دفتر و دفترچه
تراول ماگ و فلاسک
کتاب شوکران اندیشه
معرفی کتاب شوکران اندیشه
شوکران اندیشه؛ خاطرات و اندیشه های آیت الله صالحی نجف آبادی نویسنده کتاب شهید جاوید»
مرحوم آیت الله صالحی نجف آبادی از جمله علمای تراز اولی بود که جزو پیشروان روشنفکری و یا نواندیشی دینی به شمار می رود که تلاش کرد تا پیرایه و خرافه را از دین بزداید و اندیشه جدیدی از فلسفه دین را ارائه کند.
صالحی نجف آبادی بر اهمیت مبانی کلامی و اخلاقی شریعت اسلام و لزوم تطبیق فقه و اصول با آن ها تأکید داشت و در رویکرد اجتهادی خود بر اهمیت دلایل عقلی و نقلی معتبر و بی اعتباری بسیاری از احکامی که به استناد اجماع و «ادعای اجماع» صادر شده، اصرار داشت که این امر منشأ مخالفت های بیشماری با آراء و نظرات او شد. وی به پیروی از استادش آیت الله بروجردی بر اهمیت فقه مقارن و تقریب گرایی و عدم تعصب در مواجهه با دستاوردهای فقهی اهل سنت اصرار می ورزید. او همچنین بر لزوم بازخوانی تاریخ و تأثیر آن در کشف حقایق شریعت واقف بود و به همین جهت در تاریخ و «علم رجال» تبحر داشت و بخشی از کشفیات کم نظیر خود در مورد احادیث مجعوله را در کتاب «غلو» و برخی مقالات دیگر آورده است. از دید وی دانستن تمام علوم لازمه امامت امامان نیست و امامان تنها آگاه به همه احکام اسلام و امور اجتماعی و سیاسی هستند و علم آنها در موارد دیگر استثنایی است و عمومیت ندارد. وی برای اثبات نظر خود بر روایات، قرآن، نظر علمای پیشین (شیخ مفید و شیخ طوسی، علامه حلی و سید مرتضی) استناد می کند. از دید وی آگاهی به امور غیبی در مواردی خاص به خواست خدا به امامان و پیامبر الهام می گردد و عمومیت ندارد.
تاریخ نگاری و جامعه شناسی تاریخی
معرفی کتاب تاریخ نگاری و جامعه شناسی تاریخی به شرح زیر است.
در این مجموعه، شش مقاله در باب دو موضوع "تاریخ‌نگاری" و "جامعه‌شناسی تاریخی" ترجمه شده است. در نخستین مقاله با عنوان "تاریخ‌نگاری و روش‌شناسی تاریخی" تالیف "ادموند ب. فراید"، از دایره‌المعارف بریتانیکا که به تاریخ‌نگاری غربی اختصاص دارد، ویژگی‌های تاریخ‌نویسی غرب، مورخان برجسته‌ی غربی، آثار مشهور آنها در دوره‌های تاریخی باستان، قرون وسطا، بیزانس، رنسانس، دوره‌ی مدرن، عصر روشنگری، سده‌ی نوزدهم و بیستم معرفی شده‌اند. مقاله‌ی دوم با عنوان "تاریخ تخصصی در قرون اخیر" اثر مارک. ت. گیلدرهوس مروری است بر تاریخ‌نگاری غربی (اروپا و آمریکا) از نیمه‌ی دوم قرن نوزدهم تا امروز، همراه با بررسی مشهورترین تاریخ‌نویسان و آثار آنها. نویسنده‌ی این مقاله معتقد است در این دوره، موضوع تاریخ و علم بودن آن مطرح می‌شود و تاریخ‌نویسی بر پایه‌ی اسناد و مدارک مستند رواج می‌یابد و به تدریج مباحثی چون نقش توده‌ی مردم، نقش زبان، نظام‌ها و سازوکارهای اقتصادی، اختلاف نژادی، قانون اساسی، آزادی علوم اجتماعی و روان‌شناسی، استفاده از تحلیل آماری و محاسبه در تاریخ‌نگاری استفاده می‌شود. در مقاله‌ی سوم با عنوان "تاریخ نو در جامعه‌شناسی" تالیف "جی. همیلتون"، نویسنده ابتدا تاریخ‌نگاری قرن هجدهم عصر روشنگری را که از تاریخ به عنوان گاه‌شماری دوری گزید و در پی یافتن اصول ثابت و کلی جوامع انسانی بود با تعبیر "تاریخ نو" نام می‌برد و سپس "تاریخ نو" را با اندیشه‌های جامعه‌شناسان نیمه‌ی دوم قرن بیستم که به مطالعات تاریخی پرداختند، مقایسه می‌کند و بر آن است تا اصول و مفاهیم "جامعه‌شناسی تاریخی" را شناسایی و تبیین نماید. در این مقاله از آرای اندیشمندانی چون کارل بکر، رایت میلز، آنتونی گیدنز، چارلز تیلی، ایمانوئل والرشیتن سخن رفته است. در چهارمین مقاله با عنوان "جامعه‌شناسی تاریخی" تالیف "جان مندالیوس" از پنج مقوله بحث شده است: 1- "نظریه‌ی نظام‌های جهانی" که به بررسی ظهور نظریههای اجتماعی مبتنی بر تاریخ در دوره‌ی پس از جنگ و ظهور مطالعات میان‌رشته‌ای تاریخ می‌پردازد، 2- "تحلیل نظریه‌ی نظام‌های جهانی" و بررسی نظریه ایمانوئل والرشتین، 3- تمرکززدایی از کانون‌های قدرت" (که به نظریههای تاریخی قدرت از مایکل مان و آنتونی گیدنز و تلاش‌های آنان برای بازسازی بنیادین نظریههای قرن نوزدهمی جامعه و دگرگونی اجتماعی اختصاص دارد)، 4- ظهور نظریه‌ی جهانی شدن در دهه‌ی 1980 و این‌که چگونه نظریه‌ی یاد شده از نظریههای نظام‌های جهانی و مدرنیزاسیون فاصله می‌گیرد، 5- "تحلیل تمدنی" که به بررسی آثار دو تمدن‌شناس مدرن "نوبرت الیاس" و "بنجامین نلسون" می‌پردازد و نشان داده می‌شود که "تحلیل تمدنی" بسیار مفیدتر از هویت فرهنگی است. در مقاله‌ی پنجم، "تاریخ از سیر و تکامل تاریخ‌نویس جامعه‌شناسانه در آمریکا، به ویژه از قرن نوزدهم به بعد آمده است در این مقاله پیوندهای تاریخی و جامعه‌شناسی در آثار تاریخ‌نویسان آمریکایی نشان داده می‌شود. در آخرین مقاله با عنوان "عصر زرین جامعه‌شناسی تاریخی کلان‌نگر"، نوشته‌ی رندال کولینز به بررسی دو نگرش تاریخی قرن بیستم اختصاص دارد. یکی نگرش کلان‌نگر، کلی و جهانی است که منشا تالیف آثاری درباره‌ی تاریخ جامع و عمومی جهان و همه‌ی تمدن‌ها شد. مانند آثار توین بی، دوم نگرش مخالف آن که قائل به هیچ‌گونه سرمشق و الگوی خاصی نیست.
کتاب گونه شناسی روشنفکران ایرانی
معرفی کتاب گونه شناسی روشنفکران ایرانی اثر نظام بهرامی:
بحث روشنفکری با «مدرنیته» ارتباط تنگاتنگی دارد. برخی افراد معتقدند روشنفکران پیشقراولان صورتبندی ایده‌های مدرن بودند و در واقع پیامد ایده‌های آنها در حوزه‌هایی همچون سیاست، آموزش و پرورش، دین و غیره عامل مهمی در شکل‌گیری جوامع مدرن بوده است. برخی اندیشمندان نیز قشر روشنفکر را پیامد صورتبندی‌های جدید سیاسی ـ اقتصادی و همچنین پیشرفت‌های علمی و تکنولوژیکی قرن هفدهم در بخش‌هایی از اروپا می‌دانند. در شرق، ایده مسلط آن است که روشنفکری و مدرنیته نتیجۀ تماس و تعامل با غرب بوده است. به‌هرحال این ارتباط تنگاتنگ «روشنفکر» و «مدرنیته» ایده ابتدایی تقسیم‌بندی روشنفکران براساس درک و تفسیر آنان از مدرنیته را پیش کشید.
مکتب در فرایند تکامل
سال‌های 260-329/874-941 که در میان شیعیان به دوران غیبت صغری معروف است، بی‌تردید سخت‌ترین و حساس‌ترین دوران در تاریخ تشیع امامیه را تشکیل می‌دهد. رحلت امام یازدهم، بدون جانشینی ظاهری، منجر به درگیری‌های داخلی، فرار از خدمت و تغییر دین و ظهور گروه‌ها و فرعی‌های متعدد در جامعه امامیه شد.
متکلمان امامی معاصر وظیفه دشواری داشتند که از این تز در برابر حمله دفاع کنند و در عین حال سعی در ارائه تفاسیر جدیدی از اصول اساسی برای تطبیق با تحولات معاصر داشتند. ابوجعفر بن. قبله رازی، یکی از برجسته ترین و فعال ترین متکلمان امامیه، در همه این بازسازی ها و تحولات نقش عمده ای داشت.
در این اثر سعی شده است تا بر برخی از جنبه‌های عقیده امامیه در دوران غیبت صغری و مشارکت‌های ابوجعفر بن ابی‌ها روشن شود. قبله به شکل گیری دکترین توسعه یافته امامیه. قسمت دوم این جلد شامل متون سه اثر کوتاه این محقق به همراه ترجمه انگلیسی آنهاست. حسین مدرسی استاد مطالعات خاور نزدیک در دانشگاه پرینستون است. مهدی محقق ارشد مطالعات شیعه در موسسه خاورمیانه، دانشکده روابط بین‌الملل و عمومی، دانشگاه کلمبیا. و همکار گلستانه در مطالعات اسلامی در کالج سنت آنتونی، آکسفورد، انگلستان است.
