روان شناسی شناختی
روانشناسی شناختی به عنوان یکی از رشتههای فرعی علوم شناختی با بهرهگیری از یافتههای علم اعصاب، زبانشناسی، علوم رایانه و هوش مصنوعی، مردمشناسی و فلسفه ذهن توانسته است در چند دهه گذشته رازهای بسیاری را در مورد کارکردهای مغز انسان بگشاید.
روانشناسی شناختی به بررسی کارکردهایی میپردازد که سالها روانشناسان و پژوهشگران به علت عدم امکان دسترسی مستقیم به مغز در حین انجام تکالیف شناختی، به مطالعات نظری غیر تجربی درباره آن بسنده کرده بودند.
اینک روانشناسان به برکت یافتههای علوم شناختی، کشف شیوههای جدید پژوهش و اختراع فناوریهای نوین تصویربرداری از مغز این توانایی را کسب کردهاند که کارکردهای مغز را حین رخداد آنها بررسی و مطالعه کنند.
روانشناسی شناختی به بررسی پدیدههایی چون هشیاری، توجه، ادراک، حافظه، بازنمایی دانش، زبان، حل مسئله، خلاقیت، تصمیمگیری، استدلال و هوش میپردازد و تا به حال توانسته است حقایق بسیاری را درباره هر یک از زمینههای فوق آشکار سازد.
فهرست :
1: مقدمه ای بر روان شناسی شناختی
2: علوم اعصاب شناختی
3: ادراک بصری
4: توجه و هشیاری
5: حافظه: الگوها و روش های تحقیق
6: فرایندهای حافظه
7: تصاویر ذهنی و گزاره ها
8: سازمان دانش در ذهن
9: زبان
10: زبان در بافت
11: حل مسئله و خلاقیت
12: تصمیم گیری و استدلال
13: هوش انسان
جستار هایی در باره تکوین بیماری های روانی
زیگموند فروید، بنیانگذار مکتب روانکاوی، با ارائه دیدگاههای نوآورانه و بحثبرانگیز درباره روان انسان، مسائل روزمره و جنسی، افقهای جدیدی را در علم روانشناسی گشود. این کتاب، مجموعهای ارزشمند از سخنرانیهای او در دانشگاه وین طی سالهای 1915 تا 1917 است که بهعنوان یکی از آثار کلاسیک و محبوب در معرفی نظریات مکتب روانکاوی، شناخته میشود.
این کتاب برای مخاطبان عمومی اما علاقهمند به روانکاوی نوشته شده و مفاهیم اساسی نظریه فروید را به زبانی ساده و جذاب تشریح میکند. کتاب از سه بخش اصلی تشکیل شده است: اعمال سهوی، رویاها و نظریه عمومی نوروزها که در مجموع شامل 28 درس است.
در بخش اول، فروید به بررسی اعمال سهوی میپردازد. او معتقد است این اعمال که به ظاهر بیاهمیت و تصادفی به نظر میرسند، در واقع ریشه در ناخودآگاه دارند و میتوانند اطلاعات ارزشمندی درباره روان فرد ارائه دهند.
فروید با ارائه مثالهای متعدد، نشان میدهد چگونه لغزشهای زبانی، فراموشیها و اشتباهات به ظاهر ساده میتوانند بازتابی از تمایلات و تعارضات درونی باشند. بخش دوم کتاب به موضوع رویاها اختصاص دارد.
فروید رویاها را شاهراه ورود به ناخودآگاه میداند و به تفصیل درباره تکنیکهای تعبیر رویا، محتوای آشکار و پنهان رویاها، سانسور و نمادپردازی در رویا بحث میکند. او همچنین به تحلیل چند رویای نمونه میپردازد تا نشان دهد چگونه رویاها میتوانند آرزوها و تمایلات سرکوبشده را منعکس کنند.
در بخش سوم، فروید نظریه عمومی نوروزها را مطرح میکند. او به بررسی مفاهیمی چون مقاومت، سرکوبی، زندگی جنسی انسان، رشد لیبیدو و سازمانیافتگیهای جنسی میپردازد.
