جنگ جهانی دوم برخلاف تصورات رایج صرفاً حاصل جاهطلبیهای هیتلر نبود، بلکه از یکسو ریشه در افول دو امپراتوری دیرینهی بریتانیا و فرانسه داشت که میکوشیدند به هر ترتیب ممکن جایگاه خود را در مقام دو قدرت برتر جهانی حفظ کنند و از سوی دیگر از دل زیادهخواهیهای سه قدرت نوظهورِ آلمان، ایتالیا و ژاپن برآمد که چشم به برپایی امپراتوریهایی از آن خود داشتند. در این کتاب نویسنده زمینههای اصلی تنش را با توجه به تجدیدقوای تسلیحاتی قدرتها، معاملات پشتپرده و همچنین بحرانهای داخلی آنان شرح میدهد و روشن میکند که امریکا و شوروی به چه نحو خواهناخواه درگیر جنگ شدند و پس از پایان مناقشهها در هیئت دو ابرقدرت جدید سربرآوردند. نویسندهی کتاب، ریچارد اوری، استاد تاریخ دانشگاه اگزتر، مؤلف و ویراستار بیش از ۳۰ کتاب دربارهی دیکتاتورهای اروپا، جنگ جهانی دوم و تاریخ نبردهای هوایی است. او را از بزرگترین مورخان زمانه میدانند.
مجموعهی «کارگاه تاریخ» بهپشتوانهی تحلیلهای دقیق و اسناد معتبر، پرتوی تازه بر رویدادهای مهم و مناقشهبرانگیز جهان، از اوایل عصر مدرن تا امروز، میاندازد. این کتابها بیش از پنج دهه منبع اساسی دانشجویان و پژوهندگان تاریخ بوده است که اینک بهتدریج در اختیار خوانندگان فارسیزبان قرار میگیرد.
لیبرالدموکراسی امروزه گرفتار بحران شده یا، چنانچه بخواهیم دقیقتر بگوییم، عرصه بر آن تنگ شده است. نهفقط در ایالات متحده، بلکه در بسیاری از کشورهای اروپایی و در میان قاطبهی مللِ این پهنهی خاکی، شاهد سربرآوردن دوران جدیدی از سیاستهای دموکراسیستیز هستیم که اغلبشان به شکلی فزاینده حائز ویژگیهای اقتدارگرایانه هستند. در این کشورها، یکی پس از دیگری، جنبشهای اجتماعی و سران سیاسی توانستهاند شعلههای بیگانههراسی، نژادپرستی، بومیگرایی و پوپولیسم ارتجاعی را برافروزند…
مقالههای گردآوریشده در این مجلد، از جریانهای نیرومند نظریهی انتقادی بهره گرفتهاند تا برخی ابعاد بحران سیاسی جاری را درکپذیر سازند. بر خلاف سایر شاخههای نظریهی سیاسی و اجتماعی، نظریهی انتقادی برای [پرداختن به] مسئلهی بحران دموکراتیک به رویکردهایی متوسل میشود که پیوندهای پیچیده میان نگرشهای سوبژکتیو و روندهای تاریخیِ کلان را، خاصه روندهای تاریخیِ سرمایهداری و ماهیت متغیر دولتها و فرماسیونهای اجتماعی، بررسی میکنند.
برگرفته از مقدمهی کتاب
اقتدارگرایی (سه کاوش در نظریه انتقادی) - انتشارات نی
معرفی کتاب ناخودآگاه سیاسی (روایت در مقام کنش نمادین اجتماعی)
فردریک جیسمون در ناخودآگاه سیاسی بار دیگر بر جدایی ادبیات از سیاست خط بطلان میکشد و پیوندهای آفرینش ادبی را با بستر سیاسیاش از نو بهنحوی بدیع برقرار میکند. جیمسون در این کتاب بر اولویت تفسیر سیاسیِ متنهای ادبی پای میفشارد. به عقیدهی او، تفسیر سیاسی در حکم تکمله یا ابزاری کمکی برای روشهای مرسوم تفسیر نیست، بلکه در کانون درک ما از متن ادبی جای دارد. مفهوم «ناخودآگاه سیاسی» چارچوبی برای همین درک از آفرینش ادبی و تفسیر آن فراهم میکند، مفهومی که ریشههایش را در برداشت فروید از تحقق آرزو به عنوان عملی جبرانی و کارکرد روایت در تحلیل لویاستروس از «تفکر وحشی» میتوان یافت. جیمسون به کمک منابع خود میکوشد این فرضیه را بپرورد که آثار ادبی را میتوان راهحلهایی نمادین برای بنبستها و معضلات اجتماعی واقعی دانست که تنها به نحوی ناخودآگاه احساس میشوند. در این میان وظیفهی منتقد این است که اسباب بازسازی آن مسائل و تناقضهای واقعی را فراهم کند که متن در مقام کلی پرتنش آنها را به درون بافت خود میکشد و آنچه صرفاً حس میشد به رؤیت درمیآورد. در ادامه جیمسون نظریهاش را برای تفسیر آثار کلاسیک قرن نوزدهم و بیستم، نظیر رمانهای بالزاک، گیسینگ و کنراد، به کار میگیرد. ناخودآگاه سیاسی در دورهای به نگارش درآمد که موج نظریههای فرانسوی همهجا فراگیر میشد و مطالعات فرهنگی در آنسوی اقیانوس اطلس را نیز درنوردیده بود. بخش مهمی از غنای نظری اثر جیمسون ناشی از تلاش قهرمانانهی او برای سرشاخشدن با کثیر نظریههایی است که اولویت تفسیر سیاسی یا مارکسیستی متنها را به چالش میکشند و برای آن جایگاهی صرفاً در کنار سایر نظریههای موجود قائل میشوند. ماندگاری اثر جیمسون و تثبیت آن به عنوان اثری شاخص و تأثیرگذار در نقد فرهنگ و مطالعهی ادبیات نشان میدهد که بلندپروازی نظری او خالی از بهره و توفیق نبوده است.