کتاب همه مردان مصدق
معرفی کتاب همه مردان مصدق نوشته ی منوچهر کدیور
محمّد مصدّق (۲۶ خرداد ۱۲۶۱ – ۱۴ اسفند ۱۳۴۵) مشهور به دکتر مصدق و ملقب به مصدق‌السلطنه، سیاستمدار و حقوق‌دان ایرانی بود که از ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۲ به‌عنوان سی‌اُمین نخست‌وزیر ایران خدمت کرد. او پیش از این نمایندهٔ چهار دوره مجلس شورای ملی بود. مصدق نخستین ایرانی دارندهٔ مدرک دکترای رشته حقوق است که این مدرک را در سال ۱۲۹۳ از دانشگاه نوشاتل سوئیس دریافت نمود. مصدق در زمان انتقال سلطنت از قاجار به پهلوی، اگر چه از سلاطین قاجار ناامید بود با توجه به این که معتقد بود رضاخان با شاه شدن حکومتی بر مبنای دیکتاتوری و بازگشت به استبداد ایجاد می‌کند، با این کار مخالفت کرد و بعد از آن یکی از منتقدان سرسخت او بود. در زمان حکومت رضاشاه، مصدق زندان رفت و مدتی را در تبعید گذراند. او سلطنت پهلوی را مخلوق سیاست بریتانیا می‌دانست.
کتاب دروغ و نقش آن در دین و دنیای ما
معرفی کتاب دروغ و نقش آن در دین و دنیای ما نوشته مهدی بازرگان:
منظور ما از دروغ نمایش نادرست از واقعیات و مکنونات است و شامل چهره ای گوناگونی می شود. مانند دروغ گویی و دورویی، تظاهر و تملق، فریب و کلاه گذاری ریا و تزویر، خلف عهد و خیانت، نفاق و ناروایی وامثال آن. به طوری که می دانیم این خصلت یا سنت یک مساله اخلاقی ساده فردی که اختصاص به ایرانیان داشته باشد، نیست و توسعه در همه فرهنگ ها و تاثیر در کلیه شئون زندگی فردی و اجتماعی ملت ها دارد؛ شاید بتوانیم بگوییم که کشور عزیزمان ایران، بیش از سایر جاها و مردم دیگر دنیا درگیر آن می باشد.
فراز و فرود نفس
معرفی کتاب فراز و فرود نفس
کتاب حاضر، درس‌ها و نکاتی در باب درس‌های اخلاق «آیت‌الله منتظری» است. مطالب کتاب در سه دفتر تنظیم‌شده است. در دفتر اول مباحثی کلی که برگرفته از مباحث فلسفی-کلامی است، بیان می‌شود تا در فهم و درک بهتر مطالب دفتر دوم و سوم راهگشا باشد. در دفتر دوم به فضائل و رذایل قوه عاقله پرداخته و راه علاج رذایل آن بیان می‌شود. هر قوه‌ای شامل جنبه‌های افراط، تفریط و متوسط یعنی حد اعتدال است. در دفتر سوم مؤلف پس از ذکر جنبه‌های افراط‌وتفریط قوه غضبیه، به جنبه‌های معتدل و متوسط و چگونگی علاج و درمان رذایل این قوه می‌پردازد. تجسم اعمال، حالات چهارگانه نفس، قدرت خلاقیت نفس، مراتب توحید افعالی، شرافت علم و حکمت، پیامدهای منفی غضب، روایاتی درباره حسن خلق و خردبینی شخصیت برخی از موضوعات موردبررسی در این کتاب هستند.
سرمایه اجتماعی
کتاب جان فیلد آینده درخشانی را برای حوزه سرمایه اجتماعی ارائه داده است.موضوع در متن گسترده مباحث نظری علوم اجتماعی مورد بررسی و با مثال های مناسب و آموزنده مورد تشریح قرار گرفته است.جان اسکات،دانشگاه اسکس
اصطلاح سرمایه اجتماعی شیوه ای برای مفهوم سازی منابع نا محسوس اجتماعی، ارزشهای مشترک و اعتماد که هر کدام از ما در زندگی روزمره مواجه با آن هستیم می باشد.
آن اهمیت بین المللی قابل توجهی را در علوم اجتماعی از طریق آثار متنوع پیر بوردیو در فرانسه و جیمز کلمن و رابرت پاتنام در ایالات متحده کسب کرده است و با تبیین کاهش همبستگی اجتماعی و ارزش های اجتماعی در بسیاری از جوامع غربی رشته های علوم سیاسی و جامعه شناسی را معطوف به خود ساخته است.
کتاب سرمایه اجتماعی اولین بررسی کاملی است که بسیاری از مباحث مربوط به این موضوع را پوشش می دهد.این کتاب به صورت جامع و روشن پایه های نظری موضوع را تبیین و به تشریح ابعاد عملی و تاثیر آن بر سیاست گزاری به خصوص در قالب سازمان های بین المللی چون بانک جهانی و کمیسیون اروپایی پرداخته است.
جان فیلد رئیس بخش نوآوری علمی و آموزش مستمر در دانشگاه ایسترلینگ است.
