رهبران جهان باستان (7) هانیبال
کسی نمیداند هانیبال چه زمانی نقشه جسورانهترین حمله نظامی تاریخ جهان را کشید . آفتاب صبحگاهی بهاری ، صخرههای سنگیِ بالای ساحل غربی دریای مدیترانه را گرم کرده بود . برفراز آن صخرههای مشرِف به شهر باستانی کارتاژ نو ، قصرهای متعددی قرار داشت که خورشیدِ در حال طلوع به آنها هم گرمی میبخشید . این شهر در قسمت بالای سواحل شرقی شبهجزیره ایبریا قرار داشت ، یعنی در نزدیکی جایی که امروزه شهر اسپانیایی کارتاخنا قرار دارد . قصرها و ردیفِ خانههای شهر در زیر نور صبحگاهی میدرخشید و کودکان که انگار میدانستند اتفاقی مهم در حال رخ دادن است در خیابانهای شهر میدویدند . مردی قویهیکل و گندمگون با چشمان سیاه و نافذ از بالای یکی از قصرها به پایین نگاه میکرد .
نخست به امواج پر تلألؤ پایین دستها و سپس به باغهای سبز زیتون و مزرعههای قهوهای رنگی نظر افکند که در سرتاسر ساحل کشیده شده بود . مرد به کارگران متعددی نگاه کرد که مزارع را شخم میزدند و زمین را برای کشت محصول در بهار آینده آماده میکردند . نام او هانیبال بارکا بود . تنها ٢٨ سال داشت ، ولی بعد از مرگ پدرش ، هامیلکار ، و برادر خواندهاش ، هاسدروبال ، فرمانده ارتش یکی از بزرگترین تمدنهای تاریخ باستان ، یعنی « کارتاژ » شده بود . این فرهنگِ آفریقای شمالی تا ایبریا ( اسپانیا و پرتغال امروزی ) بسط یافته بود و با تأسیس شهر کارتاژ نو نفوذش را تا آن سوی آفریقا گسترش داده بود .
سقوط وال استریت
دهۀ ١٩٢٠ دهۀ دگرگونی و هیجان در سراسر جهان غرب بود. جنگ جهانی اول تازه به پایان رسیده بود و تحولات سیاسی و اقتصادی گوناگونی در حال شکلگیری بود، اما بیشترین رونق اقتصادی پس از جنگ متعلق به آمریکا بود، چراکه کمترین آسیب را از جنگ دیده بود.
آمریکا به منظور کمک به بازسازی اروپا به گسترش صنایع خود پرداخت که موجب رونق اقتصادی بیسابقهای در کشور شد و صدها هزار سرمایهگذار خُرد با هدف کسب سودهای بادآورده جذب بازار سهام شدند. در این کتاب زمینههای رشد اقتصادی آمریکا پس از جنگ جهانی اول، و تأثیر آن بر رشد بازار سهام، ورود سرمایهگذاران طبقۀ متوسط به بازار سهام و عوامل سقوط این بازار و پیامدهای آن بر زندگی مردم آمریکا بررسی میشود.
جمهوری خلق نسیان
در ٤ ژوئن ١٩٨٩ ارتش آزادیبخش خلق به اهالی غیرنظامی پکن حمله کرد و صدها نفر را کشت. حالا اما این رویداد مهم از خاطرۀ جمعی حذف شده است. لوئیزا لیم در جمهوری خلق نسیان نشان میدهد که چگونه حوادث ٤ ژوئن چین را تغییر داد و حزب کمونیست چین، با بازنویسی تاریخ، حوادث ژوئن را. لیم در این کتاب جزئیات جدیدی افشا میکند و با کسانی مصاحبه میکند که حوادث ٤ ژوئن زندگیشان را متحول کرده است: سربازی که واحدش را برای سرکوب مردم به تیانآنمن فرستاده بودند؛ دو بنیانگذار گروه مادران تیانآنمن که فرزندانشان به ضرب گلوله کشته شدهاند؛ همینطور با یک از مهمترین مقامات دولتی کشور که پس از حوادث میدان تیانآنمن به زندان افتاد و بعدها به یکی از برجستهترین دگراندیشان کشور تبدیل شد.
