معرفی کتاب حدیث خداوندی و بندگی (تحلیل تاریخ بیهقی از دیدگاه ادبی، اجتماعی و روانشناختی همراه با شرح و توضیح مهمترین بخشهای متن)
حدیث خداوندی و بندگی، ضمن معرفی مفصل تاریخ بیهقی، که از شاهکارهای بینظیر نثر فارسی است، میکوشد مهمترین جنبههای این شاهکار را، از حیث تاریخی و ادبی و اجتماعی و روانشناختی، برای خوانندگان توضیح دهد. ضمناً ماجراهای مهم تاریخ غزنویان، چنانکه بیهقی روایت کرده است، در اینجا از نو و بر حسب توالی تاریخی مرتب شدهاند تا خوانندگان سر رشتهی رویدادها و حوادث را گم نکنند. شرح واژهها و جملههای دشوار و غامض در حاشیهی صفحات فهم متن را برای خواننده آسانتر میکند. نقشههای متعدد و توضیحاتی هم که ذیل نامهای تاریخی و جغرافیایی آمدهاند به او کمک میکنند که از فضا و مکان رویدادها تصویر و تصور روشنتری به دست آورد.
حدیث خداوندی و بندگی (تحلیل تاریخ بیهقی از دیدگاه ادبی، اجتماعی و روانشناختی همراه با شرح و توضیح مهمترین بخشهای متن) - انتشارات نی
مخاطب این کتاب نهفقط استادان و دانشجویان ادبیات بلکه همهی کسانیاند که به تاریخ بیهقی علاقهمندند و میخواهند با این اثر بزرگ بهتر آشنا شوند و از خواندن آن بیشتر لذت ببرند.
سفرنامهی ابن بطوطه، سیاح مراکشی گویاترین و زندهترین سند فرهنگی جهان اسلام است که از قرن هشتم هجری (چهاردم میلادی) به دست ما رسیده است. سفرنامهی وی، آیینهای است که زیر و روی جوامع اسلامی روزگار در آن منعکس است. نهتنها سیره و عملکرد طبقات حاکم و نگرش و روش پادشاهان و دیوانیان که راه و رسم عالمان و فقیهان، مراسم و آداب تشریفات جاری، چگونگی گذران مردم، مدرسهها و خانقاهها، شادیها و ماتمها و در یک کلمه احوال و اوضاع اجتماعی و سیاسی و فرهنگی؛ این همه را از خلال سفرنامهی ابن بطوطه توان دید.
دکتر محمدعلی موحد که پیشتر در ترجمهی سفرنامهی ابن بطوطه به فارسی همت گماشته بود با تألیف کتاب پیش رو جذابترین و تکاندهندهترین بخشهای کتاب سفرنامه را بازسازی و برجسته کرده است. مؤلف مسائل مهمی از قبیل نقش فردی و اجتماعی زنان، قدرت سیاسی، دین و دولت، آموزش و فرهنگ و بسیاری موضوعات مهم دیگر را با تحقیق در سفرنامهی ابن بطوطه و منابع دیگر آن روزگار به نحوی خواندنی حتی برای خوانندهی غیرمتخصص ترسیم کرده است.
کتاب با طرح پرسشهایی دربارهی علل عقبماندگی و انحطاط جوامع اسلامی ذهن خواننده را برای تعمق و بحث و گفتوگو در بارهی مواجهه سنت و مدرنیته برمیانگیزد.
