پل ریکور یکی از برجستهترین فیلسوفان هرمنوتیک دوران معاصر است. زمان و حکایت، مشتمل بر سه کتاب مستقل، اثر محوری اوست. دلمشغولی اساسی، در تمامی آثار این اندیشمند برجسته، فهم هستی از دریچهای تازه یعنی از دریچهی تأویل متن است. بدینروی در زمان و حکایت، نگاه فلسفی به نقاط تلاقی ادبیات و فلسفه، تحلیل امکانات و ظرفیتهای حکایت از رهگذر تأمل در مقولههای زمان، و کاوش در باب نوآوری معناشناختی بهمدد استعاره شاکلههای اساسی این اثر بزرگ است. در طول این مباحثه رشتههای بسیاری مطرح میشود، ازجمله پدیدهشناسی زمان، تاریخنگاری و نظریهی حکایت داستانی. در زمان و حکایت ۳، تلاش نویسنده اثبات این نکته است که پدیدهشناسی، پس از طی راهی دراز از قدیس آوگوستینوس تا هایدگر، برخلاف جامعهشناسی، ناگزیر به معضلآمیزی زمان منتهی میشود. قسمت دوم نشان میدهد که بوطیقای حکایت چگونه، با استفاده از امکانات متقاطع تاریخ و داستان تخیلی، از راه خوانش به بنبستهای اندیشه پاسخ میدهد.
زمان و حکایت (کتاب سوم) (زمان نقلشده) - انتشارات نی
معرفی کتاب زمان و حکایت (کتاب دوم) (پیکربندی زمان در حکایت داستانی)
پل ریکور یکی از برجستهترین فیلسوفان هرمنوتیک دوران معاصر است. زمان و حکایت، مشتمل بر سه کتاب مستقل، اثر محوری اوست. دلمشغولی اساسی، در تمامی آثار این اندیشمند برجسته، فهم هستی از دریچهای تازه یعنی از دریچهی تأویل متن است. بدینروی در زمان و حکایت، نگاه فلسفی به نقاط تلاقی ادبیات و فلسفه، تحلیل امکانات و ظرفیتهای حکایت از رهگذر تأمل در مقولههای زمان، و کاوش در باب نوآوری معناشناختی بهمدد استعاره شاکلههای اساسی این اثر بزرگ است. در طول این مباحثه رشتههای بسیاری مطرح میشود، ازجمله پدیدهشناسی زمان، تاریخنگاری و نظریهی حکایت داستانی. در زمان و حکایت ۲، نظریهی راویانگی که در بخش اول کتاب یک مطرح شده است این بار نه در عرصهی حکایت تاریخی که در عرصهی حکایت تخیلی مطرح میشود و موضوع اصلی این کتاب تجزیه و تحلیل پیکربندی زمان در حکایت تخیلی و از طریق آن است.
زمان و حکایت (کتاب دوم) (پیکربندی زمان در حکایت داستانی) - انتشارات نی
معرفی کتاب زمان و حکایت (کتاب اول) (پیرنگ و حکایت تاریخی)
پل ریکور یکی از برجستهترین فیلسوفان هرمنوتیک دوران معاصر است. زمان و حکایت، مشتمل بر سه کتاب مستقل، اثر محوری اوست. دلمشغولی اساسی، در تمامی آثار این اندیشمند برجسته، فهم هستی از دریچهای تازه یعنی از دریچهی تأویل متن است. بدینروی در زمان و حکایت، نگاه فلسفی به نقاط تلاقی ادبیات و فلسفه، تحلیل امکانات و ظرفیتهای حکایت از رهگذر تأمل در مقولههای زمان، و کاوش در باب نوآوری معناشناختی بهمدد استعاره شاکلههای اساسی این اثر بزرگ است. در طول این مباحثه رشتههای بسیاری مطرح میشود، ازجمله پدیدهشناسی زمان، تاریخنگاری و نظریهی حکایت داستانی. در زمان و حکایت ۱، ریکور با ارائهی دو مقدمهی مستقل، یکی نظریهی زمان قدیس آوگوستینوس و دیگری نظریهی پیرنگ ارسطو، مدافع این نظریه است که حکایت شامل سه بُعد تقلیدی است در ارتباط با زمان زیسته، زمان خاص پیرنگ و زمان خوانش. زمانمندی تجربهی بشری و حکایتشدن این زمان منجر به تلاقی شیوهی تاریخی و شیوهی داستانیِ حکایت میشود. این چهارچوب کلی در این کتاب برمبنای حکایت تاریخی مطرح شده است.
جهان نمایش مجموعهای است از متنهایی که برای صحنهی نمایش یا دربارهی آن نوشته شدهاند. انواع نمایشنامه، چه برای اجرا و چه صرفاً برای خوانده شدن، از جمله نمایشنامههایی با اقتباس از آثار ادبی یا سینمایی، و نیز متنهای نظری در حوزهی درام و نقد آثار نمایشی، در این مجموعه جای میگیرند.
○ دارم خاطره مینویسم، شرح حال. مدرکی که نشون بده وسط این همه جنون یه نفر بود که محکم چنگ زد به حقیقت. من میتونم ببینم آینده چه شکلیه. آیندهای بدون حزب. مردم آزادن حرف بزنن و فکر کنن. همهچی تغییر میکنه. باید تغییر کنه.