ناخودآگاه سیاسی (روایت در مقام کنش نمادین اجتماعی) - انتشارات نی
معرفی کتاب نظریه های دولت (چاپ دوم از ویراست دوم)
هنگام بررسی مفهوم دولت باید آگاه بود که این مفهوم معضلترین مفهوم در سیاست است؛ هرکس که عمیقاً بدان بپردازد از این نکته آگاه خواهد شد. این امر تنها نتیجهی تاریخ درهمپیچیده و یا اهمیت خاص مفهوم دولت در اوضاع سیاسی امروز نیست، بلکه علت آن دوپهلویی و پیچیدگی این مفهوم است که آن را درعینحال سهل و ممتنع ساخته است. بهنحوی که با سهولت نگرانکنندهای با بسیاری مفاهیم و نهادها درهم میآمیزد. دولت پدیدهای نیست که در نگاه اول بهخوبی شناخته شود؛ بهرغم ملموسبودنش (که وقتی بخواهیم مثلاً از پرداخت مالیات خودداری کنیم یا بدون گذرنامه کشور را ترک کنیم کاملاً آن را احساس خواهیم کرد) باز هم نمیتوان به سهولت روی آن انگشت گذاشت ــ زیرا اندیشه یا مجموعهای از مفاهیم، ارزشها و اندیشههایی درخصوص زندگی اجتماعی است. دولت نه نهادی منفعل و بیطرف است که بتوان آن را نادیده گرفت و نه حاصل تصادف صرف و ساده است. از آنجا که نظریههای دولت اغلب هم شکل آن و هم نگرشهای ما را دربارهی آن تعیین میکنند، فهم نظریههای اساسی دولت باید بخشی از هرگونه آموزش سیاسی را تشکیل دهد.
نظریه های دولت (چاپ دوم از ویراست دوم) - انتشارات نی
معرفی کتاب نامههای زندان (جلد اول؛ از ۱۹۲۶ تا ۱۹۲۸)
در میان انبوه نوشتههای آنتونیو گرامشی،نامههای زندان از برجستهترین نوشتههای او در عالم اندیشۀ سیاسی است، و منبعی مهم و پرارزش برای درک شخصیت راستین گرامشی، ویژگیهای فکری و اخلاقی و عمق مطالعات او، همچنین برای فهم آرای او در عرصۀ جامعهشناسی سیاسی و مطالعات فرهنگی. اهمیت این اثر در آن است که بخش مهمی از کوشش گرامشی را در تدوین پروژۀ فکریاش به ما ارائه میدهد که، علاوه بر سیاست، تاریخ و فلسفه، مطالعات فرهنگی را نیز دربر میگیرد.
در جایجای نامهها تلاش برای بررسی همهجانبۀ مسئلۀ اصلی گرامشی، یعنی نحوۀ سربرآوردن فاشیسم و ناکامی جنبش انقلابی مشهود است، و رد و نشانی از مفاهیم کلیدی و مورد توجه او، همچون هژمونی، روشنفکر ارگانیک، جامعۀ سیاسی و جامعۀ مدنی، تاریخیگری، مسائل فرهنگی و ادبی، و جریانهای حاشیهای ادبی را بهوضوح میتوان در خط فکری او و دیدگاههایش دربارۀ مقولات گوناگون و حتی مسائل روزمره دید.نامههای زندان یا به تعبیری این «اپرای زندان» نمودار نبوغ و ذهنِ تحلیلگر و خلّاقِ این متفکر مارکسیستِ انقلابی است.
