روش شناسی مطالعات برنامه درسی
اعتبار و وزن رشته های علمی و تخصصی را می توان با توجه به ساختار دانشی و ساختار روشی آنها محک زد؛ رشته های دارای وجاهت اکادمیک برتر در این دو جنبه از قوام بیشتری برخوردارند.
رشته مطالعات برنامه درسی هم از این قاعده مستثنی نیست.
این رشته به رغم اینکه هنوز ممکن است به دلیل جوانی، ابعاد هویتیِ بارز و برجسته و مورد توافق جهانی نداشته باشد، اما به سرعت جای خود را در حوزه معرفتی مادر، که علوم تربیتی است، باز کرده و توسعه قابل توجهی هم در سطح دانشگاه های جهان و هم ایران پیدا کرده است.
بنا بر قاعده پیش گفته، پاسداشت این موقعیت و دوام آن نیازمند تنقیح هرچه بیشتر هویت دانشی و هویت روشی آن است.
کتاب روش شناسی مطالعات برنامه درسی تنها اثری است که تنقیح هویت روشی رشته را هدف قرار داده و از این نظر جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است.
بدون شک ادموند شورت، پدیدآورنده اثر، که از سرآمدان این رشته به شمار می آید، با خلق این اثر گام خلاق و هوشمندانه ای در راستای تحکیم پایه های علمی رشته و تثبیت هویت آن برداشته است.
فهرست :
پیشگفتار سر ویراستار
آشنایی با پروفسور ادموند سی. شورت
پیشگفتار پدیدآورنده
گفتار مقدماتی: فهم پژوهش برنامه درسی
فصل اول: پژوهش فلسفی: تحلیل مفهومی
فصل دوم: کاوشگری فلسفی: نقد توسّعی
فصل سوم: پژوهش فلسفی: جُستار نظرپردازانه
فصل چهارم: پژوهش تاریخی: روایت داستانهای واقعی
فصل پنجم: کاوش علمی: تبیینها و حدود
فصل ششم: پژوهش قومنگارانه: درک فرهنگ و تجربه
فصل هفتم: پژوهش روایی: تجربههای داستانشده
فصل هشتم: پژوهش زیباشناسانه: نقد هنر
فصل نهم: پژوهش پدیدارشناختی: ادراکات زیست ـ جهانی
فصل دهم: پژوهش هرمنوتیک: تصور هرمنوتیک و متن تربیتی
فصل یازدهم: پژوهش نظریهای: مؤلفهها و ساختار
فصل دوازدهم: پژوهش هنجاری: ابعاد و دیدگاهها
فصل سیزدهم: پژوهش انتقادی: پارادایمی در خدمت جنبش اجتماعی یا عمل رهاییبخش ...
فصل چهاردهم: پژوهش ارزشیابی: سنجش موقعیتی
فصل پانزدهم: پژوهش تلفیقی: سنتزپژوهی
فصل شانزدهم: پژوهش معطوف به عمل فکورانه: هنرهای برنامهریزی
فصل هفدهم: پژوهش در عمل (کنشپژوهی): اقدام مبتنی بر مطالعه
فصل هجدهم: کلام آخر: تأملات پایانی
آشنایی اجمالی با نویسندگان فصول مختلف
چاپ سوم با بازنگری در ترجمه بوده است
مهارتهای آموزشی و پرورشی
آموزش درست، بهترین وسیله گسترش و نوسازی اندیشه است. هرگز نمی توان نسل جوان را با تحمیل و فشار به سوی رشد و تعالی هدایت کرد.
تحمیل مداوم و غیر ضروری، فرصتهای انتخاب را که برای رشد هوشمندانه ضرورت دارد، محدود می کند.
متأسفانه، مؤسسات آموزشی امروز نه تنها از آزادی انتخاب و رشد فردی و اجتماعی یادگیرندگان پشتیبانی نمی کنند، بلکه امکان هرگونه ابتکار، آزادی اندیشه و نقادی را از آنان گرفته اند.
کتاب مهارتهای آموزشی و پرورشی در دو جلد با عنوان، مهارتهای آموزشی و پرورشی (جلد اول) و مهارتهای آموزشی (جلد دوم) در دو بخش و 9 فصل تنظیم شده است.
بخش اول با عنوان نظریه ها و دیدگاههای مختلف، در زمینه آموزش و عوامل مؤثر بر آن بحث می کند و در این فصلها دانشجویان با نظریه و دیدگاههای مختلف در زمینه آموزش آشنا خواهند شد و در آن نقش فرهنگ، ذهن، انگیزش بر ماهیت و عملکرد آموزش و یادگیری تجزیه و تحلیل می شود
در بخش دوم با عنوان رویکردها و الگوهای آموزشی، دانشجویان با چهار رویکرد و هشت الگوی آموزشی در اجرای فعالیتها آشنا می شوند.
مؤلف بر این باور است که مطالب و محتوای مطرح شده در فصلهای گوناگون نه تنها برای دانشجویان و آموزش دهندگان مبتدی مفید خواهد بود، بلکه برای کلیه آموزش دهندگان در سطوح گوناگون و مجریان باتجربه که به طور عمیق به حرفه آموزشی خود فکر می کنند، می تواند مفید و ارزشمند باشد.