لیم همچنین توضیح میدهد که چگونه وقایع ٤ ژوئن باعث شکلگیری هویت ملی شد و نسلی از میهنپرستان جوان را خلق کرد که اطلاعات اندکی دربارۀ حوادث سال ١٩٨٩ دارند و اهمیت کمتری هم به آن میدهند. نویسنده همچنین با یافتن شاهدان عینی و اسناد افشاشدۀ دیپلماتهای آمریکایی اولین بار از اعتراضات و سرکوب جنگدو سخن میگوید. فراموش شدن این اعتراضات و خشونتِ نظامیان نشاندهندۀ موفقیت مثالزدنی حکومت در بازنویسی تاریخ و حذف بخشهای دردناکِ آن است.
ملل 20 … کرۀ شمالی
شبه جزیره کره در شمال شرقی آسیا واقع شده و طی پنج هزار سال تاریخ خود همواره یکپارچه بوده است. در سال ١٩١٠ ژاپنیها کره را مستعمره خود کردند که سرآغاز یک دوره چهلساله بهرهکشی از کرهایها و سرکوب وحشیانه آنها بود. پس از شکست ژاپن در جنگ جهانی دوم، ایالات متحده آمریکا و شوروی کرهایها را از سلطه ژاپن آزاد کردند، اما این شبه جزیره به دو کشور جداگانه تقسیم شد. بدین ترتیب، کره شمالی به یک کشور کمونیستی تحت حمایت شوروی تبدیل شد و رسماً «جمهوری دموکراتیک خلق کره» نام گرفت.
تقسیم تحمیلی کره به دست قدرتهای خارجی در رویکردها و سیاستهای کره شمالی امروزی نقش بسزایی داشته است. کره شمالی از بدو تأسیس در پی اتحاد مجدد با کره جنوبی بوده است.
حمله کره شمالی به کره جنوبی در سال ١٩٥٠ به منظور ادغام اجباری دو کشور از راه نظامی، باعث شروع «جنگ کره» شد. دخالت آمریکا و اتحاد شوروی و بعداً چین در این جنگ سرآغاز کشمکش بینالمللی بین آنها بود. هر چند کره شمالی در این جنگ به هدفش که اتحاد مجدد دو کره بود دست نیافت، اما به تقویت ارتش خود پرداخت و به برنامه ریزی برای وحدت دو کره ادامه داد. امروزه این کشور تقریباً به طور کامل از جهان خارج منزوی است. نه در صلح است و نه در آرامش.
بیستمین مجلد از سری مجموعه ملل امروز به کشور کره شمالی اختصاص دارد.
بمباران اتمی هیروشیما و ناگازاکی
به یاد آوردن هر رویدادی بستگی به نحوۀ به خاطر سپردن آن دارد. بهترین درک از تاریخ حاصل کندوکاو چشماندازهای مختلف است: دورههای زمانی متفاوت، فرهنگهای متفاوت، ایدئولوژیهای متفاوت.
مجموعه کتابهای «چشماندازهایی از تاریخ معاصر جهان» از دیدگاههای مختلف به رویدادهای سرنوشتساز تاریخ معاصر میپردازد. هر جلد با استفاده از منابع دست اول و دوم، اطلاعات زمینهای، مباحث پیرامونی و روایتهای اول شخص افراد نگاهی دارد به یکی از رویدادهای مهم تاریخ معاصر جهان. تمام کتابهای این مجموعه دارای فهرست مطالب توضیحی، گاهشمار، کتابشناسی و نمایه است. «چشماندازهایی از تاریخ معاصر جهان» به دانشجویان و پژوهشگران کمک میکند تا مهارتهای فکری و نقادانۀ خود را بهبود بخشند و بر آگاهی خود از جهان بیفزایند و درک بهتری از دیدگاههای بینالمللی در خصوص رویدادهای تاریخی پیدا کنند.