ابن بطوطه" کتابی است به قلم دکتر "محمد علی موحد" که در آن اقدام به بازسازی و برجسته سازی جذاب ترین و خواندنی ترین قسمت های سفرنامه ی "ابن بطوطه" کرده است. "ابن بطوطه" که یکی از مهشورترین جهان گردان تاریخ و سیاحی مراکشی بود، در سفرنامه ی خود شرح گویا و زنده ای از تاریخ و فرهنگ جهان اسلام را ارائه کرده و این سند، یکی از معتبرترین مکتوباتی است که از قرن هشتم هجری قمری در دست ماست. او در سفرنامه ی خود زیر و بم جوامع اسلامی را در دوران خود بازگو می کند و تمام مطالب مهمی که خواننده، کنجکاو دانستن آن است را در سفرنامه اش پوشش می دهد. وی از سیره و اعمال درباریان، حکام و پادشاهان گرفته تا نگرش و سبک زندگی فقها و دانشمندان، همه چیز را شرح می دهد و علاوه بر توصیف مراسم، تشریفات، آداب رسوم، معاش مردم و شرایط زیست آن ها، به وصف مدارس، مساجد، خانقاه ها، شادی و غم و عزا، و به عبارتی تک تک جنبه های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی جامعه می پردازد.
دکتر "محمد علی موحد" که خود پیش از این به بازگردانی سفرنامه ی ابن بطوطه به زبان فارسی اقدام نموده بود، در اثر پیش رو برجسته ترین نکات آن را مورد توجه قرار می دهد و بر آن ها تاکید می کند. این مسائل که عبارت اند از ایفای نقش زنان در مسائل فردی و اجتماعی، پویایی قدرت میان دین و سیاست و دولت، آموزش و پرورش در آن زمان و بسیاری از مسائل دیگر، علاوه بر این که خواننده را به مطالعه ی اصل سفرنامه ترغیب می کند، یک منبع تحلیلی مناسب برای آن اثر نیز به حساب می آید.
کینکاس بوربا مجموعهای اجتماعی، سیاسی و فلسفی است. تمثیلی است از مدرنیزاسیون شتابزده و ظاهری برزیل در اواخر قرن نوزدهم. این رمان در ظاهر نمونهای از رمانهای آن دوران است با مضامینی چون عشق، خانواده، پیمانشکنی، روابط اجتماعی و سیاست. اما در پس این سیمای آشنا رمانی است که خود نقد رمان است، نقد ناتورالیسم تقلیدگر و رومانتیسم احساساتی رایج در آن دوران است…
این رمان برای کسانی نوشته شده که «رسم و راه خواندن را میدانند» کسانی که به دنبال چیزهای «واقعنما» نیستند، بلکه خواهان محبت و حیرت ذهن، آزادی تخیل، غافلگیری و خندهای هستند که از انگیزشهای ناخودآگاه مایه میگیرد.
معرفی کتاب عاشوراشناسی (پژوهشی دربارهی هدف امام حسین (ع))
کتاب حاضر عهدهدار هدفشناسی از قیام امامحسین ـ علیهالسلام ـ است، و در پی پاسخ بدین پرسش که هدف آن حضرت در هجرت از مدینه به مکه، و از آنجا به کوفه چه بود: پرهیز از بیعت، یا تشکیل حکومت، یا استقبال از شهادت، و یا اموری دیگر؟ بر پایهی این پژوهش، هفت نظریه دربارهی هدف آن حضرت وجود دارد: ۱. امتناع از بیعت (دفاع)، ۲. حکومت ـ شهادت، ۳. شهادت عرفانی، ۴. شهادت تکلیفی، ۵. شهادت فدیهای، ۶. شهادت سیاسی و ۷. تشکیل حکومت. پارهی اول کتاب در پی تبیین و سنجش این نظریات و تحریر محل نزاع است. در پارهی دوم، نویسنده عهدهدار اثبات این موضوع شده است که رفتن امام حسین به طرف کوفه، اگرچه به قصد تشکیل حکومت، انتخابی درست بود. پارهی سوم کتاب به دیدگاه اعلام شیعه دربارهی هدف امام حسین، که تأیید نظر مختار نویسنده است، اختصاص دارد.
عاشوراشناسی (پژوهشی دربارهی هدف امام حسین (ع)) - انتشارات نی
هر مفهومی رخداد را به روش خودش برش میزند [= شکل میدهد] و بازـبرش میزند. عظمت هر فلسفهای برحسب طبیعت رخدادهایی اندازهگیری میشود که مفاهیم آن فلسفه ما را به آن فرامیخوانند یا آن فلسفه ما را قادر به رهاکردن آن در مفاهیم میسازد. لذا مقتضی است که پیوند یکتا و انحصاری میان مفاهیم و فلسفه بهمثابه رشتهای آفریننده، با ظریفترین جزئیاتش مورد بررسی و سنجش قرار گیرد. مفهوم از آنِ فلسفه است و به چیزی جز فلسفه تعلق ندارد.
