آینه باز

افسانه‌ها و قصه‌های کهن فارسی علاوه بر این‌که گنجینه‌هایی از مضمون و تمثیل به شمار می‌روند حاوی نکات شیرین و خواندنی هستند که در همه دوره‌ها خواندن این قصه‌ها خالی از لطف نیست. ملک بهمن کتاب دیگری از مجموعه ادبیات عامه است که پیش‌تر انتشارات ققنوس مجلدهایی از آن را روانه بازار کتاب کرده است. ملک بهمن و ملک سهراب پسران «ملک فریدون شاه» هستند که هر کدام در حسن جمال و شجاعت و دلاوری یگانه آفاق بودند. ملک بهمن هجده ساله و ملک سهراب یازده ساله بودند. ملک بهمن علاقه خاصی به سوارکاری داشت و همواره دویست سوار مخصوص او را همراهی می‌کردند. کتاب ملک بهمن دوازده باب قصه‌های مهیج و خواندنی را در خود جمع کرده است. در باب اول می‌خوانیم: «روزی سواران مرکب می‌تاختند و غزالان را به خاک هلاکت می‌انداختند که ناگاه آهوی خوش‌خط و خالی نمودار شد. ملک بهمن گفت: کسی از عقب آهو نرود که می‌خواهم او را زنده بگیرم.» ملک بهمن سر در پی آهو می‌گذارد و به ناگاه سر از جنگلی سبز و خرم در می‌آورد که تا کنون آنجا را ندیده بود. آهویی که ملک بهمن او را تعقیب کرده بود در آتشی که از زمین برمی‌خیزد گرفتار می‌شود و سرا پا می‌سوزد. ملک بهمن از ترس بر خود می‌لرزد و قصد فرار می‌کند اما... . در چاپ جدید داستان‌های کهن که از این پس با عنوان «مجموعه ادبیات عامه» منتشر خواهند شد، با بهره از نسخه‌های متعدد و با به کارگیری رسم‌الخط جدید، نسخه‌ای حتی‌المقدور به دور از لغزش‌ها و خوشخوان ارائه می‌گردد. «رستم نامه»، «حاتم طائی»، و «امیر حمزه صاحبقران» مجلدهای قبلی این مجموعه هستند که در سال ١٣٩٤ منتشر شده‌اند.

راوی «خواب‌های گمشده» مرد جوانی است که خانواده‌اش او را روانپریش می‌دانند. این مرد جوان ادعا می‌کند با روح فامیل خود که مرده‌اند در ارتباط است .... چرا که روح مادربزرگش او را ترغیب کرده به خانه پدری‌اش برگردد زیرا حقایق زیادی است که او باید بداند. نویسنده داستان در پی مرور روایت‌هایی گوناگون از راویان مختلف به دل گذشته‌های دور این خانواده نقب می‌زند و خاطرات نوستالژیکی را برای خواننده تداعی می‌کند. خواننده در انتهای داستان متوجه می‌شود تمامی آنچه که روایت شده دستنوشته‌های راوی است که اکنون خود نیز به گمشدگان پیوسته: «خواب‌هایم را گم کرده‌ام، اینک منم و روزهایی پیوند خورده با کابوس. من به آن سو رسیده‌ام. آخر خواب‌های گمشده. گمشدگان همه این جایند. کسی آیا خواب مرا می‌‌بیند؟» زنگ زده بودم به مادر و گفته بودم مامان، خواب وحشتناکی دیده‌ام! خواب دیدم شما مردین و از مرگتون دو سال گذشته، خونه رو هم فروختیم و .... مادر پای تلفن خندیده بود. گفته بودم مامان، خدا را شکر که خواب بودم، الام می‌آم دیدنتون تا مطمئن بشم که بیدارم. گوشی را که گذاشته بودم، از خواب پریده بودم! کابوس سرجایش بود!

دوران شکوفایی "شعر نو" ــ که در اصل با سرودن "ققنوس" به سال ١٣١٦ پدید آمد ــ کم و بیش تا آغاز دهه شصت ادامه یافت. در این فاصله شاخه‌های دیگری هم از بدنه این درختِ جوان رویید و بارور شد. "شعر سپید" بی‌گمان سرفرازترین شاخه این درخت بود و شاملو مهم‌ترین نماینده آن. اقبالِ شاعران جوان در دو دهه اخیر به این شیوه از شعر روی هم‌رفته بیش‌تر بوده است. شاید دلیل آن این است که برخی از آنان می‌پندارند که سرودن "شعر سپید" کاری است آسان. یا به سخن دیگر: روی آوردن به عرصه‌ای است که گوینده ملزم به رعایتِ هیچ اصلی نیست، حتّی پای‌بند به این اصل که پیام هر متنی (خواه شعر و خواه غیر از آن) باید از طریق زبان انجام گیرد. مجموعه حاضر با آثاری از احمد شاملو، بیژن جلالی، منوچهر آتشی، محمدتقی شمس لنگرودی، سیدعلی صالحی و تنی چند از شاعران معاصر زینت یافته است. دکتر تورج رهنما تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در ایران و تحصیلات دانشگاهی را در آلمان و اتریش گذراند. او پس از بازگشت به ایران بیش از سی سال به عنوان استاد زبان و ادبیات آلمانی در دانشگاه تهران تدریس کرد. رهنما گذشته از انتشار ده‌ها کتاب در زمینه ادبیاتِ امروزِ ایران و آلمان (به زبان‌های آلمانی و فارسی) پنج مجموعه شعر نیز در ایران منتشر کرده است. دکتر رهنما در سال‌های اخیر به دریافت دو جایزه بزرگ در آلمان توفیق یافته است. جایزه ادبی شهر هانوور (در سال ٢٠٠٠) و نشان بین‌المللی "گوته" (در سال ٢٠٠٢).

 در باغ‌های کیوتو  راوی دختر جوانی است که از عشقی تراژیک که در دوران نوجوانی برایش رخ داده می‌گوید. از جنگ جهانی دوم و «راندال» که سخت او را دوست می‌داشت. راندال در جزیره یوجیمای ژاپن کشته می‌شود و کتابی به نام باغ‌های کیوتو  را برایش به یادگار می‌گذارد که شرح حال باغ‌های مینیاتوری ژاپن است که نابودی آنها در دوران جنگ رخ می‌دهد: «پسر دایی‌ام را توی یوجیما کشتند. قبلاً بهت گفته بودم؟ آخرین نفری بود که در آن جزیره کشته شد. می‌گفتند بعد از آتش بس و بعد از انتقال باقی سربازها به بیمارستان‌ها یا به کیسه‌های اجساد کشته شده، حین پاکسازی منطقه یا به قول خودشان عملیات پاکسازی.» ماجرای خانواده «راندال» و زندگی «آلن» شخصیت اصلی داستان و خانواده‌اش و صدمه‌ای که جنگ به زندگی انسان‌ها وارد می‌کند در این کتاب به زیبایی به تصویر کشیده شده است. کتاب در کنار اتفاقاتی که روی می‌دهد به دوران بردگی سیاهان در آمریکا و تبعیض نژادی و فرار بردگان به خانه پدری راندال که استاد دانشگاه است نقب می‌زند و بر جذابیت آن می‌افزاید. باغ‌های کیوتو در آمریکا چندین بار تجدید چاپ شد و جوایز متعددی را کسب کرده است.