دفتر و دفترچه
تراول ماگ و فلاسک
مسئولیت مدنی
مسئولیت مدنی یکی از بخش های مهم حقوق مدنی است که در عصر جدید اهمیت روزافزونی یافته و توجه ویژه دانشمندان حقوق و دادرسان و قانون گذاران کشورهای پیشرفته را به خود جلب کرده است.
الزامات خارج از قرارداد یا مسئولیت مدنی به معنی عام، تکالیفی است که در نتیجه امر مشروع یا نامشروعی، بدون اینکه قرارداد صحیحی در میان باشد، پدید می آید.
قانون مدنی این الزامات را با عنوان «در الزاماتی که بدون قرارداد حاصل می شود» مورد توجه قرار داده است که این الزامات را ضمان قهری نیز می توان نامید.
این کتاب در 6 فصل تدوین شده است.
چاپ نهم: از آن رو که حقوق مسئولیت مدنی از موضوعات پویای حقوق است و بر اساس نیازهای جامعه به سرعت دستخوش تحول می شود، پس از تصویب قانون جدید آیین دادرسی کیفری در سال 1392 و اجرای آن در سال 1394، ویراست سوم این اثر با تجدیدنظر اساسی چاپ شد که در آن علاوه بر اصلاحات نسخه پیشین، این قواعد بررسی و جایگاه آنها در نظام حقوق مسئولیت مدنی مشخص شده است.
همچنین «قانون اصلاح قانون بیمه مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث» مصوب 1387 که در کتاب بررسی شده به موجب «قانون بیمه اجباری خسارت وارد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه» مصوب 20 اردیبهشت 1395 صریحاً نسخ شده است و قواعد تازه ای در این قانون آمده که تحولی در زمینه حقوق بیمه شخص ثالث به شمار می آید؛ درنتیجه لازم بود قانون جدید به اختصار بررسی و تفاوتهای مهم آن با قانون پیشین مشخص شود.
نظریه های دولت (چاپ دوم از ویراست دوم)
معرفی کتاب نظریه های دولت (چاپ دوم از ویراست دوم)
هنگام بررسی مفهوم دولت باید آگاه بود که این مفهوم معضل‌ترین مفهوم در سیاست است؛ هرکس که عمیقاً بدان بپردازد از این نکته آگاه خواهد شد. این امر تنها نتیجه‌ی تاریخ درهم‌پیچیده و یا اهمیت خاص مفهوم دولت در اوضاع سیاسی امروز نیست، بلکه علت آن دوپهلویی و پیچیدگی این مفهوم است که آن را درعین‌حال سهل و ممتنع ساخته است. به‌نحوی که با سهولت نگران‌کننده‌ای با بسیاری مفاهیم و نهادها درهم می‌آمیزد. دولت پدیده‌ای نیست که در نگاه اول به‌خوبی شناخته شود؛ به‌رغم ملموس‌بودنش (که وقتی بخواهیم مثلاً از پرداخت مالیات خودداری کنیم یا بدون گذرنامه کشور را ترک کنیم کاملاً آن را احساس خواهیم کرد) باز هم نمی‌توان به سهولت روی آن انگشت گذاشت ــ زیرا اندیشه یا مجموعه‌ای از مفاهیم، ارزش‌ها و اندیشه‌هایی درخصوص زندگی اجتماعی است. دولت نه نهادی منفعل و بی‌طرف است که بتوان آن را نادیده گرفت و نه حاصل تصادف صرف و ساده است. از آن‌جا که نظریه‌های دولت اغلب هم شکل آن و هم نگرشهای ما را درباره‌ی آن تعیین می‌کنند، فهم نظریه‌های اساسی دولت باید بخشی از هرگونه آموزش سیاسی را تشکیل دهد.