معرفی کتاب کودتا (۲۸ مرداد، سازمان سیا و ریشههای روابط ایران و امریکا در عصر مدرن)
مرور تاریخی بسیار مهم از رویدادی سرنوشتساز… نویسنده در این اثر به صورتی عالمانه نشان میدهد که کودتای ۲۸ مرداد بیشتر در مخالفت سرسختانهی امریکا و انگلیس با کنترل منابع نفتی توسط ایران ریشه داشت تا «لجاجت» دولت ایران یا «الزامات جنگ سرد». رشید خالدی، استاد مطالعات عرب، دانشگاه کلمبیاکودتای امریکایی ـ انگلیسی سال ۱۳۳۲، رویدادی اساسی در تاریخ ایران مدرن است… این بررسی تازه به همراه درکی عمیق و پژوهشی بینقص، به شکلی مستدل نشان میدهد که بررسیهای پیشین موجود چندان مطمئن نیستند. نوام چامسکی، استاد ممتاز دانشگاه ام. آی. تییک بررسی ممتاز و خواندنی… آبراهامیان در این اثر از اسنادی کمنظیر و سابقاً دستهبندی شده و آثار جدید برای نشاندادن این لحظهی بسیار مهم در تاریخ خاورمیانه بهره گرفته است… بنابراین اثری است شایستهی طیف وسیعی از خوانندگان. روی متحده، استاد مطالعات اسلامی، دانشگاه هاروارداین کتاب در واقع اثری است که از این استاد مسلم تاریخ انتظار میرفت: عالمانه، سنجیده، روشن و موجز. آبراهامیان دانش عمیق خود را بر رویدادهایی متمرکز میکند که تا به امروز همچنان بر ذهنیت ایرانیان نسبت به خود و همچنین بقیهی نقاط جهان سایه افکنده است. جان لیمبرت، استاد مطالعات خاورمیانه اغلاط کتاب در چاپ اول تا سوم:صفحهی ۷۷، درست: مجلس چهاردهم – غلط: مجلس چهارم صفحهی ۸۹، درست: ۱۳۲۸- غلط: ۱۳۳۸ صفحهی ۹۶، درست: دوران صدر اسلام – غلط: دوران نخستین اسلام صفحهی ۹۶، درست: فدائیان اسلام – غلط: فدائیان صفحهی ۱۵۰، درست: رئیس پیشکسوت – غلط: پیشکسوت رئیس صفحهی ۱۹۱، درست: خاندان سلطنتی و سیدضیاء – غلط: خاندان سلطنتی سیدضیاء صفحهی ۱۹۲، درست: معرفی – غلط: پیروزی صفحهی ۱۹۲، درست: وزیر آن – غلط: وزیرانش صفحهی ۲۳۳، درست: مخالفان حتی مصدق را – غلط: مخالفان جناح کاشانی حتی مصدق را صفحهی ۲۴۹، درست: درصدد تسخیر قدرت – غلط: درصد تسخیر قدرت
کودتا (۲۸ مرداد، سازمان سیا و ریشههای روابط ایران و امریکا در عصر مدرن) - انتشارات نی
معرفی کتاب سیاست در بستر زمان (تاریخ، نهادها و تحلیل اجتماعی)
این کتاب پیشرو، نظاممندترین بررسیای است که تا به امروز درخصوص این گزارهی غالباً ادعاشده، ولی کمتر مطالعهشدهی «تاریخ مهم است» نگاشته شده است. غالب عالمان اجتماعی معاصر بهشکلی ناخودآگاه رویکردی مقطعی به دنیای اجتماعی در پیش میگیرند. لیکن وقتی رخدادها و فرایندهای اجتماعی از بستر زمانیشان جدا میشوند، معنایشان مخدوش میشود. پل پیرسون معتقد است با نشاندن سیاست در بستر زمان ـ ساختن تصاویر متحرک به عوض تصاویر مقطعی ـ میتواند ادراک ما را از پویاییهای اجتماعی پیچیده و نظریهها و روشهایی که برای تبیین آنها به کار میگیریم بهبود ببخشد.
