آذر برزین نامه

پاپیلو با آغازی تأثیرگذار و قوی به خواننده وعدۀ خواندن داستانی متفاوت و جذاب را می‌دهد. کتاب داستان زندگی رعنا و زندگی پرفرازونشیبش روایت می‌کند. حاجی‌علیان از یأس‌ها، امیدها و دغدغه‌های رعنا و از آنچه او از نوجوانی تا بزرگسالی و در نهایت در مقام یک مادر با آن رو‌به‌روست می‌نویسد. از دیرباز بازخوانی چهرۀ درونی و سیرت قاتلان از سوژه‌های مورد علاقۀ نویسندگان و مخاطبان ادبیات بوده و حاجی‌علیان در این اثر نگاهی متفاوت به این سوژه دارد. جذابیت‌های زندگی قاتلان زن این سوژه را جذاب‌تر می‌کند و قتل‌های سریالی همیشه مخاطبان خاص خود را دارد. پاپیلو روایت قاتلی سریالی در جامعۀ امروز ایران است. حاجی‌علیان تلاش کرده برای رعنا قهرمان داستانش لحنی منحصربه‌فرد خلق کند، پس دست به شخصیت‌پردازی ماهرانه‌ای زده. روان‌شناسی شخصیت در کنار کاووش شیوۀ ارتکاب به جرم متفاوت، از ویژگی‌های این رمان پرتعلیق است. علاوه بر این‌ها، روایت خوش‌ریتم، قدرت بیان و فرم خلاقانۀ آن کتاب را به اثری خواندنی و درخور توجه تبدیل می‌کند.

مجموعه داستان زگیل روی خر مهره شش داستان کوتاه به هم پیوسته است، داستان‌هایی که در فضای ایران اوایل دهۀ شصت جان می‌گیرد و در آن راوی‌ای واحد در هم‌تنیدگی عشق و خشم، ملال و تیره‌بختی و رنج و امید مردمی را به تصویر می‌کشد که ساکن محله‌ای دورافتاده در شهری کویری‌اند. امید پناهی‌آذر در این مجموعه داستان با شخصیت‌پردازی قوی و پرجذبه‌ای انسان‌هایی را به تصویر می‌کشد که درگیر خرافه‌اند و غرق در روزمرگی‌هایشان و گاه در پی کوته‌نظری‌هایشان خود و دیگری را در معرکه‌ای لاینحل گرفتار می‌سازند. نویسنده در این کتاب با طنزی تلخ از موقعیت‌هایی تکراری آشنازدایی کرده و فقر، رنج، عواطف و باور مردم آن دوره را در موقعیت‌هایی اثرگذار به تصویر کشیده و با دیالوگ‌هایی خواندنی به آن روح بخشیده است.

داریا بینیاردی، روزنامه‌نگار و برنامه‌ساز ایتالیایی، چند روز پس از مرگ مادرش مقاله‌ای با عنوان «یتیمان بزرگسال» در یکی از هفته‌نامه‌های ایتالیایی منتشر می‌کند تا با تعریف کردن چند خاطره از مادرش نوشته‌ای به او تقدیم کند. این مقاله آن‌قدر مورد توجه قرار می‌گیرد که باعث می‌شود داریا به نوشتن خاطراتش ادامه دهد و آن را تبدیل به کتاب کند. نویسنده در دل فقدانی عظیم، به زیبایی، از دانسته‌هایش، از خاطرات شیرین خانوادگی‌اش، از همۀ کسانی که وجودش را ساخته‌اند، از عشق و از زندگی، و از مادرش می‌گوید. بینیاردی در شجره‌نامه‌اش به دنبال ردپاهایی می‌گردد که کودکی‌اش را به بزرگسالی‌اش و او را به تک تک افراد خانواده‌اش پیوند می‌دهند و در این میان منصفانه کاستی‌ها و مشکلات زندگی‌اش را از نظر می‌گذراند. یتیمان بزرگسال اثری است تحسین‌برانگیز و تأثیرگذار که به خوبی ضرورت نوشتن از خانواده و پیوندهای عمیق خانوادگی را نشان می‌دهد.

عکس‌های فوری مجموعه‌ای از تصاویر تک‌چهره‌هاست که در یک کادر و در یک لحظه و بر یک زمینه ثابت شده‌اند. برداشت‌هایی که سهیلا بسکی نویسنده و مترجم معاصر ایران آنها را در این کتاب گرد هم آورده تا خواننده را با ثبت آنی و لحظه‌ای از دقایق ماندگار این مکان‌ها آشنا کند. در ثبت لحظه‌های یک گل‌فروشی در امامزاده عبدالله «بسکی» نمونه کارت‌های یک گل‌فروشی را چنین به تصویر می‌کشد: در حسرت مادر، رفیق بی کلک مادر، مادر مرا ببخش و شاه بیت آن «دختری گفت پدر امروز – مدرسه حال دیگر داشت – امروز روز مادر بود – خوش به حال کسی که مادر داشت.» یا برداشت نویسنده از میدان انقلاب در سال‌ها قبل: «وقتی از میدان انقلاب رو به جنوب آن می‌روید شیب را زیر پاهای خود احساس می‌کنید، و پیش رو، هم در سطح و هم در ارتفاع، ساختمان‌ها کوتاه‌تر و ناهموارتر می‌شوند. پایین‌تر در میدان قزوین ازدحام مردان جوانی که اورکت و شلوار نظامی به تن دارند و صبح جمعه برای معامله خرده‌ریزهایی که معلوم نیست از کجا به دست آمده، سر در هم فرو برده و به هم فشرده ایستاده‌اند، رنگ سبز کدری بر میدان خاکی‌رنگ می‌پاشد و ... .» در کتاب عکس‌های فوری خواننده با چهره‌هایی مواجه می‌شود که نویسنده آنها را در لحظه‌ها نگاه داشته است: تصویرهای جمعی با چهره‌هایی که دیگر نیستند، گاهی نیز فقط طبیعت و منظره را مشاهده می‌کنید و گاهی چهره یک آدم که جزئی از زمینه طبیعت است. همچنین مکان‌هایی چون بازار تهران، خیابان منوچهری، میدان راه‌آهن، میدان ولیعصر، انستیتو پاستور، بازار ارز، باجه بلیت فروشی و ... از جمله اماکنی است که نویسنده سعی کرده با برش‌های کوتاه تصویری خواننده را با واقعیت‌های تهران آشنا کند. «سهیلا بسکی» فارغ التحصیل مدرسه عالی مدیریت گیلان تا کنون داستان بلند «در محاق»، رمان‌های «گذشته‌ای هست که نمی‌گذرد»، «ذره» و ... و نیز ترجمه «زندگینامه ویرجینیا وولف» نوشته «کوئنتین بل» و دیگر مقالات ادبی گوناگون را منتشر کرده است. مجموعه داستان «پاره‌کوچک» این نویسنده در سال ١٣٨١ برنده جایزه گلشیری شد و نیز در سال ١٣٨٥ مجموعه‌ای دیگر با نام «بی‌بی پیک» نامزد همین جایزه گردید.