فهرست:
پیشگفتار
بخش اول: مبانی نظری تدریس
فصل اول: ماهیت و کارکرد نظریههای تدریس
بخش دوم: طراحی آموزشی
فصل دوّم: منابع تعیین هدفهای آموزشی
فصل سوم: مراحل تحلیل و تنظیم یک طرح آموزشی
بخش سوم: اجرا (عملیاتی کردن برنامههای طراحی شده)
فصل چهارم: تدریس مستقیم
فصل پنجم: تدریس غیرمستقیم
فصل ششم: تدریس تعاملی
فصل هفتم: تدریس مسأله محور
بخش چهارم: ارزشیابی نتایج فعالیتهای آموزشی
فصل هشتم: ارزشیابی پیشرفت تحصیلی
منابع و مآخذ
واژهنامه
چاپ نهم ویراست 2: با تجدیدنظر اساسی و چاپ سیزدهم ویراست 3: با تجدید نظر و اضافات
(1392) سیره تربیتی پیامبر (ص) و اهل بیت
قرآن کتاب هدایت و پیامبر (ص)، به گواهی سخن خودشان «انی بعثت معلما»: من آموزگار مبعوث شدم، آموزگار قرآن و حکمت است و بیانگر این واقعیت است که آموزه های قرآنی، نه بلندپروازانه و تحقق ناپذیر، که عملی و تحقق پذیرند و پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) آن را در عمل محقق کرده اند. بنابراین، سیره تربیتی آن بزرگواران می تواند رهنمودی عملی و چراغی فروزان فراروی مربیان و معلمان و والدین و دیگر علاقه مندان به تربیت نسل نوخاسته در مسیر پرفراز و نشیب و ناهموار تربیت باشد و آنان را در دست یابی به اهداف عالی خود یاری کند. در این کتاب سیره تربیتی پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت آن حضرت (ع) بررسی و اصول و روشهای تربیتی نهفته در سیره آنان در حیطه های تربیت فرزند، تربیت اعتقادی، تربیت عبادی، تربیت اخلاقی، و تربیت علمی استخراج و تبیین شده است.
روش تدریس پیشرفته
در این اثر مؤلف سعى کرده است تدریس مهارت ها و راهبردهاى تفکر را در خلال تدریس محتواى علمى دروس مختلف و نه جداى از آنها مطرح کرده و مورد بحث و تمرین قرار دهد. چارچوب ها و راهبردهاى ارائهشده در این کتاب سرمشق مفیدى براى تدریس منظم مهارت ها و توانایی هاى تفکر و نیز تجزیه و تحلیل سازههایى که تفکر را شکل می دهند، در فرایند تدریس محتواهاى مختلف آموزشى است. اگر چه به قول توماس ادیسون «هیچ کارى ماهیتاً خوب نیست، مگر اینکه براى فرد مفید و راضى کننده باشد».
راهبردها و فنون طراحی آموزشی
نظارت و راهنمایی آموزشی
نظارت و راهنمایى آموزشى از وظایف مهمى است که براى اداره نظام آموزشى ضرورت دارد و هدف اصلى آن اصلاح و بهبود وضع آموزشى است. در نتیجه نیاز به آن در همه زمینه هاى مربوط به فعالیت هاى تدریس و یادگیرى، اجتناب ناپذیر است. نگارش کتاب حاضر بر این فلسفه استوار بوده است که یکى از مهم ترین و اساسى ترین مسئولیت هاى مدیر مدرسه یا راهنماى آموزشى، اصلاح پیوسته فرایند تدریس و یادگیرى به منظور نیل به اهداف آموزشى است و هدف از تدوین آن آشنا کردن خوانندگان با مجموعه اى از دانش و معرفت در مورد نظارت و راهنمایى آموزشى است. انتظار مى رود که با استفاده از مطالب این کتاب، دانشجویان و خوانندگان بتوانند تا حدودى دانش و بینش لازم را درباره نظارت و راهنمایی آموزشى کسب کنند. به علاوه مدیران مدارس و راهنمایان آموزشى نگرش جدیدى نسبت به اهمیت و ضرورت نظارت و راهنمایی آموزشى در آموزش و پرورش و همچنین رهنمودها، راهبردها، و کاربردهاى آن در مدارس پیدا کنند تا بدین وسیله بر فرایند و نتایج آموزش و پرورش دانش آموزان تأثیر بگذارند. لازم به ذکر است با اینکه درس نظارت و راهنمایى آموزشى از دروس پیش بینى شده در برنامه مصوب دوره کارشناسى و کارشناسى ارشد رشته علوم تربیتى شاخه مدیریت آموزشى و کارشناسی راهنمایى و مشاوره است، تقریباً هیچ گونه منبع معتبر فارسى در این زمینه وجود نداشت و تهیه و تألیف کتابى که پاسخگوى نیازهاى دانشجویان باشد، به شدت احساس می شد. در واقع کتاب حاضر، نتیجه اولین تلاش براى تألیف اثرى در زمینه نظارت و راهنمایى آموزشى است.
مبانی راهنمایی و مشاوره
کتاب مبانی راهنمایی و مشاوره حاصل کوشش جمعی هشت نفر از اساتید رشته مشاوره کشور است که در چهارده فصل نگارش یافته است. در این کتاب سعی شده است قلمرو و حوزه های اصلی رشته راهنمایی و مشاوره به مخاطبان معرفی شود. از جمله مباحث مطرح شده در این کتاب عبارت اند از: مشاوره مدرسه، مشاوره شغلی، مشاوره نو توانی، مشاوره سالمندی، مشاوره گروهی، مشاوره خانواده، سنجش و آزمون در مشاوره، راهنمایی و مشاوره در اسلام و تاریچه راهنمایی در ایران و جهان. جامعیت، غنای علمی و توجه به ابعاد بومی، ارزشی و فرهنگی علم مشاوره در کشور را می توان از جمله ویژگیهای شاخص این کتاب دانست.