آن چه هنر است

معرفی کتاب تت‌ها

کتاب تت‌ها داستانی گروتسک، طنز و ابزورد است که در پس آن، حکومت‌های تمامیت‌خواه نقد می‌شوند. این داستان، خانواده‌ای را به تصویر می‌کشد که زندگی آرام و بی‌دردسری دارند؛ تا اینکه سرگرد وارّو وارد داستان می‌شود. کسی که از خانواده‌ی تت‌ها، درخواست‌های غیرمعقولی دارد. ایشتوان ارکنی برای نوشتن این کتاب جایزه‌ی بزرگ طنز سیاه پاریس را در سال 1969 از آن خود کرد.

درباره‌ی کتاب تت‌ها

داستان کتاب تت‌ها (The Toth Family) نوشته‌ی ایشتوان ارکنی (István Örkény) از این قرار است: آقای لایوس تت که فرد محترمی به حساب می‌آید، همراه با خانواده‌اش زندگی بی‌دردسری را در روستا دارند. تا اینکه پسر خانواده به جنگ در جبهه‌ی روسیه فراخوانده می‌شود و در نامه‌ای به خانواده‌اش نوید می‌دهد که توانسته سرگرد فرمانده‌شان را راضی کند برای تمدد اعصاب به روستای آن‌ها بیاید. خانواده‌ی تت خیلی سریع برای پذیرایی از سرگرد دست‌به‌کار می‌شوند؛ به این امید که سرگرد در ازای این پذیرایی، شرایط بهتری را در جبهه‌ی جنگ برای پسرشان فراهم کند. اما آن‌ها نمی‌دانند که خبری هولناک انتظارشان را می‌کشد. اما چرا خبر به این مهمی به تت‌ها نمی‌رسد؟ پستچی‌ای را تصور کنید که وسواس قرینگی دارد و فقط باید از وسط خط فرضی راه شوسه بگذرد. اگر کسی بی‌صبرانه منتظر خبری از عزیزانش باشد،‌ به‌جای آن‌که نامه را سریعاً برساند، یک روز آن را دیرتر می‌رساند. اگر از کسی خوشش نیاید، نامه را اصلاً به دستش نمی‌رساند. و اگر کسی را خیلی دوست داشته باشد، فقط نامه‌هایی را به او می‌رساند که حاوی خبری خوش باشند. و از قضا لایوش تت از افراد مورد علاقه‌اش بود. پس طبیعی است که خبر بدی را که دارد هرگز به او نرساند؛ اما خبر آمدن سرگرد مافوق پسر را با سرعت هرچه تمام‌تر به لایوش تت برساند و زندگی‌ او را از این رو به آن رو کند. اما ایشتوان ارکنی غافلگیری‌های دیگری نیز در کتاب تت‌ها دارد.

در بخشی از کتاب مجوس می‌خوانیم

آتن گردوخاک بود و خشکی، اُخرایی و خاکستری. حتی نخل‌ها هم به نظر کلافه می‌آمدند، تمام انسانیتِ انسان‌ها عقب نشسته بود پشت پوست‌های تیره و عینک‌های حتی تیره‌تر. ساعت دوی بعدازظهر شهر و شهروندان لُنگ انداختند؛ خیابان‌ها خالی شدند، تسلیم رخوت و گرما. پشت پرده‌ی کشیده‌ی اتاقی در هتل پیرئوس روی تختم ولو شدم و چرت زدم. شهر دیگر برایم قابل‌تحمل نبود. پس از بورانی دیگر نزول به عصر جدید و تشکیلات و اضطرابش کاملاً حالم را دگرگون می‌کرد. ساعات ملال‌آور بعدازظهر کش می‌آمد. هر چه زمان دیدار الیسون نزدیک‌تر می‌شد انگیزه‌ام را بیش‌تر از دست می‌دادم. می‌دانستم فقط از سر لج‌بازی آمده‌ام آتن. شش روز قبل او برایم حکم کاچی به از هیچی را داشت، ولی دو ساعتی که در هتل گذراندم پست‌فطرتی‌ام را بدل کرد به احساس گناه. به‌هرحال اصلاً تمایلی به برقراری رابطه‌ی نزدیک با او نداشتم. فکرش را هم نمی‌کردم نه به خاطر او، به خاطر لیلی. نمی‌خواستم گولش بزنم و به نظرم فقط یک روش مرا به هدفم می‌رساند؛ کاری می‌کردم دلش به حالم بسوزد و فاصله‌ام را با او حفظ می‌کردم. ساعت پنج بلند شدم، حمام کردم و برای فرودگاه تاکسی گرفتم. روی نیمکت درازِ روبه‌روی پیشخان پذیرش نشستم، اما بعد جایم را عوض کردم چون با عصبانیت متوجه شدم لحظه‌به‌لحظه مضطرب‌تر می‌شوم. چندین مهمان‌دار سریع از جلوم گذشتند شق‌ورق، مرتب، به شکلی حرفه‌ای زیبا، بیش‌تر عاشقِ جذاب جلوه کردن بودند تا خودِ جذابیت. ساعت شش شد، شش و ربع. به خودم نهیب زدم بروم سمت پیشخان. دختری آن‌جا بود با لباس‌فُرم تنگ و دندان براق و چشمان قهوه‌ای سیر که اداواطوارش به آرایش افراطی‌اش می‌آمد.