دفتر و دفترچه
تراول ماگ و فلاسک
خدا به روایت قرآن (بررسی ادبی ـ انتقادی)
معرفی کتاب خدا به روایت قرآن (بررسی ادبی ـ انتقادی)
جک مایلز (زاده‌ی ۱۹۴۲)، نویسنده و ادب‌پژوه آمریکایی در کتاب حاضر به بررسی نقادانه‌ی روایت قرآن از خدای اسلام و مقایسه‌ی آن با روایت کتاب مقدس از یهوه پرداخته است. او در این کتاب به خدا نه همچون ذات الوهی محض که به‌منزله‌ی شخصیت اصلی روایت‌های قرآن و کتاب مقدس نگریسته و، از این رو، از شیوه‌های نقد ادبی در بررسی خود بهره گرفته است. از این نظر، کتاب خدا به روایت قرآن را می‌توان در نوع خود اثری منحصربه‌فرد دانست. مایلز بررسی تطبیقی خود را درباره‌ی اوصاف خداوند از داستان آدم و حوّا آغاز می‌کند و آن را با رویارویی فرزندان آدم، توفان نوح، داستان ابراهیم و پدرش، فرزندان ابراهیم، داستان موسی و بنی‌اسرائیل و سرانجام با روایت قرآن از داستان عیسی و مادرش پی می‌جوید.
خدا به روایت قرآن (بررسی ادبی ـ انتقادی) - انتشارات نی
مفاهیم قرآنی
معرفی کتاب مفاهیم قرآنی
روشی که در این کتاب پیش گرفته‌ام نخست برگزیدن دو دسته از مفاهیم است. دسته‌ای از این مفاهیم به سیاست نزدیک‌اند، و دسته‌ای به اجتماع. انگیزه‌ی من از این گزینش این بود که می‌دیدم بعضی از مردم می‌خواهند با توجه به قرآن کریم، آیات آن را پشتیبان کنشگری خود در میدان سیاست و اجتماع سازند و […] درواقع هدف آنان بیشتر این بود که برای کاری که دلشان می‌خواست بکنند پشتیبانی قرآنی دست و پا کنند. پندارشان این بود که با این ترفند، کارهایشان قدرت نفوذ به دل‌های مردم را می‌یابد. بر همین اساس، برخی از مفاهیمی را برگزیدم که به این جماعت نشان دهد که تا چه اندازه از حقیقت قرآنی دورند.
این‌چنین بود که هم مفاهیم قرآنی‌ای را برگزیدم که با شرح و تبیین آن‌ها به سیاست‌مداران دینی پاسخ دهم، و هم مفاهیمی که بر پایه‌ی آن‌ها بتوانم مفاهیم بایسته برای زندگی اجتماعی [بر اساس قرآن کریم] را وضع کنم.
ــ برگرفته از مقدمه‌ی مؤلف
خاستگاه هرمنوتیک خود
معرفی کتاب خاستگاه هرمنوتیک خود
وقتی از هرمنوتیک خود صحبت می‌کنم، منظورم نوع بدی از علوم انسانی نیست که در تضاد با نوع خوب باشد. [بلکه] منظورم این است که پروژه‌ی هرمنوتیک خودْ چارچوب تاریخی همه‌ی علوم انسانی بوده است. مثلاً در فلسفه‌ی یونان چرا فلاسفه طی قرون متمادی به مردم که بسیار دل‌مشغولِ قواعد زندگی و شیوه‌ی زندگی‌کردن بودند می‌گفتند چگونه رفتار کنند و چرا هرگز تصور نمی‌کردند که مردم به چیزی نظیر علوم انسانی نیاز دارند؟ به اعتقاد من این تصور با مسیحیت آغاز شد، آن هنگام که نه‌تنها کتاب مقدس بلکه خود نیز به موضوعی برای تأویل بدل شد.» «[…] مسئله‌ی ما اکنون این است که کشف کنیم این خود چیزی غیر از هم‌بسته‌ی تاریخیِ تکنولوژی‌های برساخته طی تاریخ‌مان نیست.»
