دفتر و دفترچه
تراول ماگ و فلاسک
گذرگاه‌های تاریخ
گذرگاه‌های تاریخ طرح کلی فرایندهای تاریخ را از دوره دیرینه سنگی تا به امروز پی می‌گیرد و برداشتی کلی، موجز، بی‌همتا و خواندنی از سراسر تاریخ انسان و قوانین حاکم بر آن به دست می‌دهد. این کتاب پژوهشی گسترده و بلندپروازانه است که نظریه تحول اجتماعی مارکس را پایه راه‌جویی‌های تازه خود قرار می‌دهد. اما پروفسور دیاکونف پنج مرحله تحولی مارکس را به هشت مرحله گسترش داده است. از آن گذشته و برخلاف مارکس، پروفسور دیاکونف نمی‌پذیرد که‌گذار ما از یک مرحله به مرحله بعدی با ستیزه و انقلاب اجتماعی مشخص می‌شود و بر آن است که این گذارها گاهی با مسالمت و آرامش انجام می‌پذیرد.
توجه پروفسور دیاکونف تنها به ابعاد اقتصادی و اقتصادی ـ اجتماعی تحول محدود نمی‌ماند، بلکه عوامل قومی، فرهنگی، مذهبی و نظامی ـ فن‌آورانه‌ای را نیز که طی قرن‌ها دوام آورده است به تفصیل می‌کاود.
پروفسور دیاکونف همچنین این نظر را نمی‌پذیرد که تحول اجتماعی حتماً و الزاماً نشانه پیشرفت است و نشان می‌دهد که چگونه «هر پیشرفتی در عین حال یک پسرفت است.» سرانجام کتاب با ارایه چشم‌اندازی از آینده انسان پایان می‌یابد و نتیجه‌گیری در این باره را که آینده چه در بر خواهد داشت به خواننده وامی‌گذارد. خواننده همچنان که همراه کتاب از مراحل گوناگون تاریخی می‌گذرد، با پژوهشی سترگ و تأمل‌برانگیز از فرایند تاریخ نوع انسان مواجه می‌شود که پس از توین‌بی مهم‌ترین اثر تاریخی هوشمندانه جهان به شمار می‌آید.
ایگور ام. دیاکونف استاد ممتاز موسسه شرِشناسی دانشگاه سن پترزبورگ و صاحب تألیفات عالمانه بسیاری از جمله تاریخ ماد، دوره سه جلدی تاریخ جهان باستان (١٩٨٩)، که او سرویراستار آن بود، و اسطوره‌های باستانی شرِ و غرب (١٩٩٣) است.
تاریخ ملل
چگونه هویت ملت‌ها شکل گرفت؟
تاریخ ساخته و پرداخته دولت‌ها نیست، بلکه حضوری فراگیر دارد. حضور تاریخ را می‌توان در شهرهایی که زندگی می‌کنیم و در چشم‌اندازهایی که سیر می‌کنیم به وضوح مشاهده کنیم. مردم در خانه با داستان‌هایی که اعضای خانواده نقل می‌کنند و از طریق رسانه‌ها، قصه‌های عامیانه و تلویزیون، از تندیس‌های خیابانی و یادمان‌های جنگ از آثار برجسته معماری و از موزه‌ها و نگارخانه‌ها با تاریخ خودشان آشنا می‌شوند. تاریخی که آبشخورش چنین منابعی است به ندرت مورد چون و چرا قرار می‌گیرد و گاهی در همین حد پذیرفته می‌شود. البته این‌گونه تاریخ با تاریخی که در دانشکده‌های غربی مورد کندوکاو قرار می‌گیرد بسیار متفاوت است.
در آن‌جا ذهن آزاداندیش، آموزه‌های پذیرفته شده را مورد تردید قرار می‌دهد، در اصالت منابع چون و چرا می‌کند، دانسته‌ها را در متن و بستری گسترده به کار می‌گیرد و در پی تفسیر و برداشتی تازه بر می‌آید. تاریخ «آکادمیک» جهان بارها و بارها نوشته شده است، به ویژه در پنجاه سال اخیر که پیدایش اقتصاد جهانی و درگیری‌های ایدئولوژیک پی‌کاوی تاریخ یگانه جهان را به تلاش واقع‌نگرانه تبدیل کرده است. کتاب حاضر به نوعی بازتاب‌دهنده دلمشغولی‌های زمان کنونی است. نمی‌توان آن را تاریخ جهان نامید، بلکه گزیده‌ای است از تاریخ ملل با این هدف که کندوکاوی از دریافت همگانی از تاریخ در گوشه و کنار دنیا و از تاریخ دانان برجسته ارائه دهد.