همچنین مفهوم اضطراب، نظریه انتقال و اصول درمان روانکاوی را تشریح میکند. فروید در این بخش نشان میدهد چگونه تجارب دوران کودکی و تعارضات ناخودآگاه میتوانند منجر به شکلگیری نوروزها در بزرگسالی شوند.
یکی از نکات برجسته این کتاب، تأکید فروید بر اهمیت گفتوگو در فرایند روانکاوی است. او روانکاوی را فرایندی متمایز معرفی میکند که در آن، تبادل کلام میان بیمار و روانکاو نقش اساسی دارد.
روانکاو با طرح پرسشها و ارائه توصیههایی سعی در هدایت فرایند فکری بیمار و کشف محتویات ناخودآگاه او دارد. این کتاب علیرغم کلاسیک بودن، همچنان اثری مهم و تأثیرگذار در حوزه روانشناسی محسوب میشود.
زبان روان و قابل فهم آن، باعث شده است که خواننده عادی و کمآشنا نسبت به دانش روانشناسی نیز بتواند با مفاهیم پیچیده روانکاوی ارتباط برقرار کند. فروید در این کتاب نشان میدهد چگونه نظریات او میتواند در درک رفتارهای روزمره، رویاها و مشکلات روانی کاربرد داشته باشد.
در واقع این کتاب، مفاهیم اساسی روانکاوی فروید را معرفی میکند و در عین کلاسیک بودن محتوای آن، میتوان از دلنشینی و سلاست متن آن، بهره بسیاری در زندگی روزمره جست.
.
.
.
.
روان شناسی فیزیولوژیک
كتاب روانشناسی فیزیولوژیك دكتر جیمز دبلیو كالات به دلیل خوبی به طور گسترده ای استفاده شده است. سطح بسیار بالای دانشپژوهی، سبك نگارش واضح و روشن به حكایت های سرگرمكننده، و مثال های بسیار دقیق. هدف كالات این است كه روانشناسی فیزیولوژیك را دستیافتنی كند و هیجان پژوهش را برای توجیهات زیستی رفتار انتقال دهد. این كتاب كه با موضوعات تازه و یافته های پژوهشی جدید بهروز شده است، سنت كیفیت آن را ادامه می دهد.
كتاب نیل كارلسون و ملیسا بیركت با همین عنوان نیز در دو جلد در دسترس استادان و دانشجویان عزیز قرار دارد، اما به نظر مترجم، چون این منبع مشروح تر از روانشناسی فیزیولوژیك جیمز كالات است، شاید برای دانشجویان كارشناسی ارشد و بالاتر مفیدتر باشد
انسان و سمبولهایش
انسان و سمبولهایش، کتابی است ساختارشکن که روان ِ آدمی و سمبولهای عمیقِ جاگرفته در زوایای ِ آن را میکاوَد، نشانههایی که جهانِ بیرونی را شکل و فُرم میبخشند. کارل یونگ، روانپزشک برجسته و پدرِ روانشناسیِ تحلیلی، نویسندهی این کتاب است. او به ژرفای ِ ناخودآگاه ِ جمعی و کهنالگوهای جایگرفته در آن مینگرد، که افکار و عواطف و رفتارهای انسان را متأثر میسازند و اهمیتِ این نمادها را در زیست و زندگیِ جمعی ما در همهی ادوار به بحث و فحص میگذارد.
این کتاب به تاریخِ ۱۹۶۱ نوشته شده، یعنی درست پیش از مرگِ یونگ، واپسینِ سالِ عمرش که تماماً وقفِ نوشتنِ این کتاب شد و تنها ۱۰ روز پیش از آنکه بیمار شود به پایانَش رسانْد. علیرغمِ اینکه همکاران ِ یونگ، او را به ترویجِ مفاهیمِ این کتاب ترغیب کردند، تمایلی به نشر و توسعهی آن از خود نشان نداد.