خاستگاه هرمنوتیک خود - انتشارات نی
دین در جوامع مدرن (مقالاتی در جامعه‌شناسی دین)
معرفی کتاب دین در جوامع مدرن (مقالاتی در جامعه‌شناسی دین)
باور راسخ بسیاری از اندیشمندان دوران مدرن این بود که مدرنیته بر زمین ویرانه‌ی دین پی‌ریزی شده است. در این دوران، پارادایم غالب بر حوزه‌های گوناگونی چون فلسفه، جامعه‌شناسی، مردم‌شناسی، روانشناسی، روانکاوی و غیره نابودی گریزناپذیر دین در سیر تحول و دگرگونی اندیشه‌ی بشری بود. این پارادایم به‌ویژه از نیمه‌ی دوم سده‌ی بیستم با چالش جدی رشد و شکوفایی باورها، آداب و اعمال دینی در درون کشورهای غربی رهاشده از قیمومیت کلیسا روبه‌رو شد. کتاب حاضر گزیده‌ای است از نوشته‌ها و کنکاش‌های اخیر چند چهره‌ی برجسته‌ی جامعه‌شناس دین در فرانسه درباره‌ی وضعیت کنونی امر دینی این کشورها. نویسندگان بر این باورند که بازگشت امر دینی بیش از این‌که به‌معنای رجعت به گذشته باشد، فراورده‌ی پدیده‌ی بازخوانی منابع معنایی گذشته و نیز درهم‌آمیزی آن‌ها با منابع مشروعیت‌بخش مدرن است. در چنین وضع و حالی، ملاکِ حقانیتِ یک باور تجربه‌ی شخصی و رهاورد سودمند آن برای فرد است. روی‌هم‌رفته، کتاب حاضر می‌تواند نکات بسیار ارزنده‌ای را در اختیار خوانندگان فارسی‌زبان قرار دهد و آنان را در دریافت بهتر از جایگاه دین، صور دین‌داری در جوامع مدرن و چالش‌هایی که دین در ظرف و زمینه‌ی نوین با آن روبه‌رو است یاری دهد.
دین در جوامع مدرن (مقالاتی در جامعه‌شناسی دین) - انتشارات نی
خاندان ابراهیم (ع) (بازخوانی داستان‌هایی از کتاب پیدایش)
معرفی کتاب خاندان ابراهیم (ع) (بازخوانی داستان‌هایی از کتاب پیدایش)
نویسندگان این رشته‌نوشتارها می‌کوشند تا از گوشه‌هایی تازه و دیگرگون به داستانهای کتاب مقدس بنگرند. آنان یا با پرسش‌هایی نو به سراغ کتاب مقدس می‌روند یا در پی پاسخ‌هایی نو برای پرسش‌های پیشین خود هستند و یا در چارچوبی که می‌توان آن را چرخش اسطوره‌شناختی نامید به دیگر خوانش‌ها واکنش نشان می‌دهند. بااین‌همه، این نگاه‌های دیگرگون و این بازی بازخوانی و دگراندیشی، چندان هم آشفته و بی‌قاعده نیست. به دیگر سخن نمی‌توان هر‌آن‌چه تاکنون گفته شده است را یک‌سره به کناری نهاد و دستاورد چنین رهیافتی را دگراندیشی خواند! سازوکارها و دستمایه‌های این بازخوانی و دگراندیشی بسیار گسترده‌اند. گاه نگاهی دگرگونه به معنی یک واژه یا جمله و گاه کنش‌ها و توانایی‌های بینامتنی مفسر به یاری او می‌آیند. اما این نگاه دیگرگون را چه سودی و این بازخوانی را چه دستاوردی است؟ هنگامی می‌توان به یافتن پاسخ این پرسش امید بست که خواننده‌ی گرامی کار خواندن را بی‌آغازد و کمی پیش رود. نگاهی گذرا به متن کتاب مقدسْ تنها پیش‌نیاز او برای پیمودن این راه است.
خاندان ابراهیم (ع) (بازخوانی داستان‌هایی از کتاب پیدایش) - انتشارات نی