سیاست در بستر زمان دریچهی جدیدی به ابعاد زمانی دنیای اجتماعی میگشاید. این کتاب طیفی از خصایص مهم و الزامات ناشی از فرایندهای اجتماعی متحول ارائه میکند: تنوع فرایندهایی که در دورههای زمانی معنادار شکوفا میشوند، مناسباتی که تحت تأثیر آنها احتمالاً چنین فرایندهایی بروز میکنند، و بیش از همه، اهمیت این ابعاد زندگی اجتماعی برای شناخت برایندهای سیاسی و اجتماعی مهم.
تحلیل پیرسون، که در طیف گستردهای از علوم اجتماعی میگنجد، هزینهی گزافی را آشکار میکند که علوم اجتماعی با غیرتاریخیشدن میپردازد و گنجینهای از ایدهها برای جانبخشیدن به ادراک ما از فرایندهای تاریخی فراهم میآورد. کتاب پیرسون، با نشاندن سیاست در بستر زمان، تأثیری دیرپای در آثار استادان و دانشجویان رشتههای علوم سیاسی، تاریخ، و جامعهشناسی تا اقتصاد و تحلیل سیاسی خواهد داشت.
سیاست در بستر زمان (تاریخ، نهادها و تحلیل اجتماعی) - انتشارات نی
معرفی کتاب یادداشتهای فؤاد روحانی (ناگفتههایی دربارهی سیاست نفتی ایران در دههی پس از ملیشدن)
اوپک در اواخر ۱۹۶۰ میلادی تأسیس شد و فؤاد روحانی در دومین کنفرانس (فوریه ۱۹۶۱) به دبیرکلی آن برگزیده شد. یادداشتهای او شامل مسائلی است که در فاصلهی چهارمین کنفرانس (خرداد ۱۳۴۱) و نشست مشورتی فروردین ۱۳۴۳ که هر دو در ژنو برگزار شد اتفاق افتاد. در کنفرانس چهارم سه قطعنامه به شمارههای ۳۱، ۳۲ و ۳۳ به تصویب رسید و روحانی مأموریت یافت که برای اجرای مفاد آنها به مذاکره با کمپانیها بپردازد. روحانی همین ماجرا را طی مقالهای با عنوان «یادی از نظریه و روش دولت ایران نسبت به اوپک در سالهای اول تأسیس آن سازمان» در ۱۱ مهر ماه ۱۳۷۵ انتشار داده است. ویراستاران کتاب که از همکاران روحانی در سازمان اوپک بودهاند، پس از دستیابی به یادداشتهای روزانهی او با تحقیق در اسناد آزادشدهی وزارت خارجه ایالات متحده و بریتانیا و نیز اسناد شرکت نفتی توتال فرانسه بیست فصل کتاب را، از ایجاد سازمان اوپک دبیرکلی روحانی، تصویب قطعنامهها، مذاکره با شرکتهای نفتی و رویهی شاه و دولت ایران در قبال اوپک تا پایان دبیرکلی روحانی، بهطور مشروح نگاشتهاند و جایجای آن را به یادداشتها و مقالهی روحانی ارجاع دادهاند. ویراستاران در ادامه سرگذشت اوپک را تا تنظیم و تقدیم قرارداد الحاقی به مجلس شورای ملی دنبال کردهاند. بدنهی اصلی کتاب پژوهش و نگارش ویراستاران و یادداشتها و مقالهی روحانی پیوستهای کتاب است.
یادداشتهای فؤاد روحانی (ناگفتههایی دربارهی سیاست نفتی ایران در دههی پس از ملیشدن) - انتشارات نی