دفتر و دفترچه
تراول ماگ و فلاسک
اسپینوزا و ما
اسپینوزا و ما، مشتمل بر چهار سخنرانی نگری درباره اسپینوزاست که در قالب درس‌گفتارها و کنفرانس‌های گوناگون بین سال‌های ٢٠٠٥ تا ٢٠٠٩ ارائه شده‌اند.
اسپینوزا و ما سومین اثری است که آنتونیو نگری، پس از نابهنجاری وحشی و اسپینواز برانداز، به طور کامل به اسپینوزا اختصاص داده است. این کتاب، جستارهای گردآوری‌شده نگری را در اسپینوزای برانداز، که به سال ١٩٩٢ منتشر شد، توأماً تداوم می‌بخشد و تکمیل می‌کند؛ در ابتدای متنِ چهار سخنرانی حاضر در این کتاب مقدمه‌ای مبسوط از نگری می‌آید که همزمان وظایف گوناگونی را به انجام می‌رساند: یادآوری تزهای اصلی نابهنجاری وحشی؛ مروری بر آرای چهره‌های اصلی مطالعات قاره‌ای در باب اسپینوزا در چند دهه گذشته؛ و به دست دادن تصویری از پروژه فلسفیِ در دست تکوینِ خودِ وی درون صحنه گسترده‌تر فلسفه سیاسی قاره‌ای معاصر.
دغدغه اسپینوزا و ما در مجموع این است که چگونه اسپینوزا از قفای مدرنیته به روزگار پست‌مدرنِ حاضر جهیده تا ما را نه‌فقط به تأملی براندازانه در مقابل گفتارهای غالب روزگار معاصر وادارد، بلکه ما را به عملی مشترک فرابخواند که هنوز خود نیز به بزرگی و عظمت آن واقف نیستیم.
فلسفه سیاسی ماکیاولی
فیلیپودل لوکّزه، فیلسوف معاصر و هموطن ماکیاولی، قریب پانصد سال پس از درگذشت او، می‌کوشد در کتاب حاضر تصویری جامع ــ هرچند مقدماتی ــ از فلسفه‌ای عرضه دارد که چنان «رخداد»ی است که نه‌تنها در زمانه خویش بلکه هنوز هم دلالت‌های فکری و عملی آموزه‌های آن به‌درستی و به‌تمامی فهم نشده است.
فیلیپودل لوکّزه، در این کتاب، به‌تفصیل، و فراسوی مرزهای اثری مقدماتی، برخی از مهم‌ترین دغدغه‌های فکری و مفاهیم اساسی مورد استفاده ماکیاولی را، از قبیل رئالیسم، مونیسم، طبیعی‌گرایی بخت، ویرتو، اتفاق، شانس، توپوسِ میلیشیای مدنی، مرکزیت شقاق و تعارض اجتماعی، حقیقت مؤثر و ... به بحث می‌گذارد. کاری که از دو طریق بس مهم و کم‌نظیر انجام می‌گیرد:
نخست بررسی آثار برجسته ماکیاولی، شامل گفتارها، شهریار، تواریخ فلورانسی، و هنر جنگ، در پرتوِ مضامین و مسائلی که در بخش ابتدایی مطرح می‌شوند؛ و در ثانی، بررسی تأثیرگذاری و چگونگی دریافت ماکیاولی رد سنت فلسفه مدرن و معاصر غرب. دو طریقی که هر دو بر بستر مطالعه زمینه‌های تاریخی و سیاسی فلورانسی، ایتالیایی و اروپایی این جدال‌های نظری انجام می‌گیرد.
مواجهه ماکیاولی و اسپینوزا
فیلیپو دل لوکّزه مدرس حوزه تاریخ تفکر سیاسی در دانشگاه برونل لندن، همکار ارشد تحقیقاتی دانشگاه ژوهانسبورگ و دارای کرسی در کالج بین‌المللی فلسفه در پاریس است.
دل لوکّزه، بی‌آن‌که مدعی شناخت و معرفی «ماکیاولی واقعی» یا «اسپینوزای حقیقی» باشد، با برقراری محور ماکیاولی‌ـاسپینوزا، رسالت رستگار ساختن ماکیاولی از دل این آشفته‌بازار هرمنوتیکی و رها ساختن اسپینواز از چنان نگاه یکسویه و فروکاست‌گرایانه‌ای را بر دوش گرفته است و، با تحلیل مشروح متون این دو متفکر، خطی از مضامین و براهین مشترک را ترسم می‌کند که می‌تواند در شناخت بهتر آرا و نظرات ماکیاولی و اسپینوزا کمک بسیاری عرضه دارد.
رئالیسم، تعارض و انبوه خلق، سه مضمونی‌اند که از طریق آن‌ها می‌توان به نحو کاملاً مؤثری به بررسی اهمیت و معنای مواجهه این دو نظام فلسفی و سیاسی یعنی ماکیاولی و اسپینوزا همت گماشت.
ماکیاولی و اسپینوزا تأملاتی اصیل و بدیع را درباره این مفاهیم نظری بنیادین طرح‌ریزی کردند که دل لوکّزه در این کتاب به آن‌ها می‌پردازد.