بمباران اتمی هیروشیما و ناگازاکی از بحثبرانگیزترین رویدادهای تاریخ جنگ جهانی دوم است: آیا استفاده از بمب اتمی برای پایان دادن به جنگ ضرورت داشت؟ کشتن ۲۰۰ هزار نفر با دو بمب اتمی بدتر بود یا مرگ ۵۰۰ هزار نفر و حتی بیشتر با بمبهای متعارف؟ کشتن غیر نظامیان برای نجات جان تعداد بیشتری از آنها توجیهپذیر است؟ نظرها در این باره موضوع بسیار متفاوتاند. در این کتاب این واقع را از منظر افراد مختلف میخوانیم، از ترومن رئیسجمهور وقت آمریکا گرفته تا خلبان هواپیمای بمبافکن، شاهدان حادثه، فیزیکدان هستهای، روزنامهنگاران، فعال صلح ژاپنی و غیره.
موانع حضور زنان در حکومتها
کتابی که در دست دارید موانع حضور زنان در رأس یا بدنۀ حکومتها را از جنبههای گوناگون و با نگاهی به حکومتهای سرتاسر جهان بررسی میکند، از جمله موقعیت فعلی زنان در مقایسه با مردان، دلایل فقدانِ تنوع جنسیتی در ساختار دولتها، وضعیت جهان در صورت قدرتگیریِ زنان و نقش جنسیتگرایی در دور نگهداشتن زنان از موقعیتهای رهبری. البته که در همه جای دنیا اتفاقهای مثبتی در حال وقوع است، اما، همانطور که مندرجات این کتاب نشان میدهد، زنان راهی طولانی در پیش دارند تا اجازه یابند بار خدمت به مردم را در تناسب سیاسی به طور مساوی تقسیم کنند.
این کتاب اولین جلد از مجموعۀ دیدگاههای جهانی است که در نظر دارد اطلاعاتی کامل در اختیار دانشجویان و دیگر خوانندگانی قرار دهد که نیاز به بررسی و کشف ارتباطات بینالمللی دارند؛ نیز قصد دارد با تفکری انتقادی، مفاهیم و دغدغههای ملل مختلف را بررسی کند.
کارنامه مصدق
کتابی که در دست دارید موانع حضور زنان در رأس یا بدنۀ حکومتها را از جنبههای گوناگون و با نگاهی به حکومتهای سرتاسر جهان بررسی میکند، از جمله موقعیت فعلی زنان در مقایسه با مردان، دلایل فقدانِ تنوع جنسیتی در ساختار دولتها، وضعیت جهان در صورت قدرتگیریِ زنان و نقش جنسیتگرایی در دور نگهداشتن زنان از موقعیتهای رهبری. البته که در همه جای دنیا اتفاقهای مثبتی در حال وقوع است، اما، همانطور که مندرجات این کتاب نشان میدهد، زنان راهی طولانی در پیش دارند تا اجازه یابند بار خدمت به مردم را در تناسب سیاسی به طور مساوی تقسیم کنند.
این کتاب اولین جلد از مجموعۀ دیدگاههای جهانی است که در نظر دارد اطلاعاتی کامل در اختیار دانشجویان و دیگر خوانندگانی قرار دهد که نیاز به بررسی و کشف ارتباطات بینالمللی دارند؛ نیز قصد دارد با تفکری انتقادی، مفاهیم و دغدغههای ملل مختلف را بررسی کند.
درآمدی بر دینهای دنیای باستان
محققان بسیاری در تهیه این کتاب همکاری کردهاند و هر یک در بررسی موضوعات، روش شناسی، سبک و علائق خود را به کار بردهاند. بخش اول این کتاب آشنایی با دینهای باستان، از یازده جستار تشکیل شده که موضوعات آنها از محدوده مرزهای فرهنگی فراتر میرود موضوعاتی چون کیهانشناسی، اسطوره، قانون و اصول اخلاقی. بخش دوم به عنوان تاریخ، شامل جستارهایی است که تاریخ دینها را در هر یک از فرهنگها و سنتهایی که این کتابها بر آن متمرکز است پی میجوید، یعنی از حدود هزاره سوم پیش از میلاد تا سده پنجم میلادی.
این جستارها علاوه بر ارائه گزارشهایی درباره این که چگونه هریک از فرهنگها و نهادهای سیاسی، اجتماعی، هنری و دینی آنها در طول تاریخ تحول یافتهاند، حاوی اطلاعاتی است که به فهم دقیق موضوعات نامأنوسی که در جای جای این کتاب آمده، کمک میکند.