نظریه های دولت (چاپ دوم از ویراست دوم) - انتشارات نی
ناخودآگاه سیاسی (روایت در مقام کنش نمادین اجتماعی)
معرفی کتاب ناخودآگاه سیاسی (روایت در مقام کنش نمادین اجتماعی)
فردریک جیسمون در ناخودآگاه سیاسی بار دیگر بر جدایی ادبیات از سیاست خط بطلان می‌کشد و پیوندهای آفرینش ادبی را با بستر سیاسی‌اش از نو به‌نحوی بدیع برقرار می‌کند. جیمسون در این کتاب بر اولویت تفسیر سیاسیِ متن‌های ادبی پای می‌فشارد. به عقیده‌ی او، تفسیر سیاسی در حکم تکمله یا ابزاری کمکی برای روش‌های مرسوم تفسیر نیست، بلکه در کانون درک ما از متن ادبی جای دارد. مفهوم «ناخودآگاه سیاسی» چارچوبی برای همین درک از آفرینش ادبی و تفسیر آن فراهم می‌کند، مفهومی که ریشه‌هایش را در برداشت فروید از تحقق آرزو به عنوان عملی جبرانی و کارکرد روایت در تحلیل لوی‌استروس از «تفکر وحشی» می‌توان یافت. جیمسون به کمک منابع خود می‌کوشد این فرضیه را بپرورد که آثار ادبی را می‌توان راه‌حل‌هایی نمادین برای بن‌بست‌ها و معضلات اجتماعی واقعی دانست که تنها به نحوی ناخودآگاه احساس می‌شوند. در این میان وظیفه‌ی منتقد این است که اسباب بازسازی آن مسائل و تناقض‌های واقعی را فراهم کند که متن در مقام کلی پرتنش آنها را به درون بافت خود می‌کشد و آن‌چه صرفاً حس می‌شد به رؤیت درمی‌آورد. در ادامه جیمسون نظریه‌اش را برای تفسیر آثار کلاسیک قرن نوزدهم و بیستم، نظیر رمان‌های بالزاک، گیسینگ و کنراد، به کار می‌گیرد. ناخودآگاه سیاسی در دوره‌ای به نگارش درآمد که موج نظریه‌های فرانسوی همه‌جا فراگیر می‌شد و مطالعات فرهنگی در آن‌سوی اقیانوس اطلس را نیز درنوردیده بود. بخش مهمی از غنای نظری اثر جیمسون ناشی از تلاش قهرمانانه‌ی او برای سرشاخ‌شدن با کثیر نظریه‌هایی است که اولویت تفسیر سیاسی یا مارکسیستی متن‌ها را به چالش می‌کشند و برای آن جایگاهی صرفاً در کنار سایر نظریه‌های موجود قائل می‌شوند. ماندگاری اثر جیمسون و تثبیت آن به عنوان اثری شاخص و تأثیرگذار در نقد فرهنگ و مطالعه‌ی ادبیات نشان می‌دهد که بلندپروازی نظری او خالی از بهره و توفیق نبوده است.
ناخودآگاه سیاسی (روایت در مقام کنش نمادین اجتماعی) - انتشارات نی
حقوق اداری تطبیقی: حاکمیت قانون و دادرسی اداری تطبیقی در چند کشور بزرگ
سیاست در بستر زمان (تاریخ، نهادها و تحلیل اجتماعی)
معرفی کتاب سیاست در بستر زمان (تاریخ، نهادها و تحلیل اجتماعی)
این کتاب پیشرو، نظام‌مندترین بررسی‌ای است که تا به امروز درخصوص این گزاره‌ی غالباً ادعاشده، ولی کمتر مطالعه‌شده‌ی «تاریخ مهم است» نگاشته شده است. غالب عالمان اجتماعی معاصر به‌شکلی ناخودآگاه رویکردی مقطعی به دنیای اجتماعی در پیش می‌گیرند. لیکن وقتی رخدادها و فرایندهای اجتماعی از بستر زمانی‌شان جدا می‌شوند، معنایشان مخدوش می‌شود. پل پیرسون معتقد است با نشاندن سیاست در بستر زمان ـ ساختن تصاویر متحرک به عوض تصاویر مقطعی ـ می‌تواند ادراک ما را از پویایی‌های اجتماعی پیچیده و نظریه‌ها و روش‌هایی که برای تبیین آنها به کار می‌گیریم بهبود ببخشد.
سیاست در بستر زمان دریچه‌ی جدیدی به ابعاد زمانی دنیای اجتماعی می‌گشاید. این کتاب طیفی از خصایص مهم و الزامات ناشی از فرایندهای اجتماعی متحول ارائه می‌کند: تنوع فرایندهایی که در دوره‌های زمانی معنادار شکوفا می‌شوند، مناسباتی که تحت تأثیر آنها احتمالاً چنین فرایندهایی بروز می‌کنند، و بیش از همه، اهمیت این ابعاد زندگی اجتماعی برای شناخت برایندهای سیاسی و اجتماعی مهم.
تحلیل پیرسون، که در طیف گسترده‌ای از علوم اجتماعی می‌گنجد، هزینه‌ی گزافی را آشکار می‌کند که علوم اجتماعی با غیرتاریخی‌شدن می‌پردازد و گنجینه‌ای از ایده‌ها برای جان‌بخشیدن به ادراک ما از فرایندهای تاریخی فراهم می‌آورد. کتاب پیرسون، با نشاندن سیاست در بستر زمان، تأثیری دیرپای در آثار استادان و دانشجویان رشته‌های علوم سیاسی، تاریخ، و جامعه‌شناسی تا اقتصاد و تحلیل سیاسی خواهد داشت.