این کتاب رابطهی انسان و ناخودآگاهش را بررسی میکند و بر اهمیتِ رویاها در زندگیِ فرد تأکید میورزد؛ یونگ ایدههای کلیدی و مهمی همچون نماد و رویا و کهنالگوهای برآمده از ناخودآگاه را به مخاطب معرفی میکند و زبانِ ناخودآگاهِ انسان را نماد و سمبول میداند که به واسطهی رویا بر او ظهور میکنند. نماد یا سمبولهای روان، ابژههای شناختهشدهی جهانِ واقعیتند که به چیزی ناشناخته و دور از ذهن اشاره دارند. و رویا ابزاری است برای ابراز ِ ناخودآگاه که به سادگی خود را به انسان نشان نمیدهد.
این کتاب پنج بخش دارد و یونگ هر بخش از آن را بر مبنای روانشناسیِ تحلیلی و توصیف و تفسیرِ ناخودآگاه از این منظر، نوشته است.
بخش نخست، پیشزمینهی لازم برای طرحِ مفهومِ ناخودآگاه است و از مفاهیم کلی سخن میگوید. او در این بخش ناخودآگاه را ساحتی از روان معرفی میکند که با رساندنِ مفاهیمِ حیاتی، انسان را به سمت و سوی تعادل پیش میرانَد. موضوعِ بخشِ دوم، انسان ِ امروزی و اسطورههاست که در ژرفترین ساحتِ روان ِ انسان ریشه دارند. سومین بخش به مفهومِ فردانیت یا individuation میپردازد، که به مثابهی همزیستیِ مسالمتآمیز خودآگاه و ناخودآگاه انسان و کانونِ اندیشههای فلسفیِ یونگ است. در بخش چهارم نمادهای مختلفی که پیشتر معرفی شدهاند در هنرهای بصری و تجسمی به منزلهی بافت و زمینهی نمایشِ آنها مطرح میشوند و درنهایت آخرین بخش از این کتاب، مفاهیمِ کلیدیِ بخشهای پیشتر به شکلی عملی و نمونهوار در تجزیه و تحلیلِ بیمارانِ روان مورد استفاده قرار میگیرد.
در نظر یونگ یگانه ماجراجوییِ انسانِ واماندهی عصر مدرن، کنکاش و تفحص در ناخودآگاهِ خویش است تا به هارمونی و هماهنگی متناسبی با خودآگاه و خویشتنِ خود دست یابد.
نظریه و كاربست مشاوره و روان درمانی
نظریه های مشاوره و رواندرمانی جرالد کُری که ابعاد تفکر، احساس، و رفتار تجربیات انسان را ترکیب می کند، کتابی را ارائه می دهد که درک آن راحت است و به شما کمک می کند مدل های درمانی بیانشده در نظریه های مشاوره را مقایسه کنید. کُری نظریه های عمده را به شما معرف می کند (روانکاوی، آدلری، وجودی، فردمدار، گشتالت، واقعیت، رفتاری، شناختی- رفتاری، سیستم های خانواده، فمینیست، و رویکردهای پستمدرن) و نشان می دهد که چگونه هر نظریه می تواند برای مورد تکی («استن») به کار برده شود. او به شما نشان می دهد که چگونه این نظریه ها را در عمل به کار برید، و به شما کمک می کند نظریه ها را در یک سبک مشاوره اختصاصی ادغام کنید.
به نظر مترجم، نظریه های رواندرمانی پروچاسکا و نورکراس به ویژه برای دانشجویان رشته روانشناسی و روانپزشکی جامع تر از نظریه های مشاوره و رواندرمانی جرالد کُری است. استادان در رشته مشاوره، جرالد کُری را بیشتر ترجیح می دهند.
شاید بهتره با یکی حرف بزنی
لوری گاتلیب نویسنده کتابشاید بهتره با یکی حرف بزنی یک رواندرمانگر است. او در ابتدای کتاب از ما میپرسد: «ما چطور تغییر میکنیم؟» و پاسخ میدهد «با ارتباط با دیگران». گاتلیب معتقد است رابطۀ میان درمانگر و بیمار، اعتمادی مقدس میطلبد تا وقوع هرگونه تغییری امکانپذیر شود.
