شب ظلماني يلدا
رضا جولایی نویسندهی نامآشنا و صاحبسبکِ روزگارِ ماست.
رمانها و داستانهای او در بیش از سی سال از کارِ نویسندگیاش بیانگر نگاه خاص و منحصربهفردش به تاریخ و روایت در ادبیات ایران بوده است.
رمانِ شب ظلمانی یلدا یکی از همین رمانهاست که برای نخستینبار سالِ 1372 منتشر شد.
رمانی که نشرچشمه بعدِ تجدیدچاپِ اثرِ درخشانِ جولایی یعنی سوءقصد به ذات همایونی، از نو چاپش کرده است. رمان داستان چند شخصیت است.
از سربازِ مجروحی گرفته که در جنگ با روسها زخم برداشته تا جوانی مسیحی با دغدغههای عجیبش. این دو کلانروایت درهم ترکیب میشوند و ماجرایی رقم میزنند از اتفاقهایی در دلِ تاریخ که قرار است رفتارهایی عاشقانه، سیاسی و بیش از آنانسانی بسازند.
فضای نوِ رمان و توجه نویسنده به عناصری متفاوت در دلِ این تاریخ است که شبِ ظلمانی یلدا را به رمانی خواندنی و تأثیرگذار تبدیل میکند. جولایی در اکنافِ تاریخِ غیررسمیاش آدمهایی را میسازد که در حالِ تجربهی هراسها و بیمهاییاند که در نهایت هویتشان را رقم میزند.
جهانی که در آن ماجرا گاه از تصویرِ شمایلِ مسیح بر پارچه شروع میشود... جولایی نویسندهی تکههای پُرغبارِ است. ذهنی داستانگو که میخواهد زمانِ ازدسترفته را احضار کند.
شب زمين
معرفی کتاب شب زمین اثر آلبر کامو
این میل نوشتن به یکدیگر و خطاب قرار دادن آن که با او قرابتی وجود دارد، از دیرباز بخشی از سنت نویسندگی و آداب زندگی نویسندگان بزرگ بوده است. نامهنگاری چنان فرم شگفتیست و توانایی شگرفی در حمل ایدههای نویسنده همراه با صمیمیت و شخصی شدگی دارد که حتی منتقدان هنری و ادبی هم بارها و بارها از آن برای نوشتن نقدهایشان استفاده کردهاند.
در این میان، نامهنگاریهای حقیقی نویسندگان، شاعران و فیلسوفان، خطاب به معشوق، همسر، دیگر اعضای خانواده یا دوستانشان، به شکل عجیبی خواندنی، دوستداشتنی و راهگشا هستند؛ راهگشا برای فهم ذهن و زبان و زیست آنها و همینطور راهگشا برای فهم بهتر مای خواننده نسبت به جهان، آن هم از مسیر جملهها و تعابیر عموما شخصی آن انسانهای بزرگ با اذهان درخشان.
نامههای گوستاون فلوبر و ژرژ ساند، ویلیام فاکنر و ارنست همینگوی، ژرژ باتای و موریس بلانشو، ژان لوک گدار و فرانسوا تروفو و در نزدیکتر ما، محمود درویش و ادوارد سعید یا احمد شاملو و غامحسین ساعدی و ... همگی دریچههایی عظیم رو به ما گشوده میکنند که خواندن تکتکشان چیزی کم از خواندن آثار ادبی بزرگ ندارد.
آلبر کامو و رنه شار نیز به همین سیاق در حد فاصل سالهای 1946 تا 1959، نامههای بسیاری برای یکدیگر نوشتند و از هنر، ادبیات، سیاست، جامعه و زندگیشان حرفهایی به میان آوردند که همین امروز در هزارهی سوم، به شکل عجیبی روشنگر و برانگیزانندهاند.
کتاب «شب زمین» مجموعهای از این نامههاست که در میان نوشتههای این دو یافت شده و کنار هم قرار گرفتهاند تا پس از هفت هشت دهه، ژرفاندیشی نویسندههایی را بر ما روشن کنند که بر مقاومت، عصیان و لزوم فریاد برآوردن، تأکید داشتند.
اهمیت شب زمین نه فقط در ایدههای بزرگ کامو و شار دربارهی جهان و انسان است، بلکه در بسیاری از نامهها شور دوستی و احساس همدلی و مراقبتی از میان سطورشان متبلور میشود که نشانی تام و تمام است بر اهمیت دوستی در لحظهلحظهی زیست روزمره.