تاریخ ملل
چگونه هویت ملتها شکل گرفت؟
تاریخ ساخته و پرداخته دولتها نیست، بلکه حضوری فراگیر دارد. حضور تاریخ را میتوان در شهرهایی که زندگی میکنیم و در چشماندازهایی که سیر میکنیم به وضوح مشاهده کنیم. مردم در خانه با داستانهایی که اعضای خانواده نقل میکنند و از طریق رسانهها، قصههای عامیانه و تلویزیون، از تندیسهای خیابانی و یادمانهای جنگ از آثار برجسته معماری و از موزهها و نگارخانهها با تاریخ خودشان آشنا میشوند. تاریخی که آبشخورش چنین منابعی است به ندرت مورد چون و چرا قرار میگیرد و گاهی در همین حد پذیرفته میشود. البته اینگونه تاریخ با تاریخی که در دانشکدههای غربی مورد کندوکاو قرار میگیرد بسیار متفاوت است.
در آنجا ذهن آزاداندیش، آموزههای پذیرفته شده را مورد تردید قرار میدهد، در اصالت منابع چون و چرا میکند، دانستهها را در متن و بستری گسترده به کار میگیرد و در پی تفسیر و برداشتی تازه بر میآید. تاریخ «آکادمیک» جهان بارها و بارها نوشته شده است، به ویژه در پنجاه سال اخیر که پیدایش اقتصاد جهانی و درگیریهای ایدئولوژیک پیکاوی تاریخ یگانه جهان را به تلاش واقعنگرانه تبدیل کرده است. کتاب حاضر به نوعی بازتابدهنده دلمشغولیهای زمان کنونی است. نمیتوان آن را تاریخ جهان نامید، بلکه گزیدهای است از تاریخ ملل با این هدف که کندوکاوی از دریافت همگانی از تاریخ در گوشه و کنار دنیا و از تاریخ دانان برجسته ارائه دهد.
تاریخ جهان
تاریخ یک نوع روایت است. کتاب پیش رو در خود صدها داستان درباره مردمی واقعی دارد. تاریخ جهان کتابی است که داستان بشر را روایت میکند. داستان تعامل انسانها با طبیعت و همچنین داستان تعاملشان با یکدیگر هر چند انتظار نمیرود تمام تاریخ دنیا در یک کتاب بگنجد اما تاروپود این کتاب از تارهایی گزیده و گلچین شده بافته شده که مخاطب را با داستان هر گوشهای از این جهان پهناور آشنا میکند. تاریخ پس از یخبندان زمین تا خروج از گل و لای و سپس بازسازی این کره خاکی و قدیمی. خواننده علاقهمند به این کتاب در هر دور شاهد تنیده شدن این تارها خواهد بود که در طول روایت این داستان مهیج امتداد یافته است.
«فرناندس آرمستر» کرسی تاریخ ویلیام پی. رینولدز دانشگاه نوتردام را در اختیار دارد. او دارای درجه کارشناسی ارشد و دکتری از دانشگاه آکسفورد است. «شهربانو صارمی» مترجم این کتاب گرانقدر ١٠٠٠صفحهای پیش از این کتابهایی در حوزه تاریخ از جمله «سایههای صحرا-ایران باستان در جنگ»، «ژولیوس سزار»، «رامسس دوم»، «آن گاه که زرتشت سخن گفت»، «شاه عباس»، و... را ترجمه کرده است.
خاورمیانه باستان
خاورمیانه محل اتصال قاره آسیا و آفریقاست. این منطقه مهم و حیاتی، نقش تأثیرگذاری در تاریخ بشر ایفا کرده است. استفاده از اصطلاح «خاورمیانه» را اولین بار در سال ١٩٠٢
«آلفرد تیر ماهن» استراتژیست دریایی آمریکایی در مقالهای به کار برد و از خاورمیانه به عنوان منطقهای میان حوزه نفوذ روسیه و بریتانیا یاد کرد. حوزهای میانی که دو قدرت آن زمان برای سلطه بر آن با یکدیگر رقابت میکردند. روزنامهنگاران پس از مدت کوتاهی شروع به استفاده از این اصطلاح کردند و تا زمان وقوع جنگ جهانی دوم این اصطلاح در بین مردم رایج شده بود.