رویارویی فکری ایران با مدرنیت
مرداد١٣٣٢ آغاز شد. براین اساس ، می توان بسیاری ازتحلیل ها رادرمورد ایران ازسال ١٣٥٧ به بعد گلایه هایی دانست برناکامی ایران در همراهی با نیرو های مدرنیت ونهادهای دموکراسی. این پژوهش، برای تحلیل فرایند دیالکتیکی رویارویی فکری وفرهنگی ایران با مدرنیت، گفتمان های اجتماعی- سیاسی گوناگونی راکه ازنیمه دوم قرن نوزدهم درآن جا پدیدار شده اند وهمبستگی آن ها را باگفتمان وشرایط مدرنیت درکانون توجه قرار می دهد. ازاین رو وظیفه اصلی این پژوهس دوگانه است: نخست، بررسی مفهوم وپدیده مدرنیت درمتن غربی وجهانی آن؛ ودوم، بررسی رویارویی فکری وفرهنگی ایران با مدرنیت ازنیمه قرن نوزدهم تاکنون.
ژاپن امروز
ژاپنی‌ها همواره برای کسب برتری کوشیده‌اند. هم رهبران و هم مردم ژاپن، در سرتاسر تاریخ طولانیشان با این اندیشه که در جهان بی‌همتا هستند، برای خودکفایی، بی‌باکی، و رفاه خود اولویت قائل شده‌اند. بخشی از خودآگاهی ملی آنها ناشی از این احساس است که ژاپنی‌ها از سایر مردمان جدا می‌مانند و از این جدایی عمیقاً احساس غرور می‌کنند. هر چند ژاپنی‌ها به ندرت چنین آشکارا به زبان آورده‌اند، اما بسیاری از آنها احساس می‌کنند از دیگران تا حدودی سختکوش‌ترند و بنابراین شایسته موفقیت بیش‌ترند.
با توجه به این حس بی‌همتا و جدا بودن ژاپنی‌ها به طور سنتی احساس کرده‌اند که لازم است روی پای خودشان بایستند و نمی‌توانند به دیگران متکی باشند که به تضمین موفقیتشان کمک کنند. ژاپنی‌ها تقریباً همیشه روش خاص بومی خود را در انجام امور حفظ کرده‌اند. مثلاً وقتی عقایدی را از خارج ــ عمدتاً از چین ــ وام می‌گرفتند، این عقاید را متناسب با سرشت و خمیره ژاپنی تغییر می‌دادند. نتیجه این بود که مفاهیم و نهادهای وام گرفته شده خصلت منحصراً ژاپنی پیدا می‌کردند. علاوه بر این، احساس شدید غرور ملی این باور را القا می‌کرد که نسخه‌های ژاپنی به نحوی بهتر، بهسازی شده، کارآمدتر یا با قابلیت‌ترند.
قرون وسطای اولیه
«مجموعه تاریخ جهان» می‌کوشد چشم‌اندازی گسترده و ژرف از سیر تاریخ عرضه کند. این مجموعه با ارائه زمینه‌های فرهنگیِ رخدادهای تاریخی، خواننده را مجذوب خود می‌سازد. «مجموعه تاریخ جهان» اندیشه‌های سیاسی، فرهنگی و فلسفی تأثیرگذار را در گذر مشعل تمدن از بین‌النهرین و مصر باستان به یونان، روم، اروپای قرون وسطی و دیگر تمدن‌های جهانی تا روزگار ما پی می‌گیرد. این مجموعه نه تنها برای آشناییِ خوانندگان با مبانی تاریخ تدوین شده است، بلکه همچنین در پی آگاه ساختن آنها از این واقعیت است که زندگیشان بخشی از سرگذشت کلی انسان‌هاست.