کتاب شاید بهتره با یکی حرف بزنی ماجرای جلسات رواندرمانی لوری گاتلیب و نحوۀ مواجهۀ او با بیمارانش و سپس مواجهۀ خود او با رواندرمانگرش وندل برانسون است.
آنچه گاتلیب، با قلم صریح و طنز صمیمانهاش، پیش رویمان میگذارد؛ زندگی خودش، بیمارانش و ما به عنوان مخاطبان کتاب است. با همان درماندگیها و آشفتگیها و بیم و امیدها که خوب که نگاه کنیم کم و بیش میان همهمان مشترک است. او نخست برای تسلی یافتن و سپس برای شناختن خود و دسترسی به دنیای پیچیده درونیاش به رواندرمانی روی میآورد. حرفهای که سالها عمرش را صرف آن کرده و خود نیز از همان برای یاری رساندن به دیگران بهره میگیرد و، با قصههایی که از بیمارانش برایمان تعریف میکند، پیداست که در این کار موفق هم میشود.
نظریه های شخصیت
نظریه های شخصیت فیست و فیست شالوده ای جامع را درباره ماهیت نظریه شخصیت و همین طور کمک های آن به علم فراهم می آورد. هر نظریه شرح کوتاه زندگینامه ای از هر نظریهپرداز، پژوهش مربوط، و کاربردها برای زندگی عملی دربر دارد. این کتاب که سه استاد روانشناسی سرآمد آن را نوشته اند- جس فیست، گرگوری جی. فیست، و تامی- آن رابرتس- بسیار جالب است و دانشجویان می توانند ارتباط خوبی با آن برقرار کنند. این کتاب تحقیقات جدید و بخش هایی را درباره موضوعاتی چون هویت خود، تحقیقات جنسیتی، ذهنآگاهی و خودشکوفایی و مباحث دیگر تأمین می کند.
بدیهی است که در هیچ کتابی درباره نظریه های شخصیت، تمام نظریه ها یافت نمی شوند و دانشجویانی که نیاز دارند برای کنکور ارشد یا دکترا کل نظریه های شخصیت را مطالعه کنند، باید یک کتاب را مرجع قرار دهند و نظریه های مطرح نشده در آن را از کتاب های دیگر بیابند.
توده و قدرت
کتاب توده و قدرت کتابی است منحصر به فرد به قلم "الیاس کانتی" که با جنبه های پویای توده و گروه سر و کار داشته و با این سوال دست و پنجه نرم می کند که چرا توده ی مردم از قدرت فرمانروایان اطاعت می کنند. "الیاس کانتی" در "توده و قدرت" خطی موازی بین حکمرانی و بدبین شدن می کشد؛ همچنین در این اثر، یادداشت های "دانیل پاول شربر"، قاضی مشهور آلمانی، با انتقادات ضمنی "زیگموند فروید" و "گوستاو لوبون" مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
"توده و قدرت" به دلیل لحن غیرمعمول آن، مورد توجه قرار گرفته است؛ "الیاس کانتی" گرچه بازه ی وسیعی را مورد بررسی قرار داده، اما اثر تحت لوای روش های دانشگاهی و علمی نیست. در عوض همچون یک کتابچه ی راهنماست که فردی خارج از نژاد بشر آن را به نگارش درآورده و با زبانی مختصر و مفید و همچنین استعاره ای ، دستکاری و بازی های قدرت را به فرد خارجی دیگری توضیح می دهد.
بر خلاف دیگر آثار غیر داستانی، "توده و قدرت" از نگارشی عمدتا شاعرانه و خشمناک برخوردار می باشد."توده و قدرت" اثری انقلابی از "الیاس کانتی" است که نگاهی جدید به روانشناسی و تاریخ بشریت دارد و یکی از عمیق ترین و تکان دهنده ترین تصویرسازی های صورت گرفته از وضعیت بشر را به خوانندگان ارائه می کند."توده و قدرت" همچنان به عنوان یکی از مهم ترین آثار شناخته شده در زمینه تحولات اروپای شرقی است که در چهارچوب کاری "الیاس کانتی" شکل گرفته و رشد توده ها و قدرت آنان در برابر قدرت حکومت ها را نشان می دهد.