استانبول استانبول

كتاب روانشناسي اخلاق به بررسي چگونگي شكل‌گيري و تحول ارزش‌ها و قضاوت‌هاي اخلاقي از منظر روان‌شناسي مي‌پردازد. مؤلف در دو فصل نخست به طرح ديدگاه‌هاي پياژه و كالبرگ مي‌نشيند كه در حيطه‌ي نظريه‌هاي شناختي قرار مي‌گيرند. در فصل بعد، كم و كيف اين نظريه‌ها در عرصه‌ي عمل را مورد بررسي قرار مي‌دهد. در فصل چهارم خلاصه‌اي از ديدگاه شناختي به دست مي‌دهد و ارزيابي‌اي از آن به عمل مي‌آورد. و سرانجام در فصل پنجم مي‌كوشد تا نظريه‌ي شناختي ـ اجتماعي را معرفي كند و مباني آن را به اختصار توضيح دهد. كتاب داراي سه پيوست است. در دو پيوست نخست داستان‌هاي پياژه و كالبرگ در مورد قضاوت‌هاي اخلاقي آمده است و پيوست سوم حاوي پرسشنامه‌هاي داوريِ اجتماعي در مورد چند داستان است.

کتاب نظريه‌ي اجتماعي كلاسيك: دومين كتابي است كه از يان كرايب در ايران ترجمه شده است. كتاب اول نظريه‌ي اجتماعي مدرن (ترجمه‌ي عباس مخبر، نشر آگه، چ دوم، 1381) است كه مي‌توان آن را مكمل اين كتاب دانست. يان كرايب درجه‌ي دكتري خود را از دانشگاه منچستر در 1973 گرفت، و تا زمان مرگش در سال 2002 در دانشگاه اسكس (Essex) به تدريس جامعه‌شناسي مشغول بود. يان كرايب در اين كتاب به بررسي تأثيرگذارترين متفكران كلاسيك، يعني ماركس، دوركيم، وبر و زيمل مي‌پردازد. او با ارائه‌ي گزارشي از ايده‌هاي كليديِ نظريه‌ي اجتماعيِ كلاسيك، مناسبت كنونيِ آن‌ها، اهميت ماندگار آن‌ها و سهم آن‌ها را در فهم مسائل معاصر نشان مي‌دهد. نظريه‌ي اجتماعيِ كلاسيك به سه بخش تقسيم مي‌شود: روش‌شناسي، ساختار اجتماعي، و ماهيت تغيير اجتماعي و تحول تاريخي. هر بخش داراي چهار فصل است كه هر يك به يكي از اين چهار تن مربوط مي‌شود. اين شيوه‌ي طرح ديدگاه‌ها امكان بررسي تطبيقيِ آراءِ اين چهار تن را نيز فراهم آورده است.

اين كتابي است كه در حقيقت از اشتياق خواندن زاده شده است. من با انديشيدن به كتاب‌هايي كه دلم مي‌خواست بخوانم شروع به نوشتن كردم و با خود گفتم: بهترين وسيله‌ي داشتن چنين كتاب‌هايي اين است كه خود آدم آن‌ها را بنويسد، نه يكي، بلكه ده‌تا، يكي به دنبال ديگري و همه در يك كتاب. چنين است نقشه‌ي جاه‌طلبانه‌ي نگارش كه به گفته‌ي خود كالوينو در اگر شبي از شب‌هاي زمستان مسافري عملي شده است. درواقع اين رمانِ رمان‌ها ده سرآغاز پيشنهاد مي‌كند كه هركدام ده صفحه‌اي ادامه مي‌يابد و قطع مي‌شود و با مطالعه مجموع اين داستان‌هاي ناتمام مطالعه‌ي ديگري (كامل و حتي با پاياني خوش) انجام مي‌گيرد كه عملا يازدهمين داستان است و اين‌بار داستاني عشقي بين مرد خواننده و لودميلا زن خواننده، كه علاقه‌ي شديدشان به رمان‌ها، پژوهش مشترك‌شان، برخوردهاي تصادفي‌شان و ناكامي‌هايشان در موضوع همه‌ي اين داستان‌هاي ناتمام آن دو را به‌هم نزديك كرده است. ده فصل اول ده نوعِ رايجِ رمان معاصر دنيا را نشان مي‌دهند: از رمان «ذهني» گرفته تا رمان «عاشقانه‌ي مبتذل»، همچنين رمان‌هاي «تاريخي» و «سياسي» و غيره. اين رمان همچنين تفكري است درباره‌ي مطالعه و ساز و كارهايي كه مطالعه برپايه‌ي آن‌ها صورت مي‌گيرد.