتابخانه های دانشگاهی و کنسرسیوم های کتابخانه پشتیبانی می شود.
این موسسات بر اساس طرحی که توسط SEP با همکاری ائتلاف انتشارات علمی و منابع علمی، ائتلاف بینالمللی کنسرسیوم کتابخانهها، و شبکه کتابخانههای جنوب شرقی طراحی شده است، با بودجه مشابه از بنیاد ملی علوم انسانی همکاری میکنند.
رؤیای خرد (تاریخ فلسفۀ غرب)
آنتونی گاتلیب، دانشآموختۀ رشتۀ فلسفه از دانشگاه کمبریج و یونیورسیتی کالج لندن و بعدها استاد میهمان دانشگاه هاروارد، در کتاب بسیار غنی، آسان¬فهم و روشنگر «رؤیای خرد» روحی نو به نحوۀ نگارش تاریخ فلسفه دمیده است. او در کتاب «رؤیای خرد» با نثری روان و روشن به بررسی تاریخ فلسفه از یونان باستان تا عصر رنسانس می¬پردازد. این کتاب از سه بخش تشکیل شده است: ١. پیش¬سقراطیان، ٢. سقراط، افلاطون و ارسطو، ٣. از ارسطو تا رنسانس.
یکی از مزایای کتاب این است که نویسنده بر دانش خوانندگانش تکیه نمی¬کند و با زبانی عاری از پیچیده¬گویی به بررسی تاریخ فلسفه می-پردازد، گاهی هم که ناگزیر به استفاده از اصطلاحات تخصصی است آنها را به روشنی توضیح می¬دهد، در عین حال همواره به منابع دست اول رجوع کرده است و همین ویژگی¬ها باعث می شود که این کتاب نه تنها مرجعی برای متخصصان، که متنی خواندنی برای دانشجویان و علاقه-مندان به تاریخ فلسفه به شمار آید.
فکر کردن بیدرنگ و بادرنگ
در نگاه رایج، انسان موجودی عقلانی است که اغلب بر مبنای منطق تصمیم میگیرد؛ اگر هم گاهی از مسیر عقل منحرف میشود، ریشۀ آن را معمولاً باید در احساسات و هیجاناتی چون خشم، ترس، یا نفرت جُست.
از دهۀ هفتاد میلادی، دانیل کاهنمن و آموس تورسکی این نگاه را به چالش کشیدهاند. آنان با طراحی آزمایشهایی ساده، اما هوشمندانه، نشان دادهاند که ریشۀ بسیاری از خطاهای فکری ما نهفقط در هیجانات بلکه در دستگاه شناخت ماست. پژوهش این دو دانشمندِ روانشناس تأثیری ژرف بر علوم اجتماعی گذاشت و توجه رشتههای گوناگون، از فلسفه و حقوق گرفته تا سیاست و پزشکی، را جلب کرد؛ در این میان شاید بیشترین بهره را علم اقتصاد برد، چنان که شاخهای جدید به نام «اقتصاد رفتاری» شکل گرفت و در سال ۲۰۰۲ جایزۀ نوبل را در اقتصاد به کاهنمن اهدا کردند.
کتاب حاضر چکیدۀ سالها پژوهش نویسندۀ آن دربارۀ شگفتیها و کاستیهای ذهن انسان است، موجودی که میپندارد پادشاه افکار خویش است و فقط به ارادۀ خود تصمیم میگیرد. به گواه این کتاب اما، عوامل دیگری هم هستند که در شکلگیری باورها، تصمیمها و سلیقههای ما سهم دارند؛ شاید گریزی از آنها نباشد، اما میتوان با شناختشان منطقیتر فکر کرد وعاقلانهتر تصمیم گرفت.
«این کتاب شاهکاری به قلم اندیشمندی بزرگ است، کتابی خواندنی، حکیمانه و عمیق. بیدرنگ آن را بخرید، اما بادرنگ بخوانیدش. شیوۀ تفکر شما به جهان و به زندگی شخصیتان را دگرگون خواهدکرد.»