قدرت اسپینوزا از کجا می‌آید؟
بازیابی مکرر: قدرت اسپینوزا از کجا می‌آید؟ مجموعه‌ای است از چهارده جستار به قلم فیلسوفان معاصر در خصوص فلسفۀ باروخ اسپینوزا فیلسوف هلندی سدۀ هفدهم. در این کتاب که ذیل سه بخش (الف) طراحی نقشه‌ها؛ ب) استقرار در موضع مناسب؛ و ج) نیروها) تنظیم شده است نوشته‌هایی از کسانی همچون لویی آلتوسر، ژیل دلوز، آنتونیو نگری، پی‌یر ماشری، الکساندر ماترون، آندره توزل، امیلیا جانکوتی، وارن مونتاگ و هاسانا شارپ گردآوری شده است. این متن‌ها از بحث دربارۀ تاریخچۀ دریافت‌ها از اسپینوزا از زمان درگذشت وی تا سال‌های آغازین سدۀ حاضر شروع می‌شود، و در ادامه به رابطۀ اسپینوزا با ما، زمانۀ حاضر، و آینده می‌رسد، و سرانجام با تمرکز بر اثر گران‌سنگ اسپینوزا، اخلاق، سعی در ارائۀ شرح‌هایی روشنگر از نیروها، تسلیحات و قدرت اسپینوزا در ساحت متافیزیک دارد. به همین دلیل از تزهای بخش نخست اخلاق در باب وجود و قدرت تا مباحث آخرین بخش آن در باب عشق جستارهایی را داریم که می‌تواند یاریگر خوانندۀ علاقه‌مند جهت ورود به دژ ستبر یکی از بزرگترین و دشوارترین آثار فلسفی تاریخ تفکر مدرن باشد. بازیابی مکرر: قدرت اسپینوزا از کجا می‌آید؟ می‌تواند مقدمۀ خوب و درخوری برای مجموعه مقالات دومی باشد که ذیل عنوان بارگذاری مجدد: اسپینوزا ما را به کجا خواهد برد؟ در آیندۀ نزدیک منتشر خواهد شد و بیشتر به آموزه‌ها، پیامدها و تأثیراتی می‌پردازد که فلسفۀ اسپینوزا برای تفکر و عمل در دورۀ معاصر به بار آورده است.
اسپینوزا ما را تا کجا خواهد برد؟
در ادامۀ مجلد نخست، یعنی بازیابی مکرر: قدرت اسپینوزا از کجا می‌آید؟ مجموعه‌ای است از شانزده جستار به قلم فیلسوفان معاصر در خصوص فلسفۀ باروخ اسپینوزا فیلسوف هلندی سدۀ هفدهم. این مجموعه که ذیل دو بخش الف) برپایی عملیات و ب) پیشروی لشکریان، تنظیم شده است شامل نوشته‌هایی است از کسانی همچون ژیل دلوز، الکساندر ماترون، آنتونیو نگری، اتی‌ین بالیبار، پی‌یر فرانسوا مورو، وارن مونتاگ، تد استولز، فیلیپو دل لوکزّه، فردریک لوردون و هاسانا شارپ. این مجموعه با بحث دربارۀ دلالت‌ها و پیامدهای درون‌ماندگاری در سیاست اسپینوزیستی آغاز می‌شود و سپس به مسائل ریز و درشت این نوع از سیاست همچون دموکراسی، شر، بخت، تاریخ، سکسوالیته، قهر، شورش، انبوه خلق، ایدئولوژی، اخلاق، فاجعه، ترس، تروریسم و ... می‌پردازد. جستارهای مجموعۀ حاضر می‌تواند در عین ارایۀ آزمایشگاه یا میدانی برای سنجش قدرت فلسفۀ اسپینوزا و رصد افق‌هایی که فلسفۀ وی ما را بدان‌جا رهنمون می‌شود، در فهم بسیاری از مسائلی به ما یاری رساند که گریبان زمانۀ ما را رها نمی‌کند: از ترس گرفته تا دموکراسی.
اسپینوزا و سیاست
اتی‌ین بالیبار یکی از فیلسوفانی بود که به تبع حکم آلتوسر درباره اهمیت بی‌همتای اسپینوزا به بررسی اندیشه‌ها و آثار وی پرداخت.
در واقع، بالیبار، همچون ماشری و نگری، به نسل دوم موج اسپینوزیسم متأخری تعلق دارد که قرائت و تفسیری رادیکال را از فیلسوف هلندی مطرح کرده است؛ نسلی که لویی آلتوسر، ژیل دلوز، الکساندر ماترون و مارسیال گوئرو را پیشگامِ خویش در این راه می‌دید.
تأکید بالیبار بر اهمیت همسنگ آثار سیاسی و هستی‌شناختی اسپینوزا به وی مجال
می‌دهد تا در بررسی بدیع و درخشانی از روند پیشرفت اندیشه‌های وی، تکوین و تکمیل منظر اسپینوزیستی را با پیش نهادن تفسیری منحصر‌به‌فرد و یگانه از اسپینوزا همراه کند.
تفسیر بالیبار از اسپینوزا بر محور نظامی از مفاهیم استوار است که به نحوی درخشان می‌تواند اجزای مختلف فلسفه وی را به هم متصل کند و در عین حال ضمن به دست دادن شرحی از آن‌ها برتری این نظام فکری را نه‌تنها بر رقبای همعصر آن بلکه بر بدیل‌های معاصر سیاسی و فکری اسپینوزیسم نیز نشان دهد.