با توجه به اینکه امروزه هیچ حد و مرز رسمی برای تعیین مرزهای خاورمیانه وجود ندارد، تعریف این منطقه منحصراً بر اساس جوامع کنونی آن غیر ممکن است.
شاید خیلیها موافق باشند، کشورهایی که نامشان در زیر میآید جزو خاورمیانه محسوب شوند: بحرین، مصر، ایران، عراق، فلسطین، اردن، کویت، لبنان، عمان، قطر، عربستان سعودی، سوریه، ترکیه، امارات متحده عربی و یمن. تمامی این جوامع سیاسی قلمروهایی در آسیا دارند.
خاورمیانه در طول تاریخ جایگاه اقوام و فرهنگهای گوناگون بوده است. پی بردن به این که این مردم چه کسانی بودند و چگونه با هم ارتباط داشتند کاری دشوار و در عین حال جذاب است.
کتاب «خاورمیانه باستان» در نگاه اول ضمن تعریف جغرافیای سیاسی و اقتصادی خاورمیانه، اقوام و فرهنگها، اقتصاد و کشاورزی و اهمیت آب در این منطقه مهم و یافتههای باستان شناختی را در آنجا مورد بررسی و ارزیابی قرار داده است.
شخصیت معاصر … فرانکلین دلانو روزولت
با آغاز قرن نوزدهم و پیشرفتهای حاصل شده در تمامی حوزههای فعالیت انسان ، دنیای قدیم به مکانی جدید بدل شد. اختراعات جدید روش زندگی را به سرعت تغییر داد و اکتشافات علمی نیز نگرش انسان را به خود دگرگون ساخت. با وقوع جنگ جهانی اول سراسر جهان را جنگ فرا گرفت، و به کارگیری اندیشههایی نظیر کمونیسم و ناسیونالیسم نشان داد که کشورها میتوانند بسیار فراتر از مرزهای خود بر جهان تأثیر بگذارند . مجموعه این تحولات دنیایی را به وجود آورده است که آن را جهان معاصر مینامیم .
« فرانکلین دلانو روزولت » در تمام عمرش از آتش میترسید ، اما عاشق طبیعت، به ویژه مناظر اطراف منزل ییلاقی خود در جزیره کمپوبلوی کانادا بود. دهم ، اوت سال ١٩٢١ بود که به همراه فرزندانش سوار بر قایق ویرئو، از کلبه خانوادگی در جزیره کمپوبلو به قصد ماهیگیری به راه افتاد . هر چند که او قبل از آمدن به تعطیلات کاملاً خسته بود و سختی سفر به جزیره نیز او را خستهتر کرده بود، اجازه نداد خستگی مانع آن شود که همراه فرزندانش از یکی از محبوبترین تفریحهای خود یعنی قایقرانی لذت ببرد .
شخصیت رنسانس … میکل آنژ
ایتالیا در قرون پانزدهم و شانزدهم میلادی ، مجموعهای از جمهوریهای کوچک و دولتشهرها بود . جمهوریها ، شهرهای مرکزی و حومههای اطرافشان را در اختیار داشتند . از جمله آنها فلورانس ، جنوا ، و ونیز بودند ؛ که هر کدام حکمرانان ، اشراف ، دهقانان ، بازرگانان ، کشیشان و کارمندان دولتی خودشان را داشتند . میکل آنژ در چنین شرایطی به دنیا آمد . او هنرمندی به تمام معنا متعلق به دوره رنسانس بود و مجسمهها را چنان زیبا میتراشید که سنگها زنده به نظر میرسیدند .
میکل آنژ چندین عمارت و میدان عمومی هم در زادگاهش ایتالیا طراحی کرد و دیوارهایی ساخت ، اما با مجسمه سوگ مریم و مجسمه معروف داود ، که از سنگ مرمری عظیم ساخته شدهاند ، به شهرت رسید . طرحی که یاد میکل آنژ را در ذهن مردم زنده نگه داشته است ، طرحی است که او کمتر از دیگر طرحهایش به آن علاقه داشت : نقاشی ساختمان نمازخانه سیستین . در سال ١٩٩٩ که پاپ ژان پل دوم این نمازخانه را بازگشایی میکرد ، گفت : « این آثار هنری همچنان سرشار از رمز و رازند به زبانی که هیچگاه کهنه نخواهد شد . »
آمریکای باستان
تاریخ آمریکا پیش از رسیدن اروپائیان به آنجا تقریباً ناگفته مانده است با این همه هر سال بخشهای تازه از آن آشکار میگردد.