ریچارد تالر، برندۀ نوبل اقتصاد در سال ٢٠١٧، استاد اقتصاد دانشگاه شیکاگوفیزیک و فلسفه
بنیادهای مفهومی مکانیک کوانتومی هم برای فیزیکپیشگان که هر روز آن را به کار میبرند غریب است، و هم فلسفهپیشگان اغلب از آن بیخبرند.
در این کتاب دسپانیا نشان میدهد که چگونه فیزیک کوانتومی ما را به تجدیدنظر در مفاهیمی مانند فضا، اشیای مادی، علیت و دیگر مفاهیمی که در فلسفۀ سنتی بدیهی انگاشته میشود، وامیدارد.
در این کتاب نویسنده، بدون بهرهگیری از روابط پیچیدۀ ریاضی، مبانی فلسفی انقلاب کوانتومی در مفاهیم فیزیک کلاسیک را در دسترس اندیشهورزان قرار میدهد.
دسپانیا گزارشی از اصول بنیادین فیزیک معاصر بهویژه مکانیک کوانتومی را همراه با استلزامات فلسفی آن ارائه میکند. مهمترین مشخصۀ فیزیک کوانتومی از دیدگاه نویسنده «جداییناپذیری (درهمتنیدگی)» است، که مستلزم مرزبندی روشن میان تعاریف گوناگون از واقعیت و معرفت به آن است. از این رو با نظریههای گوناگون معرفت مانند کانتیسم، نئوکانتیسم، ماتریالیسم و مانند آنها از منظر فلسفۀ کوانتومی مواجه میشود.
مهمترین نتیجۀ این کتاب آن است که گرچه معرفت علمی هرگز نمیتواند واقعیت مستقل از ذهن (فینفسه) را حقیقتاً توصیف کند، وجود این واقعیت غایی (واقعیت مستور) از لحاظ مفهومی ضروری است. با نظریۀ واقعیت مستور (در برابر واقعیت تجربی)، وی فضای فراخی برای دین، شعر و دیگر شیوههای بیان واقعیت میگشاید که نهتنها جذابند، بلکه در فهم مبانیِ نظری فیزیک نیز راهگشا هستند.
فلسفۀ اروپایی در قرن بیستم
مقالات این مجلد از دانشنامۀ فلسفۀ استنفورد به شرح آرای ده فیلسوف برجستۀ آلمانی و فرانسوی اختصاص دارند. سه مقاله با نمایندههای مهم هرمنوتیک در قرن بیستم مرتبطاند: مارتین هایدگر، هانس-گئورگ گادامر و پل ریکور. سه مقالۀ مربوط به ماکس شلر، گابریل مارسل و امانوئل لویناس از این جهت قرابت دارند که هر سه فیلسوف با مسائل دینی و اخلاقی کلنجار رفتهاند. مقالات مربوط به هانا آرنت و یورگن هابرماس خواننده را با دو فیلسوف سیاسی بزرگ قرن بیستم آشنا میکنند. مقالات ناظر به ژاک لکان و ژیل دلوز فلسفۀ دو متفکر فرانسوی را شرح میدهند که هر یک به سهم خود با یکی از مکاتب فکری مهم فرانسه یعنی ساختارگرایی درگیر شده است.
بدین ترتیب، خوانندگان این مجلد نه تنها با آرای برخی فیلسوفان بزرگ آلمانی و فرانسوی مواجه خواهند شد، بلکه در این میان با ساختارگرایی، فلسفۀ سیاسی، فلسفۀ اخلاق، فلسفۀ دین و هرمنوتیک نیز آشنا خواهند شد.
در این کتاب میخوانیم:
- زَکری دیویس وآنتونی استاینباک
- مایکل ویلر
- جف مَلپاس
- ماوریتسیو پاسرین دِنترِوِس
- جیمز بومن و ویلیام رِگ
- برایان ترینور
- بتینا برگو
- برنارد داونهاور و دیوید پلاور
- اِیدرین جانستون
- دانیل اسمیت و جان پرتوی