سیاست در بستر زمان (تاریخ، نهادها و تحلیل اجتماعی) - انتشارات نی
تاریخ اندیشه سیاسی غرب (جلد سوم) (واکنش به لیبرالیسم)
معرفی کتاب تاریخ اندیشه سیاسی غرب (جلد سوم) (واکنش به لیبرالیسم)
آخرین جلد کتاب تاریخ اندیشه‌ی سیاسی غرب به اندیشه‌ی سیاسی قرن بیستم اختصاص دارد، اما نویسنده از چشم‌اندازی خاص به این آراء و نظریات می‌نگرد. در این مجلد نقطه‌ی کانونیِ موردِ توجه مکللند را جامعه‌ی توده‌ای و مسائل آن، ازجمله ماهیت توده، پدیده‌ی ازدحام، و جنبش‌های توده‌ای تشکیل می‌دهد. بر همین مبنا، آن گروه از اندیشمندان مورد ملاحظه قرار گرفته‌اند که یا به مباحث جامعه‌ی توده‌ای پرداخته‌اند یا اندیشه‌های‌شان به نحوی از جامعه‌ی توده‌ای تأثیر پذیرفته است. برخی از این اندیشمندان ـ مانند فروید و گوستاو لوبن ـ در متون متعارف اندیشه‌ی سیاسی کمتر مورد بحث بوده‌اند. درمجموع، یکی از ویژگی‌های اصلی مجلد حاضر تلاش برای درآمیختن دیدگاه‌های فلسفه‌ی سیاسی با دیدگاه‌های علوم اجتماعی است.
تاریخ اندیشه سیاسی غرب (جلد سوم) (واکنش به لیبرالیسم) - انتشارات نی
نامه‌های زندان (جلد اول؛ از ۱۹۲۶ تا ۱۹۲۸)
معرفی کتاب نامه‌های زندان (جلد اول؛ از ۱۹۲۶ تا ۱۹۲۸)
در میان انبوه نوشته‌های آنتونیو گرامشی، نامه‌های زندان از برجسته‌ترین نوشته‌های او در عالم اندیشۀ سیاسی است، و منبعی مهم و پرارزش برای درک شخصیت راستین گرامشی، ویژگی‌های فکری و اخلاقی و عمق مطالعات او، همچنین برای فهم آرای او در عرصۀ جامعه‌شناسی سیاسی و مطالعات فرهنگی. اهمیت این اثر در آن است که بخش مهمی از کوشش گرامشی را در تدوین پروژۀ فکری‌اش به ما ارائه می‌دهد که، علاوه بر سیاست، تاریخ و فلسفه، مطالعات فرهنگی را نیز دربر می‌گیرد.
در جای‌جای نامه‌ها تلاش برای بررسی همه‌جانبۀ مسئلۀ اصلی گرامشی، یعنی نحوۀ سربرآوردن فاشیسم و ناکامی جنبش انقلابی مشهود است، و رد و نشانی از مفاهیم کلیدی و مورد توجه او، همچون هژمونی، روشنفکر ارگانیک، جامعۀ سیاسی و جامعۀ مدنی، تاریخی‌گری، مسائل فرهنگی و ادبی، و جریان‌های حاشیه‌ای ادبی را به‌وضوح می‌توان در خط فکری او و دیدگاههایش دربارۀ مقولات گوناگون و حتی مسائل روزمره دید. نامه‌های زندان یا به تعبیری این «اپرای زندان» نمودار نبوغ و ذهنِ تحلیل‌گر و خلّاقِ این متفکر مارکسیستِ انقلابی است.
نامه‌های زندان (جلد اول؛ از ۱۹۲۶ تا ۱۹۲۸) (نامه‌های زندان - جلد اول؛ از ۱۹۲۶ تا ۱۹۲۸) - انتشارات نی
حق و مصلحت (۱) (مقالاتی در فلسفه حقوق، فلسفه حق و فلسفه ارزش)
معرفی کتاب حق و مصلحت (۱) (مقالاتی در فلسفه حقوق، فلسفه حق و فلسفه ارزش)
از نخستین چاپ اول حق و مصلحت شانزده سال می‌گذرد، حال آن‌که مضامین اصلی این کتاب همچنان موضوعات رایج و مهم نظری در حیات فردی و جمعی آدمیان، به‌ویژه ما ایرانیان، هستند.
جامعه‌ی معاصر ایرانی از لحاظ دارابودن نهادهای مدنی، نظام‌های عقلانی تمشیت امور اجتماعی، صنعت، تجارت، بانکداری، آموزش و حتی زیرساخت‌های علوم جدید، هنوز به سطح جوامع نسبتاً پیشرفته‌ی عالم نرسیده، اما گفتمان حقوقی، سیاسی و اجتماعی رایج در آن پر از مفاهیم مطرح در آن جوامع است. حقوق فردی و مصالح جمعی از این نوع مفاهیم‌اند. روشنی، عمق و پیچیدگی نظری می‌تواند بنیادی باشد برای کاستن اقدامات عملی متضادی که زیر نام حق‌های فردی و منافع جمعی انجام و پی‌گیری می‌شوند. مطالبی که در این کتاب آمده‌اند پرسش‌هایی نظری پیرامون «حق» و «مصلحت» و نیز «ارزش»، به‌منزله‌ی اساسِ دو قلمرو یادشده، را مطرح و بررسی می‌کنند.
امیدوارم و به آینده‌ای چشم دوخته‌ام که نسل نظریه‌پرداز حقوقی، در قلمرو عام «نظریه‌ی ارزش» و به موازاتِ پردازش نظری «امر سیاسی»، به شکل‌دهی به فهم و نظریه‌ی مستقل حقوقی نائل می‌آید.
محمد راسخ استاد حقوق و فلسفه در دانشگاه شهید بهشتی است.