ص ۵۲
۱۹۸۴ (۲۳) (نمایشنامه) - انتشارات نی
جهان نمایش مجموعهای است از متنهایی که برای صحنهی نمایش یا دربارهی آن نوشته شدهاند. انواع نمایشنامه، چه برای اجرا و چه صرفاً برای خوانده شدن، از جمله نمایشنامههایی با اقتباس از آثار ادبی یا سینمایی، و نیز متنهای نظری در حوزهی درام و نقد آثار نمایشی، در این مجموعه جای میگیرند.
○ انسان فقط هنگامی میتواند حقیقتاً خودش باشد که ماسک به چهره زده باشد، زیرا فقط در این حالت احساس راحتی میکند و تظاهر را کنار میگذارد. به تعبیری بسیار واقعی، این چهرهی برهنه است که ماسک است. برعکس، فقط با زدن ماسک امکان افشای حقیقی وجود دارد.ص ۱۲۵
معرفی کتاب دولت مدرن و بحران قانون (چالش قانون و شریعت در ایران معاصر)
با ترسیم دقیق موقعیت ایران عصر مشروطه و برجسته ساختن دشوارههای موجود در راه تجدد و توسعه، دو واقعیت را نمیتوان نادیده گرفت: یکی ضرورت و خواست قانون در انقلاب مشروطه، دیگری ابهام در مفهوم قانون، و فرایند تولید قانون که البته از ابهام در مبادی تصوری، و عدم ایضاحِ مبانی قانون ناشی میشد. این ابهام چنان انسدادی در اندیشه، و بحرانی در زندگیِ انسان معاصر ایرانی پدید آورده است که فعلاً چشماندازی برای برونرفت از آن در افق نزدیک دیده نمیشود.
همین امر و مخاطرات ناشی از آن چنان اهمیتی دارد که مسئلهی قانون موضوعه و نسبت دولت جدید با شریعت را به یکی از مراکز مناقشه در ایران معاصر تبدیل کرده است.
دولت مدرن و بحران قانون بر مختصات این مناقشه تمرکز دارد.
دولت مدرن و بحران قانون (چالش قانون و شریعت در ایران معاصر) - انتشارات نی
جهان نمایش مجموعهای است از متنهایی که برای صحنهی نمایش یا دربارهی آن نوشته شدهاند. انواع نمایشنامه، چه برای اجرا و چه صرفاً برای خوانده شدن، از جمله نمایشنامههایی با اقتباس از آثار ادبی یا سینمایی، و نیز متنهای نظری در حوزهی درام و نقد آثار نمایشی، در این مجموعه جای میگیرند.
○ پزشک پنجاه آپاندیس را درمیآورد، دویست لوزه را جراحی میکند، هزار جمجمه را میشکافد، و بعد از مدتی دیگر چشمبسته هم میتواند همهی این کارها را بکند، اینطور نیست؟ پس چرا بعد از نوشتن پنجاه یا حتی صد داستان، نوشتن باز هم مثل روز اول سخت و ناممکن است؟ حتی بدتر از روز اول! هزار مرتبه بدتر از روز اول! ص ۴۰
انقلاب در میراث فرهنگی به روند پر نشیب و فراز سازمان میراث فرهنگی در فرایند شکلگیری مدرنیتهی ایرانی میپردازد. برای آنکه بدانیم هویت ایرانی در دنیای مدرن چگونه ساخته شد، باید مواد و مصالح نخستین آن را بشناسیم. یکی از مهمترین عناصر هویت ملی، رویکردی است که با آن تاریخ خود را بازخوانی میکنیم. این پژوهش به این پرسش پاسخ میدهد که از زمانی که تمنای مدرنشدن در ایران اوج گرفت، چه ایدههایی دربارهی میراث تاریخیمان مطرح شد؛
این ایدهها چطور تبدیل به برنامههای عملی شدند و شهرهای ما را تغییر شکل دادند؟ در این شهرها چه چیز میراث تلقی شد و با آن چه کردند؟ برای پاسخ به این پرسشها فرایند مدرنیزاسیون در ایران را مروری اجمالی میکنیم و سپس با تمرکز بر چهار دههی پس از انقلاب ۱۳۵۷، دربارهی ایدهها و برنامههای متولیان میراث فرهنگی بحث میکنیم. با تمرکز بر دورهی ۱۳۵۷ تا ۱۳۹۲ (یعنی از شکلگیری تا اتمام دورهی سازمان میراث فرهنگی) پژوهش بر این مدار اصلی شکل میگیرد که تناقضات در عرصهی میراث فرهنگی ناشی از مبانی نظری است یا مدیریت اجرایی.
درواقع، مؤلفان این کتاب فقط به بررسی توصیفیـتاریخی نپرداخته، بلکه در پرسش نقادانه از کنشگران تاریخی، با بررسی جزء به جزء فرایند شکلگیری سازمان میراث فرهنگی، تلاش کردهاند نگاه کلی خود به سرگذشت این سرزمین را از دست ندهند. هدف آن بوده که در تاریخ میراث فرهنگی، تاریخ ایران مدرن مشاهده شود و شکلگیری یک سازمان و نحوهی عملکرد آن و نیروهای درونش در تاریخ ایران مدرن فهم شود. این شیوه از پژوهش تاریخی که با کلامی روایی همراه شده، بر آن است تا با نزدیکشدن به حوزهی مشخصی از تاریخ سرزمینی، مسیر تکوین آن را ترسیم کند و تناقضها و هماهنگ درونی آن را نشان دهد.
از مسیر آشکارسازی این ظرفیتها، امکانات و محدودیتهای موجود در صحنههای تاریخی نمایان میشوند و برای مخاطبان معلوم خواهد شد که تاریخ نه یک مسیر یگانهی محتوم، بلکه بستری از ظرفیتها برای ارادههای موجود در موقعیت است.