نامههای زندان (جلد اول؛ از ۱۹۲۶ تا ۱۹۲۸) (نامههای زندان - جلد اول؛ از ۱۹۲۶ تا ۱۹۲۸) - انتشارات نی
معرفی کتاب تاریخ اندیشه سیاسی غرب (جلد سوم) (واکنش به لیبرالیسم)
آخرین جلد کتاب تاریخ اندیشهی سیاسی غرب به اندیشهی سیاسی قرن بیستم اختصاص دارد، اما نویسنده از چشماندازی خاص به این آراء و نظریات مینگرد. در این مجلد نقطهی کانونیِ موردِ توجه مکللند را جامعهی تودهای و مسائل آن، ازجمله ماهیت توده، پدیدهی ازدحام، و جنبشهای تودهای تشکیل میدهد. بر همین مبنا، آن گروه از اندیشمندان مورد ملاحظه قرار گرفتهاند که یا به مباحث جامعهی تودهای پرداختهاند یا اندیشههایشان به نحوی از جامعهی تودهای تأثیر پذیرفته است. برخی از این اندیشمندان ـ مانند فروید و گوستاو لوبن ـ در متون متعارف اندیشهی سیاسی کمتر مورد بحث بودهاند. درمجموع، یکی از ویژگیهای اصلی مجلد حاضر تلاش برای درآمیختن دیدگاههای فلسفهی سیاسی با دیدگاههای علوم اجتماعی است.
تاریخ اندیشه سیاسی غرب (جلد سوم) (واکنش به لیبرالیسم) - انتشارات نی
معرفی کتاب شاه و شطرنج قدرت در خاورمیانه (ایران، کردهای عراق و شیعیان لبنان ۱۳۳۷-۱۳۵۷)
پیوندهای استراتژیک ایران با برخی از جوامع و گروههای غیردولتی منطقه، در کنار تنش با آمریکا، مهمترین مبحث سیاست خارجی ایرانِ دوران معاصر است. برخلاف باور رایج، اتحاد ایران با گروههای یادشده پیش از انقلاب اسلامی و در زمان محمدرضا شاه پهلوی پیریزی شد. کتاب شاه و شطرنج قدرت در خاورمیانه: ایران، کردهای عراق و شیعیان لبنان نشان میدهد که شاه ایران در میانهی سالهای ۱۳۳۷ و ۱۳۵۷ روابط استراتژيکی را با کردهای عراقی و شیعیان لبنانی جهت حفظ امنیت ملی، یکپارچگی سرزمینی و مهار دشمنان خود برقرار کرد. کتاب با تکیه بر ویژگیهای ژئوپلیتیکی ایران، بر اهمیت نقش شاه و دیگر نهادهای تصمیمگیر در سیاست خارجی کشور تأکید میکند. همچنین این کتاب برای نخستینبار سرنوشت رازآلود امام موسی صدر را بیان کرده و رابطهی پرفراز و نشیب ایران را با ملامصطفی بارزانی بازگو میکند. حجم و تنوع اسناد ناگفتهی جمعآوریشده از بایگانیهای مهم آمریکا و ایران در کنار مصاحبه با دستاندرکاران سیاست خارجی ایران نشاندهندهی دستاولبودن این روایت است. این کتاب ترجمهی کتاب آرش رئیسینژاد با عنوان The Shah of Iran, the Iraqi Kurds and the Lebanese Shia است که پیش از این در ژوئن ۲۰۱۸ از سوی انتشارات معتبر پالگریوـمکمیلان به چاپ رسید.
شاه و شطرنج قدرت در خاورمیانه (ایران، کردهای عراق و شیعیان لبنان ۱۳۳۷-۱۳۵۷) - انتشارات نی
بسیاری از پژوهشگران تاریخ فرانسه بر این باورند که بازگشت نظام سلطنت به کشور، در پی سقوط ناپلئون، حاصلی جز ناکامی نداشته است، اما نویسندهی کتاب، پملا پیلبیم، استاد تاریخ فرانسه در دانشگاه لندن و رئیس انجمن مطالعات تاریخ فرانسه، بر این گمان است که بهرغم ایام پرالتهاب سالهای ۱۸۴۸-۱۸۱۴، فرانسه از ثبات و انسجام قابل توجهی بهرهمند بود. در این دوران، سه پادشاه بر سر کار آمدند، اما ساختار نهادینی که ماحصل سالهای انقلاب (۱۸۱۴-۱۷۸۹) بود، پابرجا باقی ماند و رجال گذشته به سلطهی خود بر مقدرات کشور ادامه دادند. این دوره همچنین شاهد سربرآوردن جریانهای سوسیالیستی و فمینیستی، انجمنهای سیاسی متنوع و همچنین نشریات پرخوانندهای بود که فضای حاکم بر جامعهی فرانسه را، فارغ از مناسبات حکومتی، با تعاریف تازهای آشنا کرد.
مجموعهی «کارگاه تاریخ» بهپشتوانهی تحلیلهای دقیق و اسناد معتبر، پرتوی تازه بر رویدادهای مهم و مناقشهبرانگیز جهان، از اوایل عصر مدرن تا امروز، میاندازد. این کتابها بیش از پنج دهه منبع اساسی دانشجویان و پژوهندگان تاریخ بوده است که اینک بهتدریج در اختیار خوانندگان فارسیزبان قرار میگیرد.