آقای سناریست، حدیث نفس و آثار سعید مطلبی

در بخشی از کتاب گرمازده می‌خوانیم

نزدیک دو نیمه‌شب بود که تلفن به صدا درآمد. گوشی را برداشتم و با صدایی که تلاش می‌کردم خواب‌آلود به‌نظر نیاید سلام کردم. از توی گوشی صدایی نمی‌آمد. چند لحظه بعد، در فاصله‌ی قورت دادن آب دهانم، صدایی مثل موج‌های کم‌رمق دریا، که از دور به گوش برسد، می‌شنیدم که با قطع‌و‌وصل شدن یک دستگاه دیجیتال خودکار درمی‌آمیخت و مرا مطمئن می‌کرد برای منتقل شدن صدایم باید بیشتر صبور باشم. «الو؟! الو! صدای منو می‌شنوی؟» مادرم پشت تلفن بود. هنوز عادت نکرده بود برای رسیدن صدایش منتظر بماند، با وجود این‌که چند‌بار برایش توضیح داده بودم که صدای او از میان نوارهای کابل زمینی تلفن باید به ماهواره‌ای که در هوا پرسه می‌زند برسد و از آن‌جا به ماهواره‌ی دیگری که هزاران کیلومتر دورتر در آسمان شهر خودمان سرگردان است مخابره شود و از آن‌جا دوباره بیاید روی زمین و در این مرحله صدایش بار دیگر باید از امواج دیجیتالی به پیامی مغناطیسی تبدیل شود، وارد جعبه‌ی تقسیم عظیمی بشود که تلفن‌های دریافتی را تفکیک می‌کند و صداها را هُل می‌دهد توی سیم‌های نازک و تازه از این‌جا به بعد است که انگار صدایش از شهر خودمان به گوش پسرش می‌رسد، انگار که فاصله همان دو خیابان بی‌مقدار همیشگی است. وقتی باید منتظر می‌ماند من جوابش را بدهم سؤال بعدی را می‌پرسید و مضطرب می‌شد که صدایش به گوش ما نمی‌رسد. به هر ترتیب پاسخش را دادم و از این‌که او در این نیمه‌شب بارانی و دم‌کرده به چیزی که بارها به او آموزش داده بودم اهمیت نمی‌داد ناراحت نبودم.

امروزه نام ژیلسون با فلسفه قرون وسطا و یا به تعبیری با فلسفه مسیحی گره خورده است. او چندین کتاب در خصوص فلسفه قرون وسطا با محوریت مسیحیت نوشته است. در این بین، کتاب تاریخ فلسفه مسیحی در قرون وسطا از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است. چه آنکه شاهکار و حاصل پنجاه سال تدریس او در دانشگاه های مختلف جهان است. کتاب یاد شده یک دوره تاریخی به امتداد چهارده قرن را پوشش داده، و در عین اختصار به ابعاد و زوایای مختلف تفکر متألهان و فیلسوفان مسیحی قرون وسطا پرداخته است.

کتاب «باجه عوارض شهر خیالی» داستانی خیالی برخاسته از مسائل امروز، ناب و مجذوب‌کننده است. این اثر بیان‌کننده خلاقیت زبان، شور درونی، پاکی اندیشه و انسان دوستی نویسنده‌ای است که سطرهای دقیق و ظریف آن قلب هر خواننده در هر سن و سالی را از شادی لبریز می‌کند. داستان کتاب «باجه عوارض شهر خیالی» با پسری به نام میلو آغاز می‌شود که از همه چیز در زندگی خسته و کسل است. یک روز یک باجه عوارض به شکلی  اسرار امیز در اتاقش ظاهر می‌شود. باجه شباهت زیادی به باجه‌های عوارض که در سفرهای خانوادگی در جاده‌ها دیده است دارد. میلو با بی‌حوصلگی از آن عبور می‌کند و با پریدن به  سرزمینی می‌رسد به نام نتیجه‌گیری‌ها. در آن سوی باجه عوارض همه چیز متفاوت ات. او با ماشین کوچکی در جاده‌ای که تا افق ادامه دارد پیش می‌رود تا به لغتستان می‌رسد. سگ نگهبانی به نام تاک ارزش زمان را به او می‌آموزد و از فیلسوفان و شاعران قدیمی مثال می‌آورد و او را تا قلمرو شاه لغتستان به نام ازز که بر جهان حروف و کلمات حکومت می‌کند همراهی می‌کند. میلو و تاک همراه با مشاوران پادشاه وارد بازار هیجان‌انگیز لغات می‌شوند. از این پیاده‌رو به آن پیاده‌رو می‌روند و مجموعه‌های حیرت‌انگیز و عجیب کلماتِ فروشی را تماشا می‌کنند. میلو تا آن موقع توجهی به کلمات نداشته است اما این کلمات به قدری زیبا و جذاب به نظر می‌آیند که هوس می‌کند مقداری از آن‌ها را بخرد. اما به جز سکه‌ای که باید موقع برگشتن به باجه عوارض بدهد پولی ندارد. در ادامه میلو و تاک طی ماجراهایی در بازار توسط یک مامور پلیس به حبس شش میلیون ساله محکوم و به سیاه چال برده می‌شوند. در آن‌جا با یک جادوگر گربه نام «کدام» آشنا می‌شوند که سال‌ها قبل مسئولیت انتخاب کلمات درست را بر عهده داشته است. او برای آن‌ها داستان خوفناک شهر خرد و دو شاهزاده خانم به نام‌های احساس و منطق را که در تبعید به سر می‌برند تعریف می‌کند. در ادامه داستان میلو و تاک همراه با حشره‌ای به نام لاف‌زن بعد از ملاقات با پادشاه و شرکت در ضیافت شام برای نجات شاهزاده خانم‌ها وارد سفر عجیب وغریب و پر خطری می‌شوند. در راه با پسری که در هوا معلق است برخورد می‌کنند و این آشنایی منجر به گفت وگوهایی در باره نوع نگاه آدم‌ها به چیزها می‌شود. آن‌ها در راه به شهری می رسند که هر ساز موسیقی مخصوص نواختن یکی از رنگ‌ها بود تا جهان بی‌رنگ نشود، شب طولانی و هیجان‌انگیزی را می‌گذرانند. آن‌ها در جست و جوی شاهزاده خانم‌ها از کوه‌های ناهموار قله‌های سر به فلک کشیده بالامی‌روند و با شیطان‌ها، دیوها و غول‌های ترسناکی روبه‌رو می‌شوند که ماجراها و کلماتی با کاربردهای مختلف را برای آنان بازگو می‌کند. داستان با نجات شاهزاده‌ها، جشن و پیروزی میلو به پایان می‌رسد. او با تمام دوستانی که در سرزمین‌های مختلف پیدا کرده خداحافظی می‌کند و به خانه بازمی‌گردد. روز بعد او با رویاهای بیشتری و با آگاهی از اینکه زندگی خسته‌کننده نیست و هر چیزی که ما یاد می‌گیریم هدفی دارد و هر کاری که می‌کنیم بر آدم‌ها و هر چیز یکه اطراف ماست، اگر چه کم اثر می‌گذارد، به مدرسه می‌رود. کتاب در شکل فانتزی و تخیلی به وسیله واژه‌ها و اصطلاحاتی مبهوت‌کننده، مشکلات وحشت‌بار تخصص‌گرایی افراطی، فقدان ارتباط انسانی، دنباله‌روی، حرص و طمع و همه بیماری‌های نگران‌کننده دنیای امروز را به تصویر می‌کشد.