هر جلد از این مجموعه برداشتی جامع و روشن از یک دوره مهم تاریخی را به خواننده ارائه می‌کند
عصر روشنگری
روشنگری یک دوره‌ی شور و هیجان فکری شدید بود که تقریبا از ۱۶۵۰ تا ۱۷۸۹ میلادی طول کشید. این بیشتر یک شوریدگی بود تا جنبشی سازمان‌یافته و هدف مُبرمش پاشیدن نورِ فهم و ادراک بر تاریکیِ نادانی، خودخواهی، و ابلهیِ آدمی بود. انگلستان گهواره و خاستگاه و فرانسه سرزمین بلوغ و بالندگی روشنگری بود، که سرانجام به کشورهای دیگر گسترش یافت، از جمله به آمریکا که در آن‌جا بیش از هر جای دیگری هدف‌هایش تحقق یافت.با آن‌که در این پیکار تاریخی بسیاری نقش داشتند، نامدارترین پیشگامان آن اندیشمندان، نویسندگان، سیاستمداران، بازرگانان، اشراف، انقلابیون، و علمای الهی فرانسوی بودند که فیلسوف نامیده می‌شدند.
هند باستان
پنجاه‌و‌هشتمین مجلد از کتاب‌های مجموعه تاریخ جهان به « هند باستان » اختصاص دارد.کشوری که از آن به عنوان سرزمین هفتاد و دو ملت یاد کرده‌اند. هند با داشتن ١/١ میلیارد نفر جمعیت ، پس از چین در جایگاه دوم قرار دارد. این کشور به لحاظ جغرافیایی نیز پهناور است و با وسعتی در حدود ٣ میلیون و دویست و هشت هزار کیلومتر مربع هفتمین کشور پهناور جهان است .
در واقع ، چنان پهناور است و آنقدر تنوع گسترده سرزمینی دارد که اغلب از آن با نام «شبه قاره» یاد می‌شود، در ضمن هندوستان چهارمین قدرت اقتصادی جهان است و مردم این سرزمین پهناور اعتقادات مذهبی بسیار گوناگون و متنوعی دارند ، از جمله آیین هندو ، بودا ، جین ، اسلام ، مسیحیت ، سیک ، یهودیت و زرتشتی . هند از دیدگاه تاریخی نیز شایان توجه است .
نخست آن‌که یکی از چهار فرهنگ پیشرفته را در خود پرورش داد که تاریخدانان امروزی آنها را « گهواره‌های تمدن » می‌نامند . هر یک از این تمدن‌ها در امتداد کرانه‌های یک یا دو رودخانه بزرگ مانند دجله و فرات در بین‌النهرین(عراق کنونی) ، نیل در مصر ، هوانگ در چین ، و سند در هند شکوفا شدند .
گسترش اسلام
اسلام آخرین دین حضرت خاتم (ص) آمده است تا نوید ظهور انسان کامل و نیز ساختن دنیای بهتری را بدهد. این دین مانند یهودیت و مسیحیت در خاورمیانه ظهور کرد و از میان این سه دین بزرگ از همه جوان‌تر است. اصول اعتقادی آن ساده و روشن است : تنها یک خدا (الله) وجود دارد. و محمد(ص) آخرین پیامبر از سلسله طویل پیامبران برگزیده خدا برای ابلاغ حقایق بود.
اما اسلام، از زمانی که نخستین آیات خداوند بر محمد(ص) نازل شد، طی قرن‌ها به چیزی بیش از یک دین بزرگ جهانی تبدیل شد، این دین نیروی قدرتمند قانونی، حکومتی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دارد که صدها میلیون نفر از ساکنان سرزمین‌های متعدد وگسترده را متحد می‌سازد. اسلام به سرعت طرح اولیه و شالوده حکومتی پهناور و قدرتمند را پی ریزی کرد که از ساحل اقیانوس اطلس در شمال آفریقا تا چین و هند گسترش داشت. هیچ قلمرو دیگری بیش از اسلام چنین آمیزه گوناگونی از انواع اقوام، نژادها و زبان‌ها را در بر نگرفته است. حتی امپراتوری روم در اوج خود در مقایسه با گستره اقتدار مسلمانان رنگ می‌باخت.