نخستین انسانهایی که به قاره آمریکا رسیدند، بخشی از موج مردمانی بودند که به آرامی از آفریقا گذر کرده به قارههای دیگر رفته بودند. پاره ای از این مردمان حدود یکصد هزار سال پیش ابتدا به آسیا و اروپا مهاجرت کردند. زمانی، گروه های اندکی از همین مردمان به اقیانوس آرام رسیدند، و حتی از اقیانوس نیز گذشتند و خود را به استرالیا رسانند.
سرانجام ده هزار سال پیش یا اندکی زودتر گروه های انسانی از آسیا گذر کردند و خود را به دو قاره آمریکا رساندند.
سیری در ادیان جهان
در دنیای قرن بیست و یکم آگاهی گسترده و فزایندهای نسبت به اهمیت ادیان و باورها به چشم میخورد . ادیان نه تنها به پایهریزی تمدنها در سراسر تاریخ یاری رساندهاند ، بلکه مناسبات بینالملل معاصر و رویدادهای پر اهمیت دنیای ما را نیز تحت تأثیر قرار دادهاند . صرف نظر از اندیشیدن یا نیندیشیدن به جهانی شدن «بنیادگراییها» سیاست دینی ، ظهور ادیان گوناگون جدید، یا افزایش کثرتگرایی در جوامع ما ، شهروند مطلع قرن بیست و یکم نمیتواند از کسب نوعی شناخت درباره باورها و شعایر دینی چشمپوشی کند .
کتاب حاضر مجموعهای است از مدخلهای ژرف، برانگیزنده و قابل فهم که از تاریخ و تحولات قرن حاضر و رویدادهای موثق تشکیل شده است . افزون بر این ، کتاب «سیری در ادیان جهان» مزین به تصویرها ،عکسها و نقشهها و نمودارهای بسیاری است که ادیان را در معرض دید قرار میدهد. در نتیجه این کتاب به کسانی که خواهان کسب دانش مقدماتی در حوزه سنن دینی جهان هستند، کمک شایانی میکند.
پروفسور کریستوفر پارتریج سرویراستار این کتاب، استاد مطالعه ادیان معاصر در کالج چستر انگلستان است. او درباره ادیان و گرایشهای معنوی نو در غرب آثار پژوهشی بسیاری به رشته تحریر درآورده و ویراستار کتابهای دیگری از جمله دایرهالمعارف ادیان جدید، عرفان در شرق و غرب ، مذاهب یوفو و بنیادگرایی بوده است .
زمان نگری و کیهان باوری در عصر صفویه
مؤلف این مجموعه را به اعتبار رویکرد زمانمحورِ مورخان به جهان پیرامون خویش و باور آنها به دخالت امور کیهانی در زندگی بشری، به ترتیب با دو مفهوم «زماننگری» و «کیهانباوری»، ممتاز ساخته است.
پژوهش در معنا و تأثیر این دو مفهوم در عرصه تاریخنگاری عصر صفویه، با این پرسش اساسی آغاز شد که آیا ایدههای کیهانی میتوانسته بر محتوای تاریخنگاریها و نیز شیوههای تاریخنویسی تأثیرگذار باشد؟ و اگر آری، چگونه؟ مؤلف با توجه به میراث غنیِ تاریخنگاریِ عصر صفویه و نیز با ملاحظه آشنایی بیشتر با این دوره تاریخی، بر آن شد تا این پرسش را در زمینه تاریخ صفویه طرح کند.
این مجموعه با نگرشی نو به زمان تاریخنگارانه پایان میگیرد؛ نگرشی منتهی به یک راهحل عملی با هدف زُدایش افراطگراییهای مذهبی.