معرفی کتاب نظریه های دولت (چاپ دوم از ویراست دوم)
هنگام بررسی مفهوم دولت باید آگاه بود که این مفهوم معضلترین مفهوم در سیاست است؛ هرکس که عمیقاً بدان بپردازد از این نکته آگاه خواهد شد. این امر تنها نتیجهی تاریخ درهمپیچیده و یا اهمیت خاص مفهوم دولت در اوضاع سیاسی امروز نیست، بلکه علت آن دوپهلویی و پیچیدگی این مفهوم است که آن را درعینحال سهل و ممتنع ساخته است. بهنحوی که با سهولت نگرانکنندهای با بسیاری مفاهیم و نهادها درهم میآمیزد. دولت پدیدهای نیست که در نگاه اول بهخوبی شناخته شود؛ بهرغم ملموسبودنش (که وقتی بخواهیم مثلاً از پرداخت مالیات خودداری کنیم یا بدون گذرنامه کشور را ترک کنیم کاملاً آن را احساس خواهیم کرد) باز هم نمیتوان به سهولت روی آن انگشت گذاشت ــ زیرا اندیشه یا مجموعهای از مفاهیم، ارزشها و اندیشههایی درخصوص زندگی اجتماعی است. دولت نه نهادی منفعل و بیطرف است که بتوان آن را نادیده گرفت و نه حاصل تصادف صرف و ساده است. از آنجا که نظریههای دولت اغلب هم شکل آن و هم نگرشهای ما را دربارهی آن تعیین میکنند، فهم نظریههای اساسی دولت باید بخشی از هرگونه آموزش سیاسی را تشکیل دهد.
نظریه های دولت (چاپ دوم از ویراست دوم) - انتشارات نی
انگیزهی انتخاب بهیموت برای ترجمه، نهتنها اهمیت آن بهدلیل تحلیل علل و عوامل و شرح تاریخ انقلاب انگلستان، بهعنوان نخستین انقلاب در عصر مدرن، بلکه و بهویژه ربط و پیوند نظری آن به کتاب لویاتان است. لویاتان توصیف و تحلیل گذار از وضع طبیعی به جامعهی مدنی و دولت و استقرار قدرت و حاکمیت و تبعیت و فرمانبرداری است در حالی که بهیموت توصیف روند قهقرایی یعنی فروپاشی حاکمیت و دولت و گسترش نافرمانبرداری و بازگشت به وضع طبیعی و عودت ددمنشی و جنگ همه بر ضد همه است.
بهیموت تنها کاربرد نظریهی عمومی لویاتان در یک نمونهی خاص تاریخی نیست، بلکه زمینهی پیدایش حوزهی فکری دیگری در اندیشهی هابز را فراهم میکند و به تولید «دانش سیاسی» جدید میانجامد که میتوان از آن بهعنوان آموزش یا تربیت سیاسی نام برد.
برگرفته از مقدمهی کتاب
کتاب «بهیموت یا پارلمان طولانی» برای هر خواننده ای که به بافت تاریخی اندیشه «توماس هابز» علاقه مند است، از ضروریات به حساب می آید. هابز، این فیلسوف بزرگ سیاسی در کتاب مشهور دیگرش به نام "لویاتان" ، چارچوبی تحلیلی برای بحث در مورد فتنه ، عصیان و تجزیه سلطه ارائه کرده بود. اما از کاربرد این چاچوب در مسائل انضمامی تا حدودی طفره رفته بود. هابز برای رفع این مشکل کتابی دیگر را از خود به جا گذاشت. کتابی با عنوان "بهیموت" که حدود سال 1668 به اتمام رسید و در اصل به عنوان کتابی مکمل در کنار لویاتان قرار میگیرد. و می شود گفت اساسا این کتاب نشان دهنده کاربرد سیستماتیک این چارچوب وضع شده در جنگ داخلی انگلیس است. لویاتان توصیف و تحلیل گذار از وضع طبیعی به جامعه ی مدنی و دولت و استقرار قدرت و حاکمیت و تبعیت و فرمانبرداری بود، درحالی که بهیموت توصیف روند قهقرایی یعنی فروپاشی حاکمیت و دولت و گسترش نافرمانبرداری و بازگشت به وضع طبیعی و عودت ددمنشی و شرارت مردم و جنگ همه بر ضد همه است. بهیموت تنها کاربرد نظریه ی عمومی لویاتان در یک نمونه ی خاص تاریخی نیست، بلکه زمینه ی پیدایش حوزه ی فکری دیگری در اندیشه ی سیاسی هابز را فراهم می کند و به تولید «دانش سیاسی» جدیدی می انجامد، که می توان از آن به عنوان «آموزش یا تربیت سیاسی» نام برد.
سیاست و زندگی سیاسی چیست؟ گرایش ایدئولوژیک رژیمهای سیاسی چه تأثیری بر تقسیم قدرت میان نیروهای اجتماعی دارد؟ اصولاً دولت چیست؟ منشأ آن کدام است؟ نقش دولتها در حیات اجتماعی و زندگی سیاسی چیست؟ گروهها و نیروهای اجتماعی چه رابطهای با دولت دارند؟ جامعهشناسی سیاسی سعی دارد به این سؤالات و سؤالهای مشابه آن که ممکن است ذهن هر دانشجوی رشتههای علوم سیاسی و جامعهشناسی و حتی افراد علاقهمند به امور سیاسی را به خود مشغول داشته پاسخ گوید. مؤلف در این کتاب وظیفهی اصلی جامعهشناسی سیاسی را به بررسی روابط میان قدرت دولتی و گروهها و نیروهای اجتماعی محدود کرده است تا «دیسیپلین» جامعهشناسی سیاسی بهمعنی دقیق آن از دیگر شاخههای علوم سیاسی متمایز گردد. وی جوانب مختلف مسائل جامعهشناسی سیاسی را هم در عرصهی نظریه به محک تجربه زده است و هم در عرصهی عمل. مؤلف همچنین با دیدگاهی تاریخنگر نظریهها و عملکرد نیروهای مختلف اجتماعی را بررسی کرده است و جایجای با ذکر شواهد و مستندات تاریخی آنها را آزموده است.
جامعهشناسی سیاسی - انتشارات نی
هابرماس بهعنوان مهمترین روشنفکر آلمانی در حوزههای گوناگون از جامعهشناسی و علوم سیاسی گرفته تا فلسفه و مطالعات فرهنگی صاحبنظر است. گرچه او در کشور خود در کانون توجه است، خارج از آلمان بهویژه در زمینهٔ علوم انسانی چندان مورد اقبال قرار نگرفته است. نظریهٔ او بر اهمیت ارتباط و تفاهم تأکید میگذارد و شیوهٔ جدل و مباحثات او مبتنی بر حفظ وحدت نظریه و عمل از دیدگاهی سیاسی است. کتاب حاضر نخستین شرح مبسوط از مباحثات عمدهای است که هابرماس از اوایل دهه 1960 در آنها شرکت داشته است. نویسندهٔ این کتاب معتقد است که منتقدان هابرماس استراتژی سیاسی نهفته در مباحثات و مداخلات گوناگون او و همچنین رشتهٔ پیوند فعالیتهای فکری وی را درنیافتهاند. در اینجا مباحثات هابرماس با فلاسفهٔ مهم معاصر و مداخلات او در جریانات اجتماعی و سیاسی آلمان بررسی میشود. چنانکه نویسنده شرح میدهد، هابرماس ابعاد مختلف مواضع و نظرات مخالفان خود را در جریان فکری خود درهم میآمیزد و درعین حال از دموکراسی و بحث آزاد در مقابل تهدیدها و خطرات مختلف دفاع میکند.
اهداف و غایات زندگی سیاسی چیست؟ چگونه و با چه ابزاری میتوان به آن اهداف دست یافت؟ دکتر حسین بشیریه در احیای علوم سیاسی: گفتاری در پیشهی سیاستگری میکوشد توضیح دهد که چرا در سدهی اخیر «علوم سیاسی» از مواجهه با چنین پرسشهایی اجتناب میکند. به باور او، با استیلای اثباتگرایی و رفتارگرایی بر حوزهی مطالعات سیاسی و تأکید بر «توضیح و تبیین» زندگی سیاسی به جای تدبیر و اصلاح و تغییر آن، دانش سیاست رسالت و فایدهی خود را از دست داده است. در دانشِ اثباتی سیاست جنبههای متنوع زندگی سیاسی به «داده»های عینی و بیروح تقلیل مییابد و علوم سیاسی، بر اثر غفلت از غایات و اهداف و پرهیز از تأمل در راههای نیل به زندگی عادلانه و در شأنِ کرامتِ انسانی، به دانشی بیمعنا و بیثمر بدل شده است. تألیف این کتاب تلاشی در راه احیای سیاست به منزلهی حکمت عملی و دانش تجویزی است.