ملل 11 … روسیه
توصیف کشوری به گستردگی فدراسیون روسیه چندان آسان نیست. وسعت این کشور که از شرق اروپا تا شمال آسیا گسترش یافته، در تصور نمیگنجد. هنگامی که خورشید در کالینینگراد، بخش کوچک و جدا افتاده از خاک روسیه که میان لهستان و لیتوانی قرار گرفته، غروب میکند روز دیگری در ولادیوستک نقطه پایانی خط آهن سراسری سیبری واقع در ساحل ژاپن آغاز میشود. از مسکو پایتخت روسیه تا هر یک از مرزهای این کشور به اندازه یک روز رانندگی راه است.
به این مقایسه حیرتانگیز توجه کنید: وسعت ناحیه جغرافیایی که با نام سیبری مشهور است و از کوههای اورال تا ساحل اقیانوس آرام امتداد یافته از وسعت سطح روشن ماه بیشتر است. موانع طبیعی، گستره وسیع روسیه را به شدت آشفته کردهاند. بالا رفتن از کوههای اورال که تنها در برخی نقاط ارتفاعی بیش از نهصد متر دارند، آسان است.
امواج جمعیت سراسر دشتهای وسیعی را که با عنوان استپهای روسیه شناخته شدهاند، درنوردیدهاند. هنگامی که مردم در غرب کوههای اورال روسیه ساکن شدند، سکونت در نواحی شرق و جنوب را نیز به عنوان مهمترین آرزوی خود در نظر گرفتند.
حیات مردان نامی
زندگانی تزه، زندگانی رومولوس، مقایسه تزه با رومولوس، زندگانی لیکورگ، زندگانی نوماپومپیلیوس، در مقایسه لیکورگ و نوماپومپیلوس، زندگانی سولن، زندگانی پوبلیکولا، مقایسه سولن و پوبلیکولا، زندگانی تمیستوکل، زندگانی کامیل، زندگانی پریکلس، زندگانی فابیوس ماکزیموس، مقایسه پریکلس با فابیوس ماکزیموس، زندگانی آلسیبیاد، زندگانی کوریولان، مقایسه آلسیبیاد با کوریولان، زندگانی تیمولئون، زندگانی پولامیل، مقایسه زندگانی تیمولئون با پولامیل.
رهبران جهان باستان (6) نفر تی تی
هنگامی که به کشور مصر میاندیشیم ، چه فکری به ذهنمان خطور میکند ؟ صحرای وسیعی را در ذهن تصور میکنیم که سراسر شمال آفریقا را در بر گرفته است ، جایی که مصر در آن قرار دارد ؛ میتوانیم رودخانه نیل – طولانیترین رودخانه جهان – را ببینیم که از شمال به جنوب جریان دارد و این سرزمین را تقریباً به دو بخش مساوی تقسیم میکند و به مردمی با تاریخی بسیار کهن ، زیبا و اسرارآمیز میاندیشیم .
هنگامی که به مصر باستان میاندیشیم ، به اهرام ، ابوالهول و البته مومیاییها نیز خواهیم اندیشید ، و سرانجام به نماد دیگری از زیبایی این سرزمین اسرارآمیز : نیمتنهای از نفرتیتی ، ملکه محبوب ، مزین به رنگهای روشن .
ویژگی مجسمه سنگ آهکی نفرتیتی این است که جزئیات آن به ظرافت پرداخته و با واقعگرایی ساخته شده است . او سرش را با وقاری شاهانه بالا گرفته است و گردن باریکش که به گردن قو میماند ، گونههای برجستهاش و لبان کاملاً سرخش ما را به یاد زنان زیبای امروزی میاندازد . دیهیمی به رنگ آبی آسمانی به سر و گردنبند بزرگی از دانههای بلند طلایی به گردن دارد که به آنها دانههای نِفِر میگویند . بارها و بارها تصویر نفرتیتی بازآفرینی شده و به نمادی از این سرزمین باستانی و مردمانش مبدل شده است .
ممکن است از خود بپرسیم آیا زنی را که هزاران سال پیش ، اینگونه در برابر هنرمند نشسته است ، میشناسیم ؟ برای شناخت بهتر و بیشتر از او مجلد دیگری از رهبران جهان باستان تحت عنوان « نفرتیتی » منتشر شد .
ملل 18 … تایلند
تایلند کشور تنوع است . در بانکوک پایتخت این کشور به خوبی تنوع موجود در این کشور آسیای جنوب شرقی به نمایش گذاشته شده است . کارخانههای صنعتی مدرن در کنار معابد باستانی بودایی قرار گرفتهاند و معابد هم در محاصره آسمانخراشها هستند . تقریباً به هر کجا نگاه کنید ، آمیختهای از کهن و نو را در کنار هم مییابید که نشاندهنده کشور آسیایی مدرن و منحصر به فردی با گذشته تاریخی غنی است .
میراث فرهنگی تایلند آمیختهای غنی از رسوم ، جهانبینیها و باورهایی است که گروههای نژادی مختلف با خود آوردهاند و طی سدهها در هم آمیختهاند تا مردم « تای » پدید بیایند . این دیدگاهها و عقاید حتی با وجود چالشهای اقتصادی ناشی از مدرن شدن حفظ شده است . در واقع تایلند توانسته است این شعار را ثابت کند که هر چه بیشتر تغییر رخ دهد ، همه چیز بیشتر ثابت میماند !
انقراض ششم
طی پانصدمیلیون سال گذشته پنج انقراض جمعی رخ داده است که در هر یک از آنها تنوع گونههای زنده بهیکباره و به طرزی چشمگیر کاهش یافته است. دانشمندان هماکنون در نقاط مختلف جهان فرایند انقراض ششم را زیر نظر گرفتهاند و دربارهاش مطالعه میکنند. طبق پیشبینیشان این انقراض، پس از برخورد آن سیارک به زمین که دایناسورها را از روی زمین محو کرد، ویرانکنندهترین انقراض جمعی است.
الیزابت کولبرت در کتاب انقراض ششم، که هم نثر صریحی دارد و سرگرمکننده است و هم آگاهیبخش، به ما میگوید که چرا و چگونه انسانها فرایند حیات در کرۀ زمین را، به نحوی بیسابقه در تاریخ حیات این سیاره، دستکاری کردهاند. کولبرت، با بهرهگیری از مفهوم تاریخ انقراض و توصیف گونههای حیرتانگیزی که قبلاً از بین رفتهاند، گزارشی جامع و تأثرانگیز از نابودی گونههایی ارائه میدهد که جلو چشممان دارند منقرض میشوند. او ثابت میکند که انقراض ششم احتمالاً ماندگارترین میراث بشر بر زمین است و ما را وامیدارد که در پی پاسخ این سؤال اساسی برآییم: «معنای انسان بودن چیست؟»
الیزایت کولبرت برای نوشتن کتاب انقراض ششم، در سال ۲۰۱۵ در بخش کتابهای غیرداستانی عام، برندۀ جایزۀ پولیتزر شده است.
شخصیت باستان … توسیدید
« توسیدید » یکی از مشهورترین مورخان جهان است که متأسفانه از زندگی خصوصی او اطلاع زیادی در دست نیست . پرورش یافتن وی در یکی از خانوادههای ثروتمند یونان باستان سبب شد آیندهای نویدبخش در انتظارش باشد . پیوند او با خانوادههای سرشناس سبب شد به مقام رفیع سرداری در آتن دست یابد . شکست در جنگ با سپاه اسپارت دگرگونی تلخی در زندگیاش رقم زد و پس از آن مجبور شد آتن را ترک کند . توسیدید از این موقعیت برای مصاحبه با سربازان هر دو طرف جنگ آتن و اسپارت و نوشتن جزئیات دقیق نبردها بهره گرفت .
از خودگذشتگی این مورخ در ثبت دقیق وقایع « جنگ پلوپونزی » برای همیشه شیوه تاریخنگاری را تغییر داد . او نخستین کسی بود که روایتها را همانگونه که اتفاق افتاده بودند ، ثبت کرد . کار توسیدید فقط گزارش نبردها نبود . او ضمن تحلیل رویدادهای گذشته برای تأثیرشان بر دوره خود به جستجو درباره علل جنگها پرداخت .
ایران و بیزانس
نویسنده کتاب ، خانم پیگولِفسکایا ، خاورشناس و تاریخنگار روسی در خانوادهای اشرافی و لهستانیتبار در سن پترزبورگ روسیه متولد شد . او بیشتر به عنوان متخصص تاریخ خاورمیانه و بیزانس شناخته شده است . کتاب مهم ایران و بیزانس به شرح اوضاع داخلی دو کشور ایران و بیزانس ، بحرانهای داخلی هر یک و مناسبات سیاسی آن دو با یکدیگر در سدههای حساس و سرنوشتساز ششم و هفتم میلادی میپردازد . در این کتاب جنگهای ایران و بیزانس ، و عامل پیروزی یا شکست هر یک از رقیبان با دقت و با ذکر جزئیات شرح داده شدهاند .
بهرهگیری مؤلف از منابع اغلب دست اول و نزدیک به آن دوره از نقاط قوت این کتاب محسوب میشود . پیگولفسکایا با استفاده از منابع متعدد به زبانهای یونانی ، سریانی ، عربی و فارسی و مطالعه تطبیقی آنچه در منابع مذکور درباره این دوره آمده ، تصویر نسبتاً روشنی از اوضاع این دو کشور قدرتمند سدههای ششم و هفتم میلادی ارائه کرده است .
شخصیت باستان … کنفوسیوس
در جوامع کهن ، مردان و زنانی میزیستهاند که اثر خود را بر جهان هستی گذاشتهاند . هر چه درباره آنها بیشتر بخوانیم و بدانیم از دستاوردهایشان بیشتر شگفتزده میشویم و از آثار هنری و ادبیات آنها لذت میبریم . کنفوسیوس حکیم یکی از این افراد است . او سالها تنها یک هدف داشت : خدمت کردن در مقام مشاور اعظم یکی از فرمانروایان سرزمین پهناور چین . در آن هنگام، یعنی حدود پانصد سال پیش از میلاد ، چین به قلمروهای فراوانی تقسیم شده بود . درون این قلمروها ، شاهزادگان و اشراف زیادی بودند که بر سرزمینهای گستردهای فرمانروایی میکردند .
کنفوسیوس سخت در این اندیشه بود که مقام دولتی معتبری به دست بیاورد . اگر چنین میشد میتوانست با به کار گرفتن دانش عمیق خود روش فرمانروایی حاکمان را بهبود بخشد تا به این وسیله مردم عادی در زندگی خویش از رفاه و آسایش بیشتری برخوردار شوند . تعالیم کنفوسیوس باعث پدید آمدن نظامی فکری به نام آیین کنفوسیوس شد . کتاب « کنفوسیوس » به زندگی و شرح تعالیم این فیلسوف چینی